Жамбылдағы жаңа мұражай көне жәдігерлермен толығуда (ФОТО)

Темір жол тарихы
19.01.2022, 11:59
Асхат Райқұл

Тараз қаласындағы ерекше мәдени нысандардың бірі – Жамбыл Жүк тасымалы бөлімшесінің музейі. Үш жылға жуық уақыт бұрын іргесі қаланып, салтанатты жағдайда ашылғанын қуана сүйіншілегеніміз де естен шыға қоймаған болар. Өңірдегі теміржол саласы басшылығының қолдау білдіріп, жанашырлық танытуының арқасында музей сөрелерін құнды жәдігерлермен жасақтау, жабдықтау жұмыстары рет-ретімен жүйесін тапқан. Мамандар мұндай шаруалардың әлі де жалғасып келе жатқанын айтады.

Мәдени нысанды ашып, көпшіліктің игілігіне ұсыну жолында көл-көсір еңбек атқарылды. Әсіресе ардагерлердің еңбегі ерекше. Ал музей жәдігерлерінің оңайшылықпен жиналмағаны аян. Тарихи деректерді ақтару, көне дүниелерді жинақтап, маңызын, салмағын саралау, олардың бәрін тізімдеу оңай жұмыс емесі анық.

Музейдің кіреберістегі оң жағында мәрмәр тасқа «Мұражай 2019 жылдың 25 сәуірінде Ардагерлер кеңесінің төрағасы Ақшалов Сағынбек Әділбекұлы және Жамбыл филиалы кәсіподақ төрағасы Сәменов Жұман Тұрғынбайұылының бастамасымен ашылды» деп кирилл және латын графикасы әріптерімен жазылыпты. Мұны осы орталықты ашуға атсалысқан азаматтардың аға буынға деген құрметі деп білдік.

Музейге енгенде ең алдымен көзге түсетіні және бірден өзіне тартатыны  – сонау Түрксіб магистралінің құрылысы кезінен сақталған көне заттар. Сол заманда түсірілген фотосуреттер де құндылығымен көз тартады. Әсіресе, 1937 жылы Түрксіб теміржол басқармасы басшылығынан теміржолшы Миржали Оңласыновқа берілген «Паровоз слесарі» деген куәліктің түпнұсқасы бірден назар аудартады. Сарғыш тартқан құжат сол уақыттың талай сырын бүгіп жатқаны анық. Сонымен қатар Түркістан-Сібір темір жол басқармасы қызметкерінің жұмыс үстелі және ондағы кызыл жұлдыз, Ленинград зауыттарының электротехникалық трестінде 1937 жылы шығарылған телефон аппараты, сол замандағы патефон, көне кирка, наладка, жол жұмысшысының қайласы мен балғасы, шеге сүймен сынды құрал-саймандар да тоқсан жылдық тарихтың жәдігері ретінде еріксіз назар аударады.

Осы қатардағы 1887, 1888, 1907, 1916 жылдары шығарылған рельстер – теміржол саласының бірегей экспонаттары. Ал осыдан жүз жылдан астам уақыт бұрын жолшылар пайдаланған болат-темірлерді көтергіш күрек уақытпен бірге техниканың да дамығандығын айғақтайды. Жол төсегіш бүгінгі қондырғылар мен бұл жәдігердің арасында бұл сала қаншама өркендеу мен өрлеуді бастан кешірді.

Ұлы Отан соғысына қатысқан теміржолшылар бұрышы да жәдігерге бай. Бұл мүйістен кеңес әскерлеріне тән дүниелер мен теміржолшы майдангерлердің каскасы, сағаты, котелогы мен фляжкасы, майдан сөмкесі, темекі тартуға арналған түтікше, оттық, противогаз сияқты әскери және тұрмыстық бұйымдар зұлмат жылдардың естеліктерін шертіп тұрғандай. Сондай-ақ Сталинград, Ленинград, Минск, Одесса, Керчь, Брест қамалы, Новороссийск, Севастополь, Мурманск, Мәскеу, Тула қалаларынан, Дубосеково разъезінен әкелінген топырақтар да музейдің экспонаттар сөресінен орын алыпты.

1992, 1995 жылдары электрленген Жамбыл-Түлкібас және Шу-Луговое учаскелерінің пайдалануға берілуі кезінде тапсырылған символикалық кілттер де отыз жылға тарта уақыт бұрынғы тарихи оқиғаны ойға оралтады.

«Бұл музейді өткенге тағзым, келешекке тағылым деп бағалаған абзал. Өйткені, біз мәдени нысанды жасақтаған кезде теміржол саласына қатысты жәдігерлермен, құнды дүниелермен, фотосуреттермен, құжаттармен бірге жамбылдық құрметті теміржолшыларды естен шығарған жоқпыз. Осында басшылық еткен азаматтардың да фотосуреттерін төрімізге ілдік. Бүгінгі буын олардың есімдерін ұмытпай, біліп жүруі тиіс. Бұл шаңырақ Түрксіб заманынан бүгінге дейінгі уақытта өңірлік теміржолшы саласының жолынан, тыныс-тіршілігінен хабар беріп тұрса деген мақсатымыз болды. Сол үдеден шыға алдық па, жоқ па, оны көпшілік  бағалар», – дейді жергілікті теміржолшылар. 


Асхат РАЙҚҰЛ

Жаңалықтар
10.09.2025
Кәсіподақтың XI съезі өтті
Жүк тасымалы
10.09.2025
Қазақстан Вьетнамға бидайды тікелей контейнер ауыстырмай жеткізді
Жолаушылар тасымалы
10.09.2025
ҚТЖ «Voice Beyond Horizon» музыкалық реалити-шоуына арнап пойыз жасақтады
Аймақтар
10.09.2025
Қызылорда теміржолшылары – мемлекеттік тілдің үздік жанашыры
Жүк тасымалы / Инфографика
10.09.2025
8 айда теміржол көлігімен жүк тасымалы 4% өсті
Әлемде
10.09.2025
Мексикада жүк пойызы автобуспен соқтығысты: 10 адам қаза тауып, 60-тан астамы жараланды
Инфрақұрылым
09.09.2025
Инфрақұрылымды жаңғырту – уақыт талабы
Инфрақұрылым
09.09.2025
Арыс көпірі қайта түледі
Қауіпсіздік
09.09.2025
Қауіпті аймақта қатаң тәртіп керек
Қауіпсіздік
09.09.2025
Жолда жүру ережесі түсіндірілді
Аймақтар
09.09.2025
Вокзалдағы қондырғылар ауыстырылды
Аймақтар
09.09.2025
Тазалық – баршаға ортақ міндет
Әлеумет
09.09.2025
Осы жазда Қазкөліккәсіп теміржолшылардың 250 баласына мереке сыйлады
Әлеумет
09.09.2025
Бейнеуліктердің игі бастамасы
Жаңалықтар / Мұрағат
09.09.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №73 09 қыркүйек 2025 жыл
Жолаушылар тасымалы
08.09.2025
2030 жылға дейін жолаушылар вагондары паркі толық жаңартылады
Жаңалықтар
08.09.2025
Мемлекет басшысы: Әлемде транзит үшін бәсеке күшейіп бара жатыр
Жаңалықтар
08.09.2025
Мемлекеттік тіл – достық тірегі
Аймақтар
08.09.2025
Жосалы–Түркістан телімінде жоспарлы жол күтімі жүргізілуде
Жаңалықтар
07.09.2025
Көшпелі комиссия 125 вокзалдағы жөндеу жұмыстарын тексерді