Түрксіб тарихына тағзым

Темір жол тарихы
29.07.2020, 10:48
Меруерт Умирзакова

Семей – Түрксібтің отаны деген сөз бар ел аузында. Тегін айтылмаған сөз болса керек. Түрксібтің алғашқы қадасы қағылып, шойын жол төселіп басталған Семей өңіріндегі әр станция мен бекетте күні бүгінге дейін Түрксібтің тарихы сайрап жатыр. Сондықтан, семейлік теміржолшылар өздерін біз Түрксібтің мұрагерлеріміз дегенді мақтанышпен айтады.

Семейлік ардагер-теміржолшы, Семей белгі беру және байланыс дистанциясының ардагерлер кеңесінің төрағасы 83 жастағы Мақсұт Көшжанов ақсақал осыдан біраз жыл бұрын «Түрксіб-Семей» қоғамдық қорын ұйымдастырып, «Түрксіб-Семей» мұражайын құрды. Күні бүгінге дейін қарт теміржолшының Ұлы құрылысқа деген шексіз құрметі мен жанқиярлық еңбегінің арқасында жұмыс істеп келе жатқан қоғамдық қор мен мұражай – бөлімшенің жалғыз мәдени және тарихи орны десек, қателеспейміз.

Бүгінде вокзал ғимаратының оң қанатында орналасқан мұражайда Түрксібке қатысты көптеген тарихи мұралар жинақталған.

Тақырып-тақырыппен заман ағымына қарай орналасқан мұрағаттар, ескі фотосуреттер көшірмесі, тарихи деректер, естеліктер, ұлы құрылыспен қатар бой көтеріп жасасып келе жатқан еңбек ұжымдарының тарихын зерттеп-зерделеген көрме тақталар, деректі кино фильмдер, Мәскеудің сыртқы істер министрлігі арихивінен алынған, 1904 жылдан бергі деректер жинақталған үш альбомның өзі неге тұрады?!

Семей темір жол бөлімшесінің (1915-2015 ж. ж.) 100 жылдығына орай мол тарихи құжаттармен тағы бір альбом жинақталды. «Семей-Дегелең» атом полигоны, «Электрожезл станциясы» құрылым-макеті, тағысын тағы, бас-аяғы 1145 мұрағат жәдігерлер бар.

Бүгінде оған кез келген жан кіріп тамашалай алады, студенттер, мектеп оқушылары экскурсия жасап тұрады, тегін. Ал осы мұражайды ұйымдастыруға ардагердің төккен тері мен ерен еңбегін елеген жан бар ма екен деп ойладық. Ұзақ жыл Семей белгі беру және байланыс дистациясында еңбек етіп, «Автоматика, телемеханика және байланыс» жүйесінің сауатты инженері, білікті маман болған қарт теміржолшы мұражайдың әрбір жәдігерін іздеп тауып, жинастыруға талай жылын сарп етті, зейнетке шыққан соң барлық уақытын, бүкіл күш-жігерін тек осы игі іске жұмсап, тіпті қаржысын да аямады.

Осыдан сегіз жыл бұрын Семей темір жол бөлімшесі теміржолшыларының жалпы жиналысында «Түрксіб-Семей» мұражайының директоры болып сайланып, Семей қалалық юстиция басқармасының құзырымен заңды түрде тіркелген «Түрксіб-Семей» қоғамдық қорының да басшылығына бекітілді. Содан бері белсенді қария тынымсыз еңбектеніп келеді, ай сайын зейнетақысынан 25 000 теңге мұражайға жұмсауды әдетке айналдырған. Біреуден бір тиын сұраған емес, керек-жарағына өз көлігімен өзі шапқылап жүреді.

Ғимараттың тазалығынан бастап, кірісшығысы, қажетті метериалдар сатып алу, қайырымдылық жолмен түрлі экскурсиялар ұйымдастыру, тіпті экскурсовод ролін де өзі атқаруға әрқашан дайын. Ұлы құрылыс Түрксіб туралы сағаттап айтудан жалықпайтын қарт теміржолшының арманы – болашақ ұрпақтың туған жер тарихын біліп өсуі.

Жуырда қарт теміржолшы «ҚТЖ» ҰК» АҚ басшылығы мен Сала кәсіподағы төрағасына хат жолдағанын жеткізді. Хатында Түрксіб темір жолының 90 жылдығына орай өзі құрған Семей мұражайын теміржолға тарту еткісі келетінін жазады. «Халықтың даналы сөзі «Өткенін ұмытпаған ел – өседі, ұмытқан ел – өшеді» дейді. Ертеңгі ұрпағымыз бірнеше ғасыр бұрын қазақ сахарасына келген шойын жол тарихын Түрксіб арқылы танып, құрмет көрсетіп жатса, біздің мақсаттың орындалғаны» дейді ардагер. 

Инфрақұрылым
28.06.2025
Елімізде теміржол желісіне ауқымды жаңғырту жүргізуде
Жаңалықтар
27.06.2025
Варшавада ТХКБ дамыту жөніндегі жұмыс тобының отырысы өтті
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр
Инфрақұрылым
27.06.2025
Маңғыстау теміржолы күрделі жөндеуге күш салуда
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Қырық жыл кешіккен шындық
Әлеумет
27.06.2025
Балалар жазы көңілді
Инфрақұрылым
27.06.2025
Теміржол жөндеу жұмыстары қарқынды жүріп жатыр
Жаңалықтар / Мұрағат
27.06.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №49 27 маусым 2025 жыл
Әлемде
26.06.2025
Қытай темір жолдары биыл 1,86 млрд жолаушы тасымалдап, жаңа рекорд орнатты
Қауіпсіздік
26.06.2025
Семейде қозғалыс қауіпсіздігіне арналған кеңейтілген кеңес өтті
Спорт
26.06.2025
Ақтөбеде теміржолшылар тартысты ойын көрсетті
Жаңалықтар
26.06.2025
Астанада көлік, логистика көшбасшыларының басын біріктірген халықаралық көрме өтіп жатыр
Жолаушылар тасымалы
26.06.2025
Жыл соңына дейін ҚТЖ пойыздарының барлығы бейнекамерамен жабдықталады
Жаңалықтар
25.06.2025
Теміржол және су көлігі комитетінің төрағасы Атыраудағы вагон шығару зауытына барды
Жаңалықтар
25.06.2025
Нұрлан Жақыпов Alstom компаниясымен әрі қарайғы серіктестікті талқылады
Әлемде
25.06.2025
Қытай 650 км/сағ жылдамдықпен қозғалатын магнитопланды сынақтан өткізді
Аймақтар
25.06.2025
Алматы темір жол бөлімшесінде жүк тасымалы 16%-ға өсті
Жаңалықтар
24.06.2025
Тоқаев: Теміржол саласында Alstom, Wabtec және Stadler компанияларымен табысты серіктестік орнаттық
Жаңалықтар
24.06.2025
Қасым-Жомарт Тоқаев Wabtec президентімен кездесті
Жолаушылар тасымалы
24.06.2025
Биыл 240 мыңнан аса мүмкіндігі шектеулі жолаушы ҚТЖ пойыздарымен сапарға шыққан