Темір жол көлігі мәселелерді қамтыды

Жаңалықтар
21.01.2020, 10:50
Райхан Рахметова

«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі

Жыл соңы 27 желтоқсанда ҚР-ның кейбір заңнамалық актілеріне темір жол көлігі мәселелері бойынша енгізілген өзгерістер мен толықтырулар 4 мәселені қамтыды: жолаушылар тасымалын субсидиялауды оңтайландыру және ашық ету; жүктердің жасырын транзитінің алдын алу; тұтынушылардың құқықтарын қорғауды есепке ала отырып, кірме жолдар қызметтерін реттеу; және темір жол билеттерін заңсыз сату және қайта сату фактілері бойынша жауапкершілікті күшейту.

Осы заңды түсіндіру мақсатында өткен жиында ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Көлік комитеті Теміржол көлігіндегі бақылау басқармасының басшысы Елдос Нестай аталған төрт мәселенің шешімін кеңінен түсіндірді.

«Бірінші мәселеге тоқталар болсақ, қазіргі таңда теміржол жолаушыларының шығыстары мемлекеттік бюджет тарапынан субсидияланады. Бұл – вагондарды жалға алу, күтіп ұстау, сатып алу, вокзал шаруашылығы, локомотивтік тартқыш және магистральдық желі қызметтері, шығыстың басқа бір бөлігін ҚТЖ жүк тасымалы кірістері есебінен көрсетілетін қызметтерге төмен тариф орнату арқылы жабады. Бұл ішкі кросс субсидиялау деп аталады. Аталған схемада ақша ағындарын таратудың бір ортаға бағытталуы және ашықтығы жоқ еді. Жүйені ашық етіп жасау үшін заң жобасымен «Жолаушылар локомотивтері» атты жолаушылар қозғалысындағы локомотивтік тартымның жеке операторын құру нормалары анықталды. Бұл заңды тұлға локомотивтік тартым қызметтерін өтеуге арналған субсидиялардың тікелей алушысы болып табылады. Сондай-ақ бюджеттен қосымша қаражатты қарастырмай, кросс субсидиялаудан бас тарту үшін жолаушылар тасымалдаушыларын қолдауға жүк тасымалдаушыны теңгерімдеуші төлем енгізілетін болады. Бұл жолаушылар тасымалының нақты шығындарын көруге мүмкіндік береді, – деп түсінік берді ол.

Заңдағы екінші мәселе бойынша «Жүк транзиті» ұғымы енгізілді. Жаңа нормалар жүк жөнелтушілерге транзиттік тариф төлемінен құтылуға жол бермейді. Үшінші, тұтынушылар құқықтарын қорғауды есепке ала отырып, кірме жолдар қызметтерін реттеу. Қазіргі уақытта бәріне мәлім кірме жолдарды бөлшектеу тәжірибесі орын алып отыр. Кірме жолдар қызметтері тұтынушыларының құқықтарын қорғау үшін бірінші – кірме жолдарды сату, сатып алу шарттарын табиғи монополия саласындағы уәкілетті органмен міндетті түрде келісу, екінші – қайтадан сатып алынған жолдарға жаңа тарифтер бекіту, үшінші – тек тұтынушыларға дейінгі кірме жолдың қашықтығына төлем алу, төртінші – бағыттама бұрма арқылы ақысыз жүріп өтуді регламенттеу қажеттігі туралы нормалар анықталды.

Ал төртінші мәселе бойынша, қазіргі таңда теміржол билеттерін заңсыз сату, қайта сату фактілері бойынша тиісті шараларды күшейту қажет. Заңмен жеке және заңды тұлғаларға жол жүру құжаттарын заңсыз сату 100-500 АЕК көлемінде әкімшілік жауапкершілік қарастырады. Бұл норма жол жүру билеттерін заңсыз сату, сатып алу және темір жол вокзалдарында делдалдармен күресу шараларын едәуір күшейтуге мүмкіндік береді. 

Жолаушылар тасымалы
27.10.2025
Алматы мен Мәскеу арасында тікелей теміржол қатынасы ашылды
Жаңалықтар
25.10.2025
Талғат Алдыбергенов теміржолшыларды Республика күнімен құттықтады
Жаңалықтар
24.10.2025
ҚТЖ Республика күнін салтанатты түрде атап өтті
Инфрақұрылым
24.10.2025
Қызылжар жобасынан не күтеміз?
Инфрақұрылым
24.10.2025
Жол техникалары сапқа қойылды
Аймақтар
24.10.2025
Шаруашылықтар қысқа дайын ба?
Аймақтар
24.10.2025
Кемшіліктер қайталанбауы тиіс
ҚТЖ келбеті
24.10.2025
Жолаушының алғысына бөленген кассир
Аймақтар
24.10.2025
Вагон қараушыдан ұстазға айналған теміржолшы
Қауіпсіздік
24.10.2025
Өткел қауіпсіздігі – сенімді қолда
Әлеумет
24.10.2025
Үздік еңбек әулеті
Аймақтар
24.10.2025
«Таза Қазақстан» челленджі жалғасып жатыр
ҚТЖ келбеті
24.10.2025
Ақмаралдың алғашқы жеңісі
Аймақтар
24.10.2025
Вокзал маңы абаттандырылды
Жаңалықтар
24.10.2025
60-қа жуық студент ҚТЖ мұражайында болды
Жаңалықтар / Мұрағат
24.10.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №88-89 24 қазан 2025 жыл
Жаңалықтар
23.10.2025
Көлік министрі Тбилисиде өткен V «Silk Road Forum» аясында сөз сөйледі
Инфрақұрылым
23.10.2025
Ақмая–Шиелі телімінде қызу жұмыс жүріп жатыр
Станция тынысы
23.10.2025
Рельс үстіндегі өмір: Манкент станциясының қаһармандары
ҚТЖ келбеті
23.10.2025
«Жыл машинисі» анықталды