Атыраулық ардагер балалық шағын концлагерде өткізген

Әлеумет
06.05.2022, 14:22
Қосұйым Мұқашев

Атырау облысы бойынша меншікті тілші

Ұлы Отан соғысы кезінде фашистік концлагерьлерде 20 миллионнан астам адам тұтқында болған. Олардың 2 миллионға жуығы балалар еді. Солардың бірі атыраулық Екатерина Абсатырова ол кезде небәрі он жаста екен. Биыл жасы тоқсан бірге шыққан кейуана сол бір азап пен тозақта өткен балалық шағын өкінішпен еске алады...

  Екатерина Серафимовна 1931 жылы Мордова АССР-ның Первомай деревнясында дүниеге келген екен. 1939 жылы фин соғысы басталғанда Финляндия территориясының бір бөлігі СССР-ға қарай ығысады.  

– Сол кезде финдер үйлерін тастап көшіп кетті. Жер де, тұрғын үй-жай да иесіз, қаңырап бос қалды. Осы уақытта сырттан жалдап алушылар келіп, бізді өздерімен бірге тұрып, шаруашылықпен айналысуға шақырды. Отбасында 9 бала, əке-шешем жəне əжем, барлығы оннан астам адам болатын. Сөйтіп, бүкіл отбасымызбен сол жаққа қоныс аударып, еңбек етіп, тұрмыс кешіп жатқанбыз. 1941 жылы неміс-фашист басқыншыла- ры Кеңес Одағына тұтқиылдан шабуылдап, Ұлы Отан соғысы басталғанда əлгі үй-жайларын тастай қашқан финдер кері оралды. Олар бізді отырған үйімізден қуып шықты. Бір сəтте баспанамыздан айырылып, далада қалған, біз сияқты босқындардың бəрін тұтқынға алды, – деп күрсіне есіне алды Екатерина Серафимовна. 

Басқыншылар бұларды Германияға айдап əкеткен жоқ. Үлкен-кіші демей барлығын жақын маңдағы концентрациялық лагерьлерге жөнелтті. Олардың отбасы Финляндияның астанасы Хельсинки қаласының маңындағы Юрокко лагеріне түсті. Осылайша, он жастағы Катя үшін тікенек сыммен қоршалған концлагерьдегі азапты күндер басталды. Еркіндігі мен азаттығынан айырылған тұтқын- дарға ешқандай аяушылық жоқ еді. Ересектермен бірдей балалар да ашқұрсақ жүретін, күзетшілер оларды сəт сайын ұрып-соғатын. Аяқ астынан кінə тағып, азаптап, ойларына келгенін жасайтын. Ұл-қыз деп бөлмей, қорлықтың да небір түрін көрсететін. Осындай тозақпен бірдей тірлікті біздің кейіпкеріміз де бастан кешірді. Татар дəмі, көрер жарығы таусылмағаны шығар, үш жыл үш ай дегенде концлагерьдегі тозақтан бостандыққа шықты. Кеңес əскерлері тірі қалған тұтқындарды еркіндікке жіберді. Соның алдында ғана ату жазасына кесілгендер ажалы жетпей аман қалды. Олардың ішінде 14 жасар Катя да бар болатын. 

Содан кейін асханада аспаз, ауруханада санитар, басқа да әр түрлі жұмыстар жасап, соғыс біткенше едәуір есейіп қалған Екатерина Гурьевтегі Ганюшкино жетімдер үйінде өскен, сондағы поселкеден соғысқа алынған қазақ сол- даты Абсатыров Вагаф (Уап) деген жігітпен танысып, екеуі көңілдері жарасып, қосылады. Біраз жыл Сібірде тұрып қалады. Шаңырақтарында Лидия жəне Анатолий есімді ұл мен қыз дүниеге келеді. Тек 1968 жылы, арада ширек ғасыр уақыт өткесін ғана олар отбасымен Қазақстанға, Аты- рауға оралады. Бүгінде Екатерина Серафимовна қызының қолында Атыраудағы Нұрсая ықшам ауданында тұрып жатыр. Ал Анатолий отбасымен Украинада қоныстанған. 

Күйеуінің фамилиясына көшкен Абсатырова Екатерина Атырау локомотив депосына қарасты машинистердің демалыс үйінде кезекші болып еңбек етіп, содан зейнеткерлікке шыққан. Ол фашист концлагерінің кәмелетке толмаған тұтқыны ретінде Ұлы Отан соғысы ардагеріне теңестірілгендер қатарына жатады және барлық жеңілдіктерге ие. Бүгінде Атырау өңірі бойынша теміржолшы соғыс ардагерлерінен қалған көзі тірі жалғыз адам.

Жүк тасымалы
11.09.2024
Жылыту маусымы: ҚТЖ желісімен 2 млн тонна көмір жеткізілді
ҚТЖ келбеті
11.09.2024
Арыстан Сарышағанға дейін...
Әлеумет
11.09.2024
Болашақ станциясында жәрмеңке өтті
Жаңалықтар
11.09.2024
ҚТЖ мен Сыбайластыққа қарсы агенттігі өзара іс-қимылды күшейтеді
Әлемде
11.09.2024
Қытай АҚШ санкцияларына байланысты Беларуське электровоз жеткізуді тоқтатты
Жолаушылар тасымалы
11.09.2024
Пойызда немесе вокзалда заттарыңызды ұмытып кеткен жағдайда не істеу керек?
Әлемде
10.09.2024
Иордания мен БАӘ 2,3 млрд долларға теміржол желісін салмақ
Жаңалықтар
10.09.2024
Жібек жолын жаңғырту Орталық Азияның дамуына септігін тигізеді – шетелдік сарапшы
Жүк тасымалы
10.09.2024
Жыл басынан бері ҚТЖ желісі арқылы 165 млн тоннадан астам жүк тасымалданды
Қауіпсіздік
10.09.2024
Ақтөбеде өртке қарсы оқу-жаттығуы өтті
ҚТЖ келбеті
10.09.2024
Теміржолшылар әулеті атанған Қарымбаевтар жайлы бір үзік сыр
Жаңалықтар
10.09.2024
Дәстүрлі қаржы конференциясы өтті
Жаңалықтар / Мұрағат
10.09.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №77 10 қыркүйек 2024 жыл
Жүк тасымалы
09.09.2024
Семейлік теміржолшылар 6,1 млн тоннадан астам жүкті тиеп жөнелтті
Станция тынысы
09.09.2024
Шиелі станциясындағы көрсеткіш көз қуантады
ҚТЖ келбеті
09.09.2024
Бір буынға ұстаз болған жан...
Әлеумет
09.09.2024
Модульдік жатақханалар көбейді
Әлемде
09.09.2024
Өзбекстан мен Әзірбайжан Транскаспий дәлізі үшін паромдарды бірлесіп өндірмек
Жолаушылар тасымалы / Апта саны
09.09.2024
Биыл Бурабай курортына 187 мыңнан астам жолаушы жеткізілді
Жаңалықтар
06.09.2024
ҚТЖ-да мүгедектігі бар адамдарға арналған бос орындар жәрмеңкесі өтті