Жүк тасымалындағы жетістіктер
«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі
Еліміздің теміржол желісінде жүк тасымалын ұйымдастыратын ұлттық оператор «ҚТЖЖүк тасымалы» АҚ «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясының еншілес ұйымы болып табылады. Тәуелсіздік қарсаңында аталған Қоғамның биылғы жылдың өткен айларында қол жеткізген жетістіктеріне көз жүгіртпекпіз.
Айталық, Қазақстан теміржолы желісінде жүк айналымының өсуі қараша айында 6,8% құраса, пайдаланымдағы жүк айналымы жыл басынан бергі 11 айдың қорытындысы бойынша өткен жылдың сәйкес мерзіміне қарағанда 1,6% артып, 206 млрд тоннаны құраған. Жүк тиелімі өткен жылға қарағанда 3,8% артып, 22,3 млн тоннаны құрады. Коммуналдық және тұрмыстық қажеттіліктер, көмір жеткілікті деңгейде тиеліп, қамтамасыз етілген. Мәселен, қараша айында 9,6 млн тонна көмір тиелсе, соның 7 миллионы қазақстандық тұтынушыларға бағытталған екен. Осы ретте атап өтерлігі, көмір тасымалына қатысты жасалған тапсырыстарды орындау үшін жылжымалы құрам жеткілікті болып отыр. Сонымен қатар еліміздің отын-жылу орталықтарындағы стратегиялық жүктің артық қоры Энергетика министрлігімен бекітілген нормативті деңгейден жоғары екен. Ал 11 айдың жұмыс қорытындысына келсек, қаңтар-қараша аралығында 233 млн тонна жүк тиеліпті. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда аз-кем төмен болып отыр. Оның себебін жүк тасымалын ұйымдастырушы мамандар көмір, қара металл, құрылыс жүктері, астық, тартылған астық өнімдеріне қатысты жүк жөнелтушілер тарапынан өтінімдердің болмауымен байланыстырып отыр. Жыл басынан бері 93 мың тонна көмір тиеліп жөнелтілсе, соның 64 мың тоннасы ел ішіне таратылыпты. Ал астық тасымалына келсек, бұл бағытта былтырғымен салыстырғанда 13% деңгейінде өсім бары байқалады. Есепті мерзім ішінде, 9,4 млн тонна астық тиелсе, соның 3,1 млн тоннасы елде қалып, қалғаны шетел асқан. Сондай-ақ, 2,4 млн тонна тартылған астық тиеліп, оның көлемі өткен жылға қарағанда 2% артқан. Құрылыс жүктеріне келсек, жыл басынан бері 19 млн тоннадан астам жүк тиелген.
ҚТЖ-ның жүк тасымалындағы жетістіктерінің бірі деп Қазақстан мен Қытай арасындағы ТЖЫҰ Жүк тасымалы жоспарының мерзімінен бұрын орындалуын айтар едік. Яғни 2019 жылдың 15 қарашасында Қазақстан мен Қытайдың шекаралық теміржол өткелдері арқылы 2019 жылға арналған жүк тасымалы бойынша Темір жолдар ынтымақтастығы ұйымы (ТЖЫҰ) Жоспары мерзімінен бұрын орындалған еді. Осы жылға келісілген тасымал жоспары 15 млн тонна болатын. Алайда, жыл басынан бері екі ел арасындағы экспорттық жүк тасымалы жоспары өткен жылмен салыстырғанда 24,8%-ке артқан болатын. Бұл екі ел теміржолшыларының күш біріктіруінің арқасында мүмкін болды. Қазақстан – Қытай арасындағы жүк ағынының қарқынды өсімін бағалай келе, ТЖЫҰ 2020 жылға жүк тасымалының көлемін 18 млн тонна деңгейінде жоспарлап отыр.
Қытай мен Қазақстан теміржол әкімшіліктерінің кездесуі барысында қол жеткізілген нәтижелерінің бірі ретінде, екі ел шекаралық өткелі арқылы тәулігіне пойыздардың рекордтық санының өтуін айтар едік. Ағымдағы жылдың 29-30 қазанында Қазақстан мен Қытайдың шекаралық стан- циялары Достық – Алашанькоу тәулігіне орташа есеппен 17 пойыз алмасты, бұл шекаралық өткелдің қалыптасу тарихындағы рекордтық көрсеткіш болды. Жалпы биылғы жылы екі елдің мамандарының бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара бірлесе жұмыс істеуінің арқасында тасымал көлемі 16,5 млн тоннаны құрайды деп және бұл көрсеткіш келісілген жоспардан 1,5 млн тоннаға, ал 2018 жылдың көрсеткішінен 2,5 млн тоннаға жоғары болады деп күтілуде.