Есімі бүкіл Одаққа мәлім болған өнертапқыш теміржолшы

Темір жол тарихы
20.01.2023, 11:42
Сурет отбасы архивінен
Ерман Әбдиев

Тараз қаласы бойынша меншікті тілші

Өткен ғасырда отандық теміржол көлігінің тарихын жасаған тұлғалар туралы аз жазылып жүрген жоқ. Қазақтың тұңғыш дипломды теміржол инженері Тынышпаевтан бастап шойын жолдың шежіресіне айналған даңқты теміржолшылар қатарында Жамбыл станциясының пойыз құрастырушысы болған Жолшы Сыздықов та бар.

Социалистік Еңбек Ері, «Еңбек Қызыл Ту» орденді құрметті теміржолшының есімі өткен ғасырдың ортасына қарай бүкіл кеңестер одағына мәлім болды. Отызыншы жылдардың ішінде теміржолға табан тіреген бозбала бірнеше жыл стрелка бұрушы болып тәжірибе жинап, 1938 жылы пойыз құрастырушы болып ауысады да өмірінің соңына дейін табан аудармай еңбек етеді. Осы кәсіптен береке тауып, абыройға бөленеді. Кеңестер одағының теміржол көлігін дамыту ісіндегі қол жеткізген жоғары көрсеткіштері үшін Жолшы Сыздықовқа 1959 жылы Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және «Орақ пен Балға» Алтын жұлдызымен марапатталады.  

Жолшының әкесі Сембек 1920- 1921 жылдары қайтыс болады. Аналары Ұлтуар екі ұлын – алты жасар Жолшы мен он-он екі жасар Қойшығараны жетектеп күнкөріс қамымен қалаға жетеді. Еті тірі әйел жергілікті қазақтар «Көнзауыт» атайтын жылқы зауытына жұмысқа тұрады. Асыл тұқымды жылқы өсіретін зауытта қора сыпырсаң да аштан өлмейсің. Өкімет сол жылдардың өзінде осы салаға әжептәуір қаржы бөлген көрінеді. Осындағы күйеуінің туысы Сыздық оларға көп қарайласады. Кейін Ұлтуар Сыздыққа тұрмысқа шығып, оған дейін ешқандай құжаты болмаған балаларға туу туралы куәлік алғанда Сыздықов болып жазылып кеткен екен.  

Жолшы бастауыш сыныпты ауылдағы төрт кластық мектепте оқып, сосын теміржол станциясындағы мектепте бітірген. Жетіншіні бітірген соң еңбекке араласады. Теміржолшыларға берілген арнайы броньмен соғысқа бармай қалғанымен сол жылдары тылдағы жұмыс та майданнан ешбір кем болмағанын Жолшы ақсақал көзі тірісінде жиі айтып отырады екен. Әскери жағдайға көшірілген теміржолда жұмыс істеу – оқ пен оттың ортасында жүрген жоқпын демесе, аса қиын, қатыгез кезең болыпты. Кейде бірнеше тәулік ұйқы көрмей, ашқұрсақ үскірік аяз бен желдің өтінде жүретін кездері аз болмаған. Жоқтан бар жасап, бір адам бес-алты теміржолшының жұмысын жасайтын болған. Жолшы Сыздықовтың пойыз құрастырушылар жұмысын жеңілдету мақсатында ойлап тапқан төбешігі жоқ станцияларда құрамды екіжақты құрастыру мен ажырату әдісі өндірісте өнертапқыш жаңалық ретінде танылып, «КСРО өнертапқышы» төсбелгісімен марапатталады. Бұл өнертапқыштық жаңалығы Түрксібтің барлық бөлімшелері арасында тиімді әдіс ретінде қолданысқа еніп, кеңінен таратылды.  

Құрметті теміржолшы Жолшы Сыздықов – Жамбыл қаласының Құрметті азаматы. Қазір Тараз қаласында даңқты теміржолшы атында көше бар. Болат жолдың бойында қырық жылдай тер төккен майталман теміржолшы әулетінің негізін қалаушы болып табылады. Үлкен ұлы Өмірбек өзінің ізімен пойыз құрастырушы болды. Салада ширек ғасыр еңбек етіп, Құрметті теміржолшы атанып, «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған. Өмірәлі 33 жыл тепловоз машинисі болып еңбек етті. Рысбек Өмірбекұлы Жамбыл бөлімшесінде, Алмас Рысбекұлы Өмірбеков Тараз локомотив жөндеу депосында, Ерғали Айтбекұлы Сыздықов Ақыртөбе станциясында жол шебері болып еңбек етуде. Теміржолдағы жалпы еңбек өтілі 400 жылдан асқан бұл әулеттің мүшелері биыл туғанына 110 жыл толатын даңқты аталары Жолшы Сыздықовтың ізбасарлары екенін мақтан тұтады.  

 

Жүк тасымалы
13.12.2025
ҚТЖ жүк айналымы құрылымында транзиттік тасымалдар 10% алады
Жаңалықтар
12.12.2025
Дарбаза – Мақтаарал теміржол желісі Сарыағаш станциясы жүктемесін 40% төмендетеді
Әлемде
12.12.2025
Қытайлар Африкадағы ең ұзын теміржол көпіріне рельс төсеуді аяқтады
Аймақтар
12.12.2025
Қызылжар станциясындағы локомотив бригадаларының демалыс үйіне күрделі жөндеу аяқталды
Жаңалықтар
12.12.2025
Үздік инноваторлар анықталды
Аймақтар
12.12.2025
Темір жол ревизорларының жұмысы: биыл ауыр апаттар тіркелмеді
Жаңалықтар
12.12.2025
ҚТТ: Стратегиялық басым бағыттар
Жаңалықтар / Мұрағат
12.12.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №103 12 желтоқсан 2025 жыл
Жаңалықтар
11.12.2025
Ауа райы нашарлаған кезде ҚТЖ пойыздардың қауіпсіз қозғалысын қамтамасыз ету үшін қосымша шаралар енгізеді
ҚТЖ келбеті
11.12.2025
Машинистен профессорға дейін: Ибрай Бисалиевтің еңбек белестері
Аймақтар
11.12.2025
Күзет қырандарына құрмет
Аймақтар
11.12.2025
«TemirSkills – 2025» кәсіби шеберлікті шыңдайды
Жолаушылар тасымалы
10.12.2025
Жаңа жыл қарсаңында қала маңы пойыздары қосымша 3 мыңнан астам жолаушыны тасымалдайды
Жаңалықтар
10.12.2025
ҚТЖ-да Alstom-ның қатысуымен жыл сайынғы техникалық семинар өтті
Сұхбат
10.12.2025
Мүмкіндігі мол мұнайлы аймақ
Жаңалықтар
10.12.2025
ҚТЖ-да XIV республикалық жастар форумы басталды
Әлемде
10.12.2025
Қытай ЖТС бойынша жүкті экспресс-жеткізудің жаңа сервисін іске қосты
Инфрақұрылым
09.12.2025
Президент тапсырмасы бойынша ҚТЖ 4 мың шақырымнан астам темір жолды жөндеді
Жүк тасымалы
09.12.2025
2025 жылдың 10 айында теміржол көлігімен 380 млн тоннадан астам жүк тасымалданды — Көлік министрлігі
Жүк тасымалы
09.12.2025
Қытайға теміржол экспорты 11%-ға өсті