Есімі бүкіл Одаққа мәлім болған өнертапқыш теміржолшы

Темір жол тарихы
20.01.2023, 11:42
Сурет отбасы архивінен
Ерман Әбдиев

Тараз қаласы бойынша меншікті тілші

Өткен ғасырда отандық теміржол көлігінің тарихын жасаған тұлғалар туралы аз жазылып жүрген жоқ. Қазақтың тұңғыш дипломды теміржол инженері Тынышпаевтан бастап шойын жолдың шежіресіне айналған даңқты теміржолшылар қатарында Жамбыл станциясының пойыз құрастырушысы болған Жолшы Сыздықов та бар.

Социалистік Еңбек Ері, «Еңбек Қызыл Ту» орденді құрметті теміржолшының есімі өткен ғасырдың ортасына қарай бүкіл кеңестер одағына мәлім болды. Отызыншы жылдардың ішінде теміржолға табан тіреген бозбала бірнеше жыл стрелка бұрушы болып тәжірибе жинап, 1938 жылы пойыз құрастырушы болып ауысады да өмірінің соңына дейін табан аудармай еңбек етеді. Осы кәсіптен береке тауып, абыройға бөленеді. Кеңестер одағының теміржол көлігін дамыту ісіндегі қол жеткізген жоғары көрсеткіштері үшін Жолшы Сыздықовқа 1959 жылы Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және «Орақ пен Балға» Алтын жұлдызымен марапатталады.  

Жолшының әкесі Сембек 1920- 1921 жылдары қайтыс болады. Аналары Ұлтуар екі ұлын – алты жасар Жолшы мен он-он екі жасар Қойшығараны жетектеп күнкөріс қамымен қалаға жетеді. Еті тірі әйел жергілікті қазақтар «Көнзауыт» атайтын жылқы зауытына жұмысқа тұрады. Асыл тұқымды жылқы өсіретін зауытта қора сыпырсаң да аштан өлмейсің. Өкімет сол жылдардың өзінде осы салаға әжептәуір қаржы бөлген көрінеді. Осындағы күйеуінің туысы Сыздық оларға көп қарайласады. Кейін Ұлтуар Сыздыққа тұрмысқа шығып, оған дейін ешқандай құжаты болмаған балаларға туу туралы куәлік алғанда Сыздықов болып жазылып кеткен екен.  

Жолшы бастауыш сыныпты ауылдағы төрт кластық мектепте оқып, сосын теміржол станциясындағы мектепте бітірген. Жетіншіні бітірген соң еңбекке араласады. Теміржолшыларға берілген арнайы броньмен соғысқа бармай қалғанымен сол жылдары тылдағы жұмыс та майданнан ешбір кем болмағанын Жолшы ақсақал көзі тірісінде жиі айтып отырады екен. Әскери жағдайға көшірілген теміржолда жұмыс істеу – оқ пен оттың ортасында жүрген жоқпын демесе, аса қиын, қатыгез кезең болыпты. Кейде бірнеше тәулік ұйқы көрмей, ашқұрсақ үскірік аяз бен желдің өтінде жүретін кездері аз болмаған. Жоқтан бар жасап, бір адам бес-алты теміржолшының жұмысын жасайтын болған. Жолшы Сыздықовтың пойыз құрастырушылар жұмысын жеңілдету мақсатында ойлап тапқан төбешігі жоқ станцияларда құрамды екіжақты құрастыру мен ажырату әдісі өндірісте өнертапқыш жаңалық ретінде танылып, «КСРО өнертапқышы» төсбелгісімен марапатталады. Бұл өнертапқыштық жаңалығы Түрксібтің барлық бөлімшелері арасында тиімді әдіс ретінде қолданысқа еніп, кеңінен таратылды.  

Құрметті теміржолшы Жолшы Сыздықов – Жамбыл қаласының Құрметті азаматы. Қазір Тараз қаласында даңқты теміржолшы атында көше бар. Болат жолдың бойында қырық жылдай тер төккен майталман теміржолшы әулетінің негізін қалаушы болып табылады. Үлкен ұлы Өмірбек өзінің ізімен пойыз құрастырушы болды. Салада ширек ғасыр еңбек етіп, Құрметті теміржолшы атанып, «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған. Өмірәлі 33 жыл тепловоз машинисі болып еңбек етті. Рысбек Өмірбекұлы Жамбыл бөлімшесінде, Алмас Рысбекұлы Өмірбеков Тараз локомотив жөндеу депосында, Ерғали Айтбекұлы Сыздықов Ақыртөбе станциясында жол шебері болып еңбек етуде. Теміржолдағы жалпы еңбек өтілі 400 жылдан асқан бұл әулеттің мүшелері биыл туғанына 110 жыл толатын даңқты аталары Жолшы Сыздықовтың ізбасарлары екенін мақтан тұтады.  

 

Жүк тасымалы
03.12.2025
Чунцин – Будапешт бағыты бойынша тұрақты жүк тасымалы басталды
Жүк тасымалы
03.12.2025
Жаңа бағыттар іске қосылады
Жолаушылар тасымалы
03.12.2025
14 желтоқсаннан бастап «Астана – Омбы» бағыты бойынша пойыз қатынайды
Инфрақұрылым
03.12.2025
2025 жылға арналған жолдарды жөндеу жоспары асыра орындалды
Жаңалықтар
02.12.2025
Цифрлық кешен бригадалардың өндірістік қауіпсіздігін және пойыздар қозғалысы қауіпсіздігін арттырады
Жүк тасымалы
02.12.2025
ҚТЖ желісі бойынша жүк тасымалдау 287,8 млн тоннаға жетті
Жаңалықтар
02.12.2025
Өзара сенім мен ынтымақтастық жолында
Сұхбат
02.12.2025
Басты міндет – қауіпсіз еңбек жағдайын қалыптастыру
Жүк тасымалы
02.12.2025
Аустрия әлеуетті әріптеске айналады
Қауіпсіздік
02.12.2025
Айыппұлмен шектелу жеткіліксіз
Жаңалықтар
02.12.2025
Ақтау порты Еуропалық Одақтың қаржылық қолдауына ие болды
Қауіпсіздік
02.12.2025
«Өртке оранған» тепловоз
Жаңалықтар / Мұрағат
02.12.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №100 02 желтоқсан 2025 жыл
Жаңалықтар
01.12.2025
«Жыл машинисі» байқауы мәреге жетті
Жаңалықтар
01.12.2025
Теміржолшылар еңбекті қорғауды бизнес-процестерге интеграциялау мәселелерін талқылады
Әлеумет
01.12.2025
Жастардың жанды бастамасы
Аймақтар
01.12.2025
Болашақ теміржолшылармен кездесті
Жаңалықтар
01.12.2025
ҚТЖ-да «е-Өтініш» жүйесінде азаматтардың өтініштерімен жұмыс бойынша оқыту өтті
Жолаушылар тасымалы
30.11.2025
ҚТЖ «Алматы – Новосибирск» бағытына жаңа вагондарды жолға шығарды
Жүк тасымалы / Апта саны
28.11.2025
Достық - Мойынты екінші жолдарымен 1,2 мыңнан астам пойыз өтті