Қазақстан темір жолына 120 жыл. Тәуелсіздік жылдары еңсерілген белестер

Темір жол тарихы
24.04.2024, 10:00
Қазақстан теміржолшысы

Биыл Қазақстан темір жолына 120 жыл толып отыр. Бүгін қазақ темір жолының тәуелсіздік жылдары қол жеткізген жетістіктеріне тоқталмақпыз.

КСРО ыдырап, тәуелсіздік алған елімізде 90-шы жылдардың басындағы дағдарысты сәтті еңсеруге мүмкіндік берген терең институционалдық реформалар жүргізілді. 1997 жылы 31 қаңтарда үш жолдың негізінде «ҚТЖ» РМК құрылды, ол 2002 жылдың наурызында «ҚТЖ» ҰК ЖАҚ, кейін «ҚТЖ» ҰК» АҚ болып қайта құрылды.

Бұл оқиға ел экономикасындағы үлкен өзгерістерге ұйытқы болды. Инфрақұрылымды жаңғырту, электрлендіру, жаңа желілерді тарту және екінші жолдарды төсеу бойынша белсенді жұмыстар жүргізілді. 1998 жылы Шу станциясында тепловоздарды күрделі жөндеу, Атбасарда электровоздар, Алматыда жол техникасы зауыттары құрылды.

Тәуелсіз Қазақстанда салынған алғашқы темір жол ұзындығы 184 шақырым болатын Ақсу-Дегелең болды (2001). Үш жылдан кейін Хромтау – Алтынсарин желісі (402 км) пайдалануға берілді. 2008 жылы – Шар – Өскемен темір жолының 151 шақырымы салынды.

2009-2015 жылдар аралығында Үдемелі индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында Өзен – Түркіменстанмен мемлекеттік шекара, Жетіген – Қорғас, Жезқазған – Бейнеу және Арқалық – Шұбаркөл теміржол желілері салынды. Осылайша, Шығыс-Батыс және Солтүстік-Оңтүстік бағыттарында Қазақстанның Түркіменстан, Иран және Парсы шығанағы елдеріне тікелей шығуын қамтамасыз ететін жаңа маршруттар пайда болды. 2014 жылы Құрық порты Боржақты – Ерсай жаңа желісі арқылы магистральдық теміржол желісіне қосылды.

Сонымен қатар, 2015 жылы «Шу-Алматы-1» автожолының екінші жолын салу аясында 110 шақырымнан астам магистральдық жолдар мен онымен байланысты инфрақұрылымдарды салу жобасы іске қосылды.

Жалпы, Қазақстан тәуелсіздік алған жылдары 2500 шақырымнан астам жаңа жол салынды. Алдағы үш жылда тағы 1300 шақырым жол салу, Қытаймен шекарада үшінші теміржол бекетін ашу, Бақты мен Қалжат жаңа құрғақ порттарын салу жоспарлануда.

Осы жылдар ішінде темір жол көлігі ауқымды қайта құрулардың ұзақ жолынан өтті - локомотивтер, рельстер және салалық кәсіпорындарға арналған жинақтаушы бөлшектердің өзіндік өндірісі жолға қойылды. ҚТЖ ірі көліктік-логистикалық хабқа айналуда. Ақтау және Құрық порттары игерілуде, Қытаймен шекарада «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА құрылды, Ляньюньганның қытайлық серіктестерімен бірге Ляньюньган портында логистикалық терминал ашылды.

Қазақстан әлемдік қауымдастыққа табысты интеграцияланып, халықаралық деңгейде мойындалды. Бүгінде еліміз арқылы 11 халықаралық транзиттік дәліз өтеді – бес теміржол және алты автомобиль. «Жаңа Жібек жолы» жобасы, TMTM, Солтүстік-Оңтүстік дәліздері қарқынды дамып келеді. Тасымалдау көлемі артып келеді – биылғы жылдың соңына дейін ҚТЖ жүк айналымы бойынша тәуелсіз Қазақстанның тарихындағы жаңа рекордты – шамамен 260 миллион тонна-километрді құра алады.

120 жылдық қарқынды прогрессивті дамудан кейін темір жол саласы егемен Қазақстанның экономикасының қалыптасуы мен нығаюына өзінің елеулі үлесін қосуды жалғастыруда.

 

Жүк тасымалы / Апта саны
01.07.2025
ҚТЖ желісі бойынша астық тасымалы 53%-ға өсті
ҚТЖ келбеті
01.07.2025
100 маман іріктелді
Инфрақұрылым
01.07.2025
Шымкент жолшылары асарлатып ауқымды жұмыс атқарды
Аймақтар
01.07.2025
Жұмысшыларды тасымалдайтын жаңа автобус пайдалануға берілді
Жаңалықтар
01.07.2025
Абай мұрасы насихатталды
Қауіпсіздік
01.07.2025
Теміржол нысандарындағы өрт қауіпсіздігі
Жаңалықтар / Мұрағат
01.07.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №50 01 шілде 2025 жыл
Аймақтар
30.06.2025
Күрделі жөндеу жұмыстары нәтижесін беруде
Станция тынысы
30.06.2025
Семей станциясы үздік атанды
Әлеумет
30.06.2025
Айназдың алғашқы жеңісі
Жаңалықтар
30.06.2025
"Қазақстан темір жолы" төрт жылда неге қол жеткізді?
Жаңалықтар
30.06.2025
Нұрлан Сауранбаев Көлік министрі болып тағайындалды
Жолаушылар тасымалы
30.06.2025
ҚТЖ Ақтөбе – Астана бағыты бойынша қосымша пойыз тағайындады
Жаңалықтар
30.06.2025
Түрік компаниясы елімізде логистикалық инфрақұрылымға инвестиция салмақ
Инфрақұрылым
28.06.2025
Елімізде теміржол желісіне ауқымды жаңғырту жүргізуде
Жаңалықтар
27.06.2025
Варшавада ТХКБ дамыту жөніндегі жұмыс тобының отырысы өтті
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр
Инфрақұрылым
27.06.2025
Маңғыстау теміржолы күрделі жөндеуге күш салуда
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Қырық жыл кешіккен шындық
Әлеумет
27.06.2025
Балалар жазы көңілді