Кешенді техниканың құдіреті    

Шымкент белгі беру және байланыс дистанциясында вагон дөңгелегінің қызуын анықтайтын көпфунционалды техникалық құралдар кешенінің енгізілгеніне де он жылға жуықтады. Содан бері байланысшылар осы кешенді техниканың құдіретін көріп келеді. Жалпы КТСМ деп аталатын құрылғы әр 25-35 км қашықтықта орналасқан. Байланыс саласындағы №717 нұсқаулық талабына сай ел ішінде қатынайтын және транзиттік пойыздардың температуралық көрсетікіші екі бөлек. Яғни, белгіленген шақырымына қарай бір күйге келтіреді. Түлкібаста барлық пойыз техникалық қызмет көрсету пунктіне тоқтаса, транзитті пойыздар Арысқа барғанда бір-ақ аялдайды. – Көпфунционалды техникалық құралдар кешенінің екінші түрі 2011 жылы келді. 2017 жылы қойылған КТСМ 02 түрі бұрынғыға қарағанда өзгерек. Оны шығаратын зауыт бір кемшілігі дәлелденсе, келесі жолы соған сай өзгеріс енгізіп, жаңасын жасауда. Жүріп бара жатқан құрам КТСМ тұрған аумаққа 25 метр қалғанда рельс тізбегі құрылғыны іске қосады. Сосын вагон дөңгелегін таспаға алатын оптикалық құрылғылар жұмысын бастайды. Ал кеңседегі монитордан қай вагонның дөңгелегі қанша градусқа қызғаны көрсетіліп тұрады. Дөңгелектен бір зат сүйретіліп келе жатса, немесе тежегіштері қысқанда дабыл дыбысын береді. Дабылдың үш түрі бар.«0» түрі – диагностика, «1» – апаттың алдында, «2» – апаттық кез. Бұрынғы ПОНАБ құрылғысы вагон дөңгелегінің қызуын тек деңгеймен көрсететін. Ал КТСМ қызудың градусын анықтайды. Жаңа техника болғасын, жұмыс бұрынғыдан әлдеқайда жеңілдеген, – дейді аға электр механик Дінмұхаммед Әсілов.   КТСМ өндіріске келгелі он жыл ғана өткендіктен әзірге жаңа болып саналады. Әр он жылдан кейін жағдайы комиссиялық тексеруден өткен соң, әрі қарай қанша уақыт жұмыс істейтіні белгілі болмақ. – Бұл құрылғымен жұмыс істеудің бір тиімділігі – республика бойынша әр тараптан қанша пойыз өткенін Астанадағы басшылық орталықтандырылған бақылау жүйесі арқылы монитордан көріп отырады. Мәселен, Жамбылдан шыққан пойыздың Қызылордаға қалай жеткені сияқты. Егер бізге келгенде пойыздың дөңгелегінде ақау болса, оның қай бекеттен бастап қызғанын ортақ желіге қарап білеміз. Осылай қауіпсіздіктің алдын алуға көмектеседі, – дейді аға электр-механик.   Өткен жылы Шымкент дистанциясына қарасты аумақтан 198507 пойыз өтіп, соның ішінде 112 рет бірді-екілі вагон дөңгелегі қызғаны үшін тоқтатылған. Тежегіштің қысып жібермеуі 86 рет тіркелген. Әсіресе, мұндай жағдай Түлкібас пен  Састөбеде жиі қайталанады екен. Себебі, Жамбыл облысынан биіктен сайға түсіп келе жатқанда вагон дөңгелектері қызып келеді. Ол жер бұдырына байланысты болғандықтан, бұл аралықта вагон дөңгелегінің қызуын тексермеу туралы шешім қабылданған. Сондықтан келесі құрылғы пойыздар жазыққа түсіп, бір қалыпқа келгенде тексереді. Аталған техникамен жұмыс істеуді үйрену үшін мамандар Ақтөбе жол техникалық мектебінде оқытылған. Одан бөлек КТСМ құрылғысын шығаратын зауыттың өзінде  жыл сайын екі электр механикті Алматы мен Астанаға шақырып, құрылғымен жұмыс істеуді үйретеді. Былтырдан бері «КТСМ 03» түрі шығуда. Ол әзірге тек Ресейде қолданылуда екен. Аға электр механиктің айтуынша, оның қызметі бүгінгі қолданыстағыдан да бір саты жоғары көрінеді. – Мысалы, КТСМ қондырғысындағы жылуды анықтайтын оптикалардың қызмет көрсету уақыты 3 жылға берілген. Күн ыстықта оның қызмет көрсету уақыты аз. Салқын ауа райында 4-5 жылға ұзаруы мүмкін. Сосын жаңасымен ауысады. Ал соңғы «КТСМ 03» құрылғысына қызмет көрсетпесе де болады. Тек аптасына екі рет тексерсе жеткілікті. Сосын «КТСМ 02» құрылғысы секілді онда бөлмеге арнайы қойылған аппарат жоқ. Ал ескісінде ені мен көлемі бірдей екі метр болатын белгі беретін шкаф бар.Әр бекетте екі механик шкафты кестеге сай он күн мен бір айдың ішінде ашып көріп, тазалап кетеді. Егер аяқ астынан белгі болса, ол диспетчерге, вагон операторына түседі, – деп түсіндірген аға электр-механик осындай құдіреті күшті техниканың жаңа үлгісі өндіріске қосылатын күнді асыға күтіп жүргендерін жеткізді.    

