Дөңестегі қарбалас

Инфрақұрылым
15.11.2018, 11:42

Арыс станциясындағы дөңес паркінің жұмысын жүргізіп отырған екі қабатты ғимараттың екінші қабатына көтеріліп, төменге көз салсаңыз, теміржолдағы қозғалыс және қауіпсіздік деген ұғымның не екенін көзбен көріп, жүрекпен сезінесіз десек, артық айтпаймыз. 

Дөңес кезекшісі Қожабай Маханбетов пен дөңес операторлары Мұхтар Күлтеков, Зульфия Қаныбекова, Фатима Жартыбаева сырт қарағанға алып экраннан төмендегі қозғалысты бақылап отырғандай көрінеді. Ал шын мәнінде анау вагондар мен адамдардың әрбір қимыл-қозғалысын басқарып отырған осылар.    

– Жалпы, Арыс станциясы Орта Азиядағы ең ірі тораптық станция болып саналады. Станцияда 106 (!) жол бар. Мұнда Ташкент, Алматы, Шымкент сынды ірі қалалардың әрқайсысына арналған жолдар бөлек-бөлек орналасқан. Яғни, сол қалаларға келетін-кететін жүк құрамдары өз жолдарында жасақталады. Күніне 30-35 пойыз жөнелтеміз, маневр жұмыстары күндіз-түні тынымсыз жүргізіледі. Арыс қаласындағы шпал зауытқа вагондарды жууға береміз. Жуылып тазаланған вагондарды қайтадан составқа тастаймыз. Пойыздар жасақталып, дайын болғаны кешіктірілмей жөнелтіліп отырылады. Себебі, вагондардың тұру мерзімін де барынша қысқартуға тиіспіз, еңбек өнімділігіне мұның үлкен маңызы бар, – дейді дөңес операторы.

Бірнеше айдан кейін зейнетке шыққалы отырған дөңес кезекшісі 1973 жылдан бері осы жерде табан аудармай еңбек етіп келеді екен. Басшылықтың айтуынша, аға теміржолшының бай тәжірибесі, жауапкершілігі мен табандылығы әріптестеріне, әсіресе жаңадан келген жастар үшін кәдімгідей шеберлік мектебі десе жарасқандай.

 Міне, қазір де жан-жақтан келген пойыздарды сұрыптап, құрастырып, жөнелтіп отырған ауысымға басшылық жасап отырған дөңес кезекшісінің қырағы назарынан ештеңе тыс қалмайды. Сонау төменде жүрген вагон құрастырушылардың жұмысын қалт жібермей қадағалап, олардың вагондарды ағытып-құрастырып жатқан қимылын бақылап, маневр жасап жүрген локомотивтің ары-бері қозғалысын, дөңестен зу-зу етіп сырғанап кетіп бара жатқан вагондарды да назарда ұстап, тиісті жерінде бұйрық беріп отыр. Ал жанындағы дөңес кезекшісі мен операторлар вагондарды реттеп отыр. Зүлфия Қаныбекова вагондарды тежеп, жылдамдығын шектеп, жайлап жіберіп, ал Фатима Жартыбаева вагондарды бағытына қарай, мәселен, Ташкентке кетуі тиіс болса, сол жолға бұрып отыр. Олар дөңес паркіндегі жұмыс ауыр да өте жауапты, сонымен қатар қызық екенін жасырмайды. Мысалы, бір күнде 1300-1500 вагонның «тағдырын шешу», составтарды тарқату, қайта жинақтап құрастыру, бір вагонды ұзын құрамның басына, енді бірін соңына әкеп тіркеу, ең соңында дайын пойызды жолға салып аттандыру... міне, дөңестегі құдайдың құтты күнгі қарбалас жұмысты осылай суреттеуге болады.

Тәулігіне 1500 вагонға дейін тарқатып-жинап, 35 пойызға дейін құрастырып жөнелтетін Арыс станциясы бағзы бір жылдары «маршруттар фабрикасы» атанған даңқын әлі күнге жойған жоқ. 

