Кешенді техниканың құдіреті
                        
                                                    Пассажирские перевозки
                                                                            
			
                                    13.03.2018, 17:10
                    
                                            
                        Шымкент белгі беру және байланыс дистанциясында вагон дөңгелегінің қызуын анықтайтын көпфунционалды техникалық құралдар кешенінің енгізілгеніне де он жылға жуықтады. Содан бері байланысшылар осы кешенді техниканың құдіретін көріп келеді. 
Жалпы КТСМ деп аталатын құрылғы әр 25-35 км қашықтықта орналасқан. Байланыс саласындағы №717 нұсқаулық талабына сай ел ішінде қатынайтын және транзиттік пойыздардың температуралық көрсетікіші екі бөлек. Яғни, белгіленген шақырымына қарай бір күйге келтіреді. Түлкібаста барлық пойыз техникалық қызмет көрсету пунктіне тоқтаса, транзитті пойыздар Арысқа барғанда бір-ақ аялдайды.
– Көпфунционалды техникалық құралдар кешенінің екінші түрі 2011 жылы келді. 2017 жылы қойылған КТСМ 02 түрі бұрынғыға қарағанда өзгерек. Оны шығаратын зауыт бір кемшілігі дәлелденсе, келесі жолы соған сай өзгеріс енгізіп, жаңасын жасауда. Жүріп бара жатқан құрам КТСМ тұрған аумаққа 25 метр қалғанда рельс тізбегі құрылғыны іске қосады. Сосын вагон дөңгелегін таспаға алатын оптикалық құрылғылар жұмысын бастайды. Ал кеңседегі монитордан қай вагонның дөңгелегі қанша градусқа қызғаны көрсетіліп тұрады. Дөңгелектен бір зат сүйретіліп келе жатса, немесе тежегіштері қысқанда дабыл дыбысын береді. Дабылдың үш түрі бар.«0» түрі – диагностика, «1» – апаттың алдында, «2» – апаттық кез. Бұрынғы ПОНАБ құрылғысы вагон дөңгелегінің қызуын тек деңгеймен көрсететін. Ал КТСМ қызудың градусын анықтайды. Жаңа техника болғасын, жұмыс бұрынғыдан әлдеқайда жеңілдеген, – дейді аға электр механик Дінмұхаммед Әсілов.
 
КТСМ өндіріске келгелі он жыл ғана өткендіктен әзірге жаңа болып саналады. Әр он жылдан кейін жағдайы комиссиялық тексеруден өткен соң, әрі қарай қанша уақыт жұмыс істейтіні белгілі болмақ.
– Бұл құрылғымен жұмыс істеудің бір тиімділігі – республика бойынша әр тараптан қанша пойыз өткенін Астанадағы басшылық орталықтандырылған бақылау жүйесі арқылы монитордан көріп отырады. Мәселен, Жамбылдан шыққан пойыздың Қызылордаға қалай жеткені сияқты. Егер бізге келгенде пойыздың дөңгелегінде ақау болса, оның қай бекеттен бастап қызғанын ортақ желіге қарап білеміз. Осылай қауіпсіздіктің алдын алуға көмектеседі, – дейді аға электр-механик.
 