Динар МЕЙІРМАН, Шымкент

Новости
03.07.2024
Си Цзиньпин: «Поставлена новая цель – удвоить товарооборот в кратчайшие сроки»
В мире
03.07.2024
Китайский мост-тоннель установил 10 мировых рекордов
Новости
03.07.2024
Касым-Жомарт Токаев и Си Цзиньпин подписали ряд документов
Новости
03.07.2024
Главы Казахстана и Китая приняли участие в церемонии отправки железнодорожных контейнеров по ТМТМ
Регионы
03.07.2024
Поезд «Саламатты Қазақстан» прибыл в Западно-Казахстанскую область
Новости
03.07.2024
Токаев о Китае: «У нас есть все возможности для того, чтобы увеличить взаимный товарооборот»
Новости
03.07.2024
Итоги акции «Марафон зеленых дел» подвели в КТЖ
Новости
03.07.2024
Роль ШОС, сотрудничество Китая и Казахстана, «Один пояс, один путь»: посол КНР в РК дал большое интервью
Грузовые перевозки
03.07.2024
Посол КНР: Объем торговли между Казахстаном и Китаем достиг 17,6 млрд долларов
Грузовые перевозки
03.07.2024
За полгода перевозки в направлении КНР увеличились на 12,5%
Новости
02.07.2024
Более 40 документов подписали в рамках Казахстанско-Китайского делового совета
Инфраструктура
02.07.2024
Грузовые вагоны произвели в Атырау
Новости
02.07.2024
Успехи инициативы «Один пояс, один путь» отметил председатель правления «Самрук-Қазына» на Казахстанско-Китайском Деловом Совете
Грузовые перевозки
02.07.2024
Около пяти тысяч грузовых поездов прошло через Казахстан в Китай - посол КНР
Новости
02.07.2024
Марат Карабаев встретился с министром транспорта КНР в Астане
Грузовые перевозки
02.07.2024
Объем грузоперевозок по железной дороге между Казахстаном и Китаем продолжает показывать рост
Новости
02.07.2024
Первые маневровые локомотивы в рамках соглашения КТЖ и CRRC досрочно поступили на станцию Алтынколь
Грузовые перевозки
02.07.2024
Автоматизированное ведение графика исполненного движения поездов стало доступно на нескольких участках в Казахстане
Регионы
02.07.2024
Профилактические работы ведут в Алматинской дистанции электроснабжения
Грузовые перевозки
02.07.2024
Телемеханическую систему контроля бодрствования машиниста внедрили в КТЖ