Өшпес ерлік - мақаттықтардың мәңгі мақтанышы

Әлеумет
10.03.2020, 14:04
Қосұйым Мұқашев

Атырау облысы бойынша меншікті тілші

Ерлік соғыста ғана жасалмайды, бейбіт өмірде де қарапайым адамдар ерлікке пара-пар іс тындырып жатады. Мақатта теміржолшы қыз атында көше бар. Осыдан көп жылдар бұрын Мақат станциясының кезекшісі Айман осындай ерлік жасап, тұтас ауылды аман алып қалған.

Оқиға былай өрбіген. 1985 жылдың 14 қыркүйек күні Мақат станциясының кезекшісі Айман Жұмашева әдеттегідей жұмыс ауысымында отырады. Түнгі 1:15-те 11ші жолда өрт шығады. Оның себебі, 13-і күндіз станцияға Қандыағашқа баратын салмағы 4425 тонна ауыр жүк пойызы келіп тоқтайды. Жүк көлемін жеңілдету үшін құрамадан бес цистерна дөңес арқылы ажыратылып, 11-ші жолдағы вагондарға жалғанады. 14-і түнгі 00:05 уақытта №3402 пойызымен 10-шы жолға келген машинист вагондардың бірінен сұйықтық ағып тұрғанын байқап қалады.

Ол станция кезекшісі Айман Жұмашеваға рация арқылы хабарлайды. Кезекші техникалық қамту бөлімінің операторына сол жерге дереу вагон қараушыларды жіберуге нұсқау береді. Вагон қараушылар мен жөндеушілер жедел жеткенмен, 15 тонна бензин жерге төгіліп, біраз жерге жайылып үлгерген еді. Станция қызметкерлерінің бірінің қателігі шығар, шылым шоғынан ұшқын тиіп лап етіп өрт тұтанады. Нәтижесінде ішінде бензині бар 4 қазан жарылып, ол лаулаған өртке ұласады...

Айман орын алған жағдайды тиісті орындардың бәріне хабарлайды. Ендігі міндет станция басындағы тез тұтанғыш вагондарды өрт аумағынан шұғыл алып кету үшін жанталаса іске кіріседі. Осы операцияны басқару пункті үшінші қабатта болатын.

Онда станция кезекшісінің көмекшісі, ЭЦ постының кезекшісі және 2 СОБ электромеханигі болған еді. Вагон жарылып, өрт қаупі төнгенде олар жан сауғалап жұмыс орындарын тастай қашады. Басқару пультінде жалғыз қалған Айман өрттің әрі қарай өршімеуі үшін барлық жағдайды өз қолына алып, өзі басқарып, станция басындағы жылжымалы құрамдарды жан-жаққа таратып, бұйрық берумен болады. Айналасы бірнеше сағаттың ішінде қаршадай қыздың батыл да сауатты іс-әрекетінің арқасында үлкен қопарылыстың алды алынып, жүздеген вагон жақын маңдағы разъездерге шығарылады.

«Станцияның жолды ашып-жабу бөліміне келсем, кезекші Айман Жұмашева басқару пультінде жалғыз қалғанын көрдім. Айман рация арқылы ашуға келетін жолдарды ашып-қосып, машинистер ге бірінен соң біріне жолға шығып кетуге жан ұшыра бұйрық беріп шыр-пыр болып жатты. Қараңғы түн, айнала өрт, жанында ешкім жоқ қаршадай қыз төтеден келген қауіппен жалғыз арпалысып жатты. Сөйтіп, бір сағаттың ішінде 139 вагонды жан-жаққа таратып, өрттен құтқарып қалды. Әрине, алапат өртті сөндіруге өрт сөндіру пойызы, әскери қызметкерлер, жан-жақтан келген өртке қарсы күрес жауынгерлері жұмылдырылды. Бірнеше адамды күйік шалды. Бірақ, дәл өрт басталған сәтте Айманның барлық қозғалысты қолға алған батыл шешімі мен қайсарлығы болмағанда, өрт бүкіл станцияны жалмағаны былай тұрсын, бүкіл кентке жайылуы мүмкін еді» деп еске алады кейін оқиға куәгері болған желілік милиция қызметкері Қали Сәбиев.  

Төтенше жағдайда ерекше ерлік көрсеткен Айманның таңғы жетіге дейін тілсіз жаумен арпалысқан еңбегі зая кетпеді, станция жойқын жарылыстан аман қалды, орны толмас көп шығынның алды алынды. Айман соңына дейін пульттен кетпей өз ісіне деген адалдығын дәлелдеді.

