Жамбылдағы жаңа мұражай көне жәдігерлермен толығуда (ФОТО)

Темір жол тарихы
19.01.2022, 11:59
Асхат Райқұл

Тараз қаласындағы ерекше мәдени нысандардың бірі – Жамбыл Жүк тасымалы бөлімшесінің музейі. Үш жылға жуық уақыт бұрын іргесі қаланып, салтанатты жағдайда ашылғанын қуана сүйіншілегеніміз де естен шыға қоймаған болар. Өңірдегі теміржол саласы басшылығының қолдау білдіріп, жанашырлық танытуының арқасында музей сөрелерін құнды жәдігерлермен жасақтау, жабдықтау жұмыстары рет-ретімен жүйесін тапқан. Мамандар мұндай шаруалардың әлі де жалғасып келе жатқанын айтады.

Мәдени нысанды ашып, көпшіліктің игілігіне ұсыну жолында көл-көсір еңбек атқарылды. Әсіресе ардагерлердің еңбегі ерекше. Ал музей жәдігерлерінің оңайшылықпен жиналмағаны аян. Тарихи деректерді ақтару, көне дүниелерді жинақтап, маңызын, салмағын саралау, олардың бәрін тізімдеу оңай жұмыс емесі анық.

Музейдің кіреберістегі оң жағында мәрмәр тасқа «Мұражай 2019 жылдың 25 сәуірінде Ардагерлер кеңесінің төрағасы Ақшалов Сағынбек Әділбекұлы және Жамбыл филиалы кәсіподақ төрағасы Сәменов Жұман Тұрғынбайұылының бастамасымен ашылды» деп кирилл және латын графикасы әріптерімен жазылыпты. Мұны осы орталықты ашуға атсалысқан азаматтардың аға буынға деген құрметі деп білдік.

Музейге енгенде ең алдымен көзге түсетіні және бірден өзіне тартатыны  – сонау Түрксіб магистралінің құрылысы кезінен сақталған көне заттар. Сол заманда түсірілген фотосуреттер де құндылығымен көз тартады. Әсіресе, 1937 жылы Түрксіб теміржол басқармасы басшылығынан теміржолшы Миржали Оңласыновқа берілген «Паровоз слесарі» деген куәліктің түпнұсқасы бірден назар аудартады. Сарғыш тартқан құжат сол уақыттың талай сырын бүгіп жатқаны анық. Сонымен қатар Түркістан-Сібір темір жол басқармасы қызметкерінің жұмыс үстелі және ондағы кызыл жұлдыз, Ленинград зауыттарының электротехникалық трестінде 1937 жылы шығарылған телефон аппараты, сол замандағы патефон, көне кирка, наладка, жол жұмысшысының қайласы мен балғасы, шеге сүймен сынды құрал-саймандар да тоқсан жылдық тарихтың жәдігері ретінде еріксіз назар аударады.

Осы қатардағы 1887, 1888, 1907, 1916 жылдары шығарылған рельстер – теміржол саласының бірегей экспонаттары. Ал осыдан жүз жылдан астам уақыт бұрын жолшылар пайдаланған болат-темірлерді көтергіш күрек уақытпен бірге техниканың да дамығандығын айғақтайды. Жол төсегіш бүгінгі қондырғылар мен бұл жәдігердің арасында бұл сала қаншама өркендеу мен өрлеуді бастан кешірді.

Ұлы Отан соғысына қатысқан теміржолшылар бұрышы да жәдігерге бай. Бұл мүйістен кеңес әскерлеріне тән дүниелер мен теміржолшы майдангерлердің каскасы, сағаты, котелогы мен фляжкасы, майдан сөмкесі, темекі тартуға арналған түтікше, оттық, противогаз сияқты әскери және тұрмыстық бұйымдар зұлмат жылдардың естеліктерін шертіп тұрғандай. Сондай-ақ Сталинград, Ленинград, Минск, Одесса, Керчь, Брест қамалы, Новороссийск, Севастополь, Мурманск, Мәскеу, Тула қалаларынан, Дубосеково разъезінен әкелінген топырақтар да музейдің экспонаттар сөресінен орын алыпты.

1992, 1995 жылдары электрленген Жамбыл-Түлкібас және Шу-Луговое учаскелерінің пайдалануға берілуі кезінде тапсырылған символикалық кілттер де отыз жылға тарта уақыт бұрынғы тарихи оқиғаны ойға оралтады.

«Бұл музейді өткенге тағзым, келешекке тағылым деп бағалаған абзал. Өйткені, біз мәдени нысанды жасақтаған кезде теміржол саласына қатысты жәдігерлермен, құнды дүниелермен, фотосуреттермен, құжаттармен бірге жамбылдық құрметті теміржолшыларды естен шығарған жоқпыз. Осында басшылық еткен азаматтардың да фотосуреттерін төрімізге ілдік. Бүгінгі буын олардың есімдерін ұмытпай, біліп жүруі тиіс. Бұл шаңырақ Түрксіб заманынан бүгінге дейінгі уақытта өңірлік теміржолшы саласының жолынан, тыныс-тіршілігінен хабар беріп тұрса деген мақсатымыз болды. Сол үдеден шыға алдық па, жоқ па, оны көпшілік  бағалар», – дейді жергілікті теміржолшылар. 


Асхат РАЙҚҰЛ

Жаңалықтар
26.04.2025
Теміржолшылар ұйымдасқан түрде сенбілікке шықты
Жаңалықтар
25.04.2025
Маңғыстау өңірінде үш жаңа теміржол вокзалы салынады
Жолаушылар тасымалы
25.04.2025
ҚТЖ billet.railways.kz сайтында жаңа функцияны іске қосты
Жаңалықтар
25.04.2025
Қазақстан машина жасаушылар форумында теміржолдық машина жасауды дамыту мәселесі талқыланды
Аймақтар
25.04.2025
Түлектерді жұмысқа шақырды
Әлеумет
25.04.2025
Ұжымдық шарт аясындағы көмек
Аймақтар
25.04.2025
Бекеттердің тарихи атаулары қайтарылды
Инфрақұрылым
25.04.2025
Жамбыл бөлімшесінде жол жаңғыртылып, темірбетон шпалдар төселуде
Жаңалықтар
25.04.2025
Жария тыңдауда 2024 жылғы көрсеткіштер мен биылғы міндеттер таныстырылды
Инфрақұрылым
25.04.2025
Теміржол тәжірибесі сөз болды
Жаңалықтар / Мұрағат
25.04.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №31-32 25 сәуір 2025 жыл
Темір жол тарихы
24.04.2025
Балалығын соғыс ұрлаған ұрпақ
Аймақтар
24.04.2025
Маңғыстау темір жолында көктемгі сынақ жүріп жатыр
Жүк тасымалы
24.04.2025
ALSTOM компаниясы ҚТЖ-ға алты осьті 205 электровоз жеткізеді
Әлемде
24.04.2025
Түрікменстан жүк вагон және шпалдар шығаратын зауыт ашпақ
Жүк тасымалы
24.04.2025
Транскаспий бағытының дамуы контейнерлік тасымалдың күрт өсуіне әкелді
Жаңалықтар
23.04.2025
«Jibek Joly» туристік пойызы KITF көрмесінде «Үздік туристік өнім» деп танылды
Аймақтар
23.04.2025
Өрт ошағы туындамасын десек...
Инфрақұрылым
23.04.2025
Атырау облысында тоғыз вокзал жөнделеді
Спорт
23.04.2025
Күзет сарбаздары арасында спартакиада өтті