Темір жол көлігі мәселелерді қамтыды

Жаңалықтар
21.01.2020, 10:50
Райхан Рахметова

«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі

Жыл соңы 27 желтоқсанда ҚР-ның кейбір заңнамалық актілеріне темір жол көлігі мәселелері бойынша енгізілген өзгерістер мен толықтырулар 4 мәселені қамтыды: жолаушылар тасымалын субсидиялауды оңтайландыру және ашық ету; жүктердің жасырын транзитінің алдын алу; тұтынушылардың құқықтарын қорғауды есепке ала отырып, кірме жолдар қызметтерін реттеу; және темір жол билеттерін заңсыз сату және қайта сату фактілері бойынша жауапкершілікті күшейту.

Осы заңды түсіндіру мақсатында өткен жиында ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Көлік комитеті Теміржол көлігіндегі бақылау басқармасының басшысы Елдос Нестай аталған төрт мәселенің шешімін кеңінен түсіндірді.

«Бірінші мәселеге тоқталар болсақ, қазіргі таңда теміржол жолаушыларының шығыстары мемлекеттік бюджет тарапынан субсидияланады. Бұл – вагондарды жалға алу, күтіп ұстау, сатып алу, вокзал шаруашылығы, локомотивтік тартқыш және магистральдық желі қызметтері, шығыстың басқа бір бөлігін ҚТЖ жүк тасымалы кірістері есебінен көрсетілетін қызметтерге төмен тариф орнату арқылы жабады. Бұл ішкі кросс субсидиялау деп аталады. Аталған схемада ақша ағындарын таратудың бір ортаға бағытталуы және ашықтығы жоқ еді. Жүйені ашық етіп жасау үшін заң жобасымен «Жолаушылар локомотивтері» атты жолаушылар қозғалысындағы локомотивтік тартымның жеке операторын құру нормалары анықталды. Бұл заңды тұлға локомотивтік тартым қызметтерін өтеуге арналған субсидиялардың тікелей алушысы болып табылады. Сондай-ақ бюджеттен қосымша қаражатты қарастырмай, кросс субсидиялаудан бас тарту үшін жолаушылар тасымалдаушыларын қолдауға жүк тасымалдаушыны теңгерімдеуші төлем енгізілетін болады. Бұл жолаушылар тасымалының нақты шығындарын көруге мүмкіндік береді, – деп түсінік берді ол.

Заңдағы екінші мәселе бойынша «Жүк транзиті» ұғымы енгізілді. Жаңа нормалар жүк жөнелтушілерге транзиттік тариф төлемінен құтылуға жол бермейді. Үшінші, тұтынушылар құқықтарын қорғауды есепке ала отырып, кірме жолдар қызметтерін реттеу. Қазіргі уақытта бәріне мәлім кірме жолдарды бөлшектеу тәжірибесі орын алып отыр. Кірме жолдар қызметтері тұтынушыларының құқықтарын қорғау үшін бірінші – кірме жолдарды сату, сатып алу шарттарын табиғи монополия саласындағы уәкілетті органмен міндетті түрде келісу, екінші – қайтадан сатып алынған жолдарға жаңа тарифтер бекіту, үшінші – тек тұтынушыларға дейінгі кірме жолдың қашықтығына төлем алу, төртінші – бағыттама бұрма арқылы ақысыз жүріп өтуді регламенттеу қажеттігі туралы нормалар анықталды.

Ал төртінші мәселе бойынша, қазіргі таңда теміржол билеттерін заңсыз сату, қайта сату фактілері бойынша тиісті шараларды күшейту қажет. Заңмен жеке және заңды тұлғаларға жол жүру құжаттарын заңсыз сату 100-500 АЕК көлемінде әкімшілік жауапкершілік қарастырады. Бұл норма жол жүру билеттерін заңсыз сату, сатып алу және темір жол вокзалдарында делдалдармен күресу шараларын едәуір күшейтуге мүмкіндік береді. 

Аймақтар
16.10.2025
Жамбылда экологиялық акция жалғасуда
Трансформация
16.10.2025
Тепловоздарды автоматтандыру процесі үздіксіз жүруде
Аймақтар
16.10.2025
Түбекке су жаңа тепловоздар келді
Қауіпсіздік
16.10.2025
Атырауда биыл 417 рет шұғыл тежеу қолданылған
Жаңалықтар
16.10.2025
ҚТЖ, ГТЖ және қазақстандық экспорттаушылар жаңа мүмкіндіктерді талқылады
Жаңалықтар
16.10.2025
ҚТЖ Жас кадрлар резервіне іріктеу жариялайды
Жаңалықтар
16.10.2025
Қара теңіз бен Каспий арасында жаңа контейнерлік бағыт іске қосылатын болды
Жаңалықтар
15.10.2025
«Заң және Тәртіп» фотокөрмесі: Астанада көлік полициясының қызметі таныстырылды
Жаңалықтар
15.10.2025
ҚТЖ-да «Тәлімгерлік институты» жобасы іске қосылды
Жаңалықтар
15.10.2025
Олжас Бектенов «Алматы айналма теміржолы» және «Достық – Мойынты» учаскесі бойынша тапсырмалар берді
Жүк тасымалы
15.10.2025
Орталық Азия арқылы өтетін транзит көлемі 70%-ға артты
Жаңалықтар
15.10.2025
Пойызбен жүрудің артықшылықтары: саяхаттың ең байсалды түрі
Аймақтар
15.10.2025
Адал еңбек өтеуі – абыройлы демалыс
Жаңалықтар
15.10.2025
Бакуде Қазақстан мен Әзербайжан Орта дәлізді дамыту барысын талқылады
Жаңалықтар
15.10.2025
Достық-Мойынты учаскесінде жаңа энергия объектілері пайдалануға берілді
Жолаушылар тасымалы
15.10.2025
ҚТЖ пойыздарды қысқы маусымға дайындауда
Қауіпсіздік
15.10.2025
Теміржолда тәртіп бұзғандар жазаланды
Жаңалықтар
14.10.2025
Үздік теміржолшылардың суреттері ҚТЖ ғимаратының LED-экранынан көрсетілді
Жаңалықтар
14.10.2025
Қоғамдық тыңдау өтті
Цифрландыру
14.10.2025
Сандық жүйеге көшу – уақыт талабы