Сол кезде ол небәрі 25 жаста еді. Ол 1960 жылы Мақатта теміржолшы отбасында дүниеге келді. 1979 жылы Гурьев темір жол техникумын бітіріп, Мақат станциясында станция кезекшісі, маневр диспетчері болып еңбек етіп, тәжірибе жинақтады. Тұрмыс құрды. Алайда, сол алапат өрт оқиғасы нәзік жан иесінің жүрегіне ауыр салмақ түсіргені сөзсіз.

Ол кейін жүрек талмасынан қайтыс болды. Үлкен апаттың алдын алған ерлігі үшін ол қандай марапатқа да лайық еді, бірақ сол кездегі жүйе оны елеп-ескермеді. Жігіттің жігіті шыдайтын сын сағатта жауапкершілік жүгін арқалаған кішкене ғана қазақ қызының ерлігін ескерудің орнына оған тергеу органдары шүйлігіп, сотқа сүйреді. Ақыры нәзік жүрек шыдамады. Артында Назгүл, Гауһар есімді сүйкімді қыздары қалды. Олар бүгінде бой жетіп, Назгүл дәрігер болса, Гауһар сол анасының орнында отыр, диспетчер...

Тек 2007 жылы, арада 22 жыл өткен соң, сол жылдардағы Мақат станциясының бастығы, аудандық мәслихат депутаты болған Алтай Көбегеновтей азаматтардың ұсынысымен, мақаттықтардың қолдауымен Айман Жұмашеваға көше аты берілді. Аудандық ономастикалық комиссияның 11.12.2007 жылғы ұйғарымымен Мақат кентінің «Теміржолшылар» шағын ауданындағы жаңадан салынған көше қазақтың қайсар қызының атымен аталатын болды. Мақаттықтар Айманды ұмытқан жоқ, батыр қыздарын мәңгі мақтан тұтады.

Инфрақұрылым
28.06.2025
Елімізде теміржол желісіне ауқымды жаңғырту жүргізуде
Жаңалықтар
27.06.2025
Варшавада ТХКБ дамыту жөніндегі жұмыс тобының отырысы өтті
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр
Инфрақұрылым
27.06.2025
Маңғыстау теміржолы күрделі жөндеуге күш салуда
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Қырық жыл кешіккен шындық
Әлеумет
27.06.2025
Балалар жазы көңілді
Инфрақұрылым
27.06.2025
Теміржол жөндеу жұмыстары қарқынды жүріп жатыр
Жаңалықтар / Мұрағат
27.06.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №49 27 маусым 2025 жыл
Әлемде
26.06.2025
Қытай темір жолдары биыл 1,86 млрд жолаушы тасымалдап, жаңа рекорд орнатты
Қауіпсіздік
26.06.2025
Семейде қозғалыс қауіпсіздігіне арналған кеңейтілген кеңес өтті
Спорт
26.06.2025
Ақтөбеде теміржолшылар тартысты ойын көрсетті
Жаңалықтар
26.06.2025
Астанада көлік, логистика көшбасшыларының басын біріктірген халықаралық көрме өтіп жатыр
Жолаушылар тасымалы
26.06.2025
Жыл соңына дейін ҚТЖ пойыздарының барлығы бейнекамерамен жабдықталады
Жаңалықтар
25.06.2025
Теміржол және су көлігі комитетінің төрағасы Атыраудағы вагон шығару зауытына барды
Жаңалықтар
25.06.2025
Нұрлан Жақыпов Alstom компаниясымен әрі қарайғы серіктестікті талқылады
Әлемде
25.06.2025
Қытай 650 км/сағ жылдамдықпен қозғалатын магнитопланды сынақтан өткізді
Аймақтар
25.06.2025
Алматы темір жол бөлімшесінде жүк тасымалы 16%-ға өсті
Жаңалықтар
24.06.2025
Тоқаев: Теміржол саласында Alstom, Wabtec және Stadler компанияларымен табысты серіктестік орнаттық
Жаңалықтар
24.06.2025
Қасым-Жомарт Тоқаев Wabtec президентімен кездесті
Жолаушылар тасымалы
24.06.2025
Биыл 240 мыңнан аса мүмкіндігі шектеулі жолаушы ҚТЖ пойыздарымен сапарға шыққан