Көмір тасымалында қандай кедергілер бар?
«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі
«ҚТЖ» ҰК» АҚ-да ҚР Энергетика министрлігі, «Самұрық Энерго» АҚ, облыстық әкімдіктер өкілдері мен ұлттық компания және оның еншілес ұйымдары, өңірдегі жүк тасымалы бөлімшелері, сондай-ақ, көмір кен орындары жетекшілерінің қатысуымен 2023-2024 жылдардың жылу маусымына көмір тасымалдау мәселесіне қатысты кеңейтілген жиын өтті.
Биылғы мамыр айы мен 24 шілде аралығындағы көмір тасымалы бойынша ағымдық жағдайға «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС бас директорының маркетинг және жоспарлау жөніндегі орынбасары Нұржан Келбұғанов шолу жасады. Оның айтуынша, осы уақыт ішінде Қазақстан бойынша 14,4 млн тонна көмір тасымалданған. Осы көмір көлемінің 13 млн тоннасы еліміздің жылу электр орталықтарына жөнелтілсе, 1,4 млн тоннасы коммуналдық-тұрмыстық секторға бағытталған.
– Темір жолда, еліміздегі жылу электр орталығы мен басқа да кәсіпорындар сияқты көптеген операцияларды қамтитын өзара байланысты күрделі технологиялық процесс. Сондықтан кез келген қолданыстағы механизм сияқты бізде де түрлі істен шығу жағдайлары болады. Мәселен, Қарағанды телімінде бірнеше жылжымалы құрамның жолдан шығып кетуі бірқатар ЖЭО-ларға қатты отынды жеткізу процесіне кері әсер етті. Бірақ, көмір разрездері мен ТЭО-лар тарапынан да жылыту маусымында тиеу, түсіру, конвейерлік жабдықтарға қатысты проблемалар туындады. Көмірді тиеп жөнелту көлемінің төмендеуіне әкеліп соқтырған басқа да факторлар бар, айталық тасымалдау ақысын (Петропавл ЖЭО) немесе көмір құнын (Риддер ЖЭО, Өскемен ЖЭО) төлемеу сияқты факторлар жүкті жөнелтудің біркелкілігін бұзды. Осыған байланысты барлық әкімдіктерге, ЖЭО-ға, көмір разрездеріне көмірді тиеу, түсіру, жеткізуге байланысты проблемалар туындаған жағдайда, жылыту маусымының қалыпты өтуін қамтамасыз ету үшін жедел және кешенді шараларды қабылдау үшін ҚАЭО және ҚТЖ-ға хабарласуларыңызды сұраймыз, – деді «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС өкілі.
Ұлттық компания энергиямен қамтамасыз етудің сенімділігі мен тұрақтылығын, жылу беру маусымының қызған шағында көмір тасымалының біркелкілігін қамтамасыз ету мақсатында жылу электр станцияларында көмір қорын жинақтау бойынша белсенді жұмыс жүргізіп жатыр. Қазіргі таңда 29 ЖЭО-ның 22-сінде көмір қорының нормадан асып отырғаны байқалуда. Оның үстіне, ЖЭО-ның көпшілігінде қатты отынды тұтыну азайған, бұл өз кезегінде, көмірдің жинақталуына қосымша мүмкіндіктер туғызып отыр екен. Алайда, 7 ЖЭО-да көмір қоры нормадан айтарлықтай төмен. Осыған қатысты ҚТЖ өкілі, қорлардың азаю себептерін біліп, ЖЭО-да жылыту маусымы кезінде «қауіпсіздік жастығы» болуы үшін оларды толықтыру бойынша іс-шаралар жоспарын жасағылары келетінін жеткізді.
Осы ретте, атап өтерлігі, көмірдің негізгі жөнелтілімі «Богатырь Көмір» карьерінен жүзеге асырылуда. Осы шілде айында аталған кен орнынан көмірдің орташа тәуліктік жөнелтілімі 23 маршрутты құрап отырған көрінеді, ал шын мәнінде, техникалық мүмкіндігі тәулігіне 30 бағдарды құрайды. Бұған қоса, ағымдағы айда кен орны 26 маршруттан бас тартқан.
«ҚТЖ-да көмірдің жеткізілуін онлайн бақылайтын интерактивті жүйе құрылуда. Әрбір станция ақпаратты тиісті формаға енгізеді, содан кейін мәліметтер орталық штабта жиналып, талдаудан өтеді. Бұл қатты отынды тасымалдау жағдайын бақылауға және барлық сұрақтарға жедел жауап беруге мүмкіндік береді. Жақын арада бұл платформаға көмір кен орындары, жүк алушылар және жүк жөнелтушілер қол жеткізе алады», – дейді «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС бас директорының маркетинг және жоспарлау жөніндегі орынбасары Нұржан Келбұғанов.
ҚТЖ-да дәстүр бойынша жедел штаб құрылып, көмір тиелген вагондарды қадағалау және тасымалдауды үйлестіру үшін арнайы диспетчерлер бекітілген. Көмір тасымалын тоқтаусыз жүзеге асыруға жылжымалы құрам паркі жеткілікті ме деген мәселеге келсек, биыл локомотив сатып алу бағдарламасына сәйкес 175 локомотив сатып алу жоспарланған. Тарқатып айтсақ, 40 электровоз, 123 магистральдық және 12 маневрлік тепловоз, бүгінде 38 локомотив сатып алынған.
Жалпы компания бойынша көмір тасымалын қамтамасыз етуге қатысты іс-шаралар және жол картасы әзірленіп, жұмыстар жоспарлы түрде жүргізілуде екен. Компания тарапынан көмір тасымалы ерекше бақылауға алынған.
Кездесу қорытындысы бойынша жүк жөнелтушілер ұлттық тасымалдаушымен пайдалы диалог болғанын атап өтті. «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС барлық мәселелерді үйлестіру және тұрақты тасымалдау стратегиясын анықтау үшін әрбір көмір кен орнымен бірқатар кездесулер өткізуді жоспарлап отыр.