Дөңес кезекшісі мен операторлар отырған түгел шынылы кең бөлмеден айнала алақандағыдай көрініп тұр. Сонау төменде сол жақ қапталда жиылып тұрған вагондар көрінді. «Ол жерде «әке-шешесі жоқ жетім вагондар» тұрады», – деп әзілдей түсіндірді дөңес кезекшісі. Кеңес үкіметі кезінде жұмыс істеп тұрған, ал бүгінде «жұмыссыз паркте» құжаты жоқ вагондар сақтаулы тұр екен, олар қашан құжаты келгенше осы жерде болатын көрінеді.   

– Кейбір вагондардың құжаты болмай қалады, арасында депоға жөндеуге баратындары бар, соған байланысты олардың бәрін осындағы паркке жинайды.

Бұдан басқа, 2 км жерде тағы да екінші жұмыс істемейтін вагондар паркі бар. Онда шамамен 600-700-дей вагон қаңтарулы тұр. Құжаты келген вагондар кеткен соң, орнына басқасы ауыстырылып қойылады, – деп түсіндірді жөңес кезекшісі.

Ауысыммен 12 сағат жұмыс істеп, 48 сағат демалатын дөңес паркіндегі осынау теміржолшылардың еңбегі, сөз жоқ, қандай марапатқа да лайық. Мынадай «мұздай темір құрсанған» жерде еңбек етуге жүрегінің түгі бар мықтылар ғана лайық десек, жарасады. Ағымдағы жылдың тоғыз айының көрсеткіші бойынша Арыстағы дөңестен вагон тарқату тәулігіне 120,8 пайызға орындалыпты.

Жансая СЫДЫҚБАЙ, Арыс–Шымкент 

Суретті түсірген автор


Инфрақұрылым
18.07.2025
Сырдария арқылы өтетін жарты шақырымдық теміржол көпірі салынады
Инфрақұрылым
18.07.2025
Елімізде темір жолды жөндеу науқанының жартысы аяқталды
Жүк тасымалы
18.07.2025
Әлеуметтік жүк тасымалы ұлғаюда
Станция тынысы
18.07.2025
Әйтеке би станциясы жартыжылдықты табысты аяқтады
ҚТЖ келбеті
18.07.2025
Қауіпсіздік мәдениетін қалыптастырған инженер
Аймақтар
18.07.2025
Маңғыстау теміржолшыларына біржолғы сыйақы берілді
Қауіпсіздік
18.07.2025
Дала өртімен күрес: Семей теміржолшылары қауіпсіздік шараларын күшейтті
Жаңалықтар / Мұрағат
18.07.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №54 18 шілде 2025 жыл
Жүк тасымалы
17.07.2025
Ақтау мен Құрық порттарында жүк айналымы өсті
Спорт
17.07.2025
Астанада өткен сайыста теміржолшылар жеңімпаз атанды
Жаңалықтар
17.07.2025
"Тобыл" логистикалық хабының құрылысы бастау алды
Жаңалықтар
17.07.2025
Елімізде теміржол машиналарын жасау 7,1%-ға артты
Жүк тасымалы
17.07.2025
Атырауда мұнай өнімдерінің тасымалы өсті
Инфрақұрылым
17.07.2025
Мойынты – Қызылжар теміржол желісінің құрылысына 10 мердігер ұйым қатысуда
Жаңалықтар
17.07.2025
ҚТЖ локомотив бригадаларының 16 демалыс үйіне күрделі жөндеу жүргізуде
Жаңалықтар / Жолаушылар тасымалы
16.07.2025
Комиссия туристік пойыздардағы заң бұзушылықтарды анықтады
Аймақтар
16.07.2025
Қандыағашта теміржол вокзалы жөнделіп жатыр
Әлемде
16.07.2025
Қытай жүрдек пойыздар желісінің жылдамдығы мен ұзындығын арттыруда
Жүк тасымалы
16.07.2025
Қазақстан бидайы Қытай арқылы Вьетнамға темір жол көлігімен жөнелтілді
Жүк тасымалы
15.07.2025
Қытайдан Әзербайжанға аттанған алғашқы жүк пойызы Қазақстан арқылы өтеді