Өткен жылы Шымкент дистанциясына қарасты аумақтан 198507 пойыз өтіп, соның ішінде 112 рет бірді-екілі вагон дөңгелегі қызғаны үшін тоқтатылған. Тежегіштің қысып жібермеуі 86 рет тіркелген. Әсіресе, мұндай жағдай Түлкібас пен  Састөбеде жиі қайталанады екен. Себебі, Жамбыл облысынан биіктен сайға түсіп келе жатқанда вагон дөңгелектері қызып келеді. Ол жер бұдырына байланысты болғандықтан, бұл аралықта вагон дөңгелегінің қызуын тексермеу туралы шешім қабылданған. Сондықтан келесі құрылғы пойыздар жазыққа түсіп, бір қалыпқа келгенде тексереді.
Аталған техникамен жұмыс істеуді үйрену үшін мамандар Ақтөбе жол техникалық мектебінде оқытылған. Одан бөлек КТСМ құрылғысын шығаратын зауыттың өзінде  жыл сайын екі электр механикті Алматы мен Астанаға шақырып, құрылғымен жұмыс істеуді үйретеді. Былтырдан бері «КТСМ 03» түрі шығуда. Ол әзірге тек Ресейде қолданылуда екен. Аға электр механиктің айтуынша, оның қызметі бүгінгі қолданыстағыдан да бір саты жоғары көрінеді.
– Мысалы, КТСМ қондырғысындағы жылуды анықтайтын оптикалардың қызмет көрсету уақыты 3 жылға берілген. Күн ыстықта оның қызмет көрсету уақыты аз. Салқын ауа райында 4-5 жылға ұзаруы мүмкін. Сосын жаңасымен ауысады. Ал соңғы «КТСМ 03» құрылғысына қызмет көрсетпесе де болады. Тек аптасына екі рет тексерсе жеткілікті. Сосын «КТСМ 02» құрылғысы секілді онда бөлмеге арнайы қойылған аппарат жоқ. Ал ескісінде ені мен көлемі бірдей екі метр болатын белгі беретін шкаф бар.Әр бекетте екі механик шкафты кестеге сай он күн мен бір айдың ішінде ашып көріп, тазалап кетеді. Егер аяқ астынан белгі болса, ол диспетчерге, вагон операторына түседі, – деп түсіндірген аға электр-механик осындай құдіреті күшті техниканың жаңа үлгісі өндіріске қосылатын күнді асыға күтіп жүргендерін жеткізді.  
 
                        Динар МЕЙІРМАН, Шымкент
 Новости  
            04.11.2025
        Alstom приняла участие в Казахстанском глобальном инвестиционном круглом столе
    
        
         Регионы  
            04.11.2025
        Месячник по усилению безопасности перевозочного процесса и сохранности перевозимых грузов проходит в КТЖ
    
        
         Новости  
            04.11.2025
        XII Молодежный форум транспортников Kazlogistics прошел в Алматы
    
        
         Новости  /   Архив  
            04.11.2025
        Газета  Қазақстан теміржолшысы, №92 от  04  ноября 2025 года
    
        
         Грузовые перевозки  
            03.11.2025
        Экспорт казахстанского зерна в Китай смещается в пользу комбикормов
    
        
         Регионы  
            03.11.2025
        Около 150 карагандинских железнодорожников получили медали за вклад в строительство линии «Достык – Мойынты»
    
        
         Регионы  
            03.11.2025
        Костанайские железнодорожники отметили День Республики
    
        
         Регионы  
            03.11.2025
        Уральские железнодорожники получили награды ко Дню Республики и юбилею профсоюзов
    
        
         Регионы  
            03.11.2025
        Лучшие сотрудники Алматинского отделения ГП награждены ко Дню Республики
    
        
         Грузовые перевозки  /   Цифра недели  
            03.11.2025
        Более 1,5 млн тонн зерна перевезено железнодорожным транспортом в октябре
    
        
         Новости  
            31.10.2025
        Более 500 железнодорожников написали «Ұлттық диктант»
    
        
         Новости  
            31.10.2025
        Работники РЦУП-3 награждены медалями «Достык – Мойынты»
    
        
         Новости  
            31.10.2025
        Железнодорожникам вручили награды за вклад в строительство второй линии Достык – Мойынты
    
        
         Регионы  
            31.10.2025
        Илецкие железнодорожники прошли практическое занятие на станции Чашкан
    
        
         Новости  
            31.10.2025
        Алтынколь наращивает транзит: рост грузооборота превысил 19 %
    
        
         Новости  
            31.10.2025
        Wabtec провела технический семинар для специалистов локомотивного хозяйства
    
        
         Новости  /   Архив  
            31.10.2025
        Газета  Қазақстан теміржолшысы, №90-91 от  31  октября 2025 года
    
        
         Новости  
            30.10.2025
        ВЖДО внедряет цифровую модель безопасности
    
        
         Новости  
            30.10.2025
        Работникам «Центра диагностики пути» напомнили о профилактике сердечно-сосудистых заболеваний
    
        
         Регионы  
            30.10.2025
        Илецкие железнодорожники поддержали акцию «Таза Қазақстан»