Есімі бүкіл Одаққа мәлім болған өнертапқыш теміржолшы

Темір жол тарихы
20.01.2023, 11:42
Сурет отбасы архивінен
Ерман Әбдиев

Тараз қаласы бойынша меншікті тілші

Өткен ғасырда отандық теміржол көлігінің тарихын жасаған тұлғалар туралы аз жазылып жүрген жоқ. Қазақтың тұңғыш дипломды теміржол инженері Тынышпаевтан бастап шойын жолдың шежіресіне айналған даңқты теміржолшылар қатарында Жамбыл станциясының пойыз құрастырушысы болған Жолшы Сыздықов та бар.

Социалистік Еңбек Ері, «Еңбек Қызыл Ту» орденді құрметті теміржолшының есімі өткен ғасырдың ортасына қарай бүкіл кеңестер одағына мәлім болды. Отызыншы жылдардың ішінде теміржолға табан тіреген бозбала бірнеше жыл стрелка бұрушы болып тәжірибе жинап, 1938 жылы пойыз құрастырушы болып ауысады да өмірінің соңына дейін табан аудармай еңбек етеді. Осы кәсіптен береке тауып, абыройға бөленеді. Кеңестер одағының теміржол көлігін дамыту ісіндегі қол жеткізген жоғары көрсеткіштері үшін Жолшы Сыздықовқа 1959 жылы Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және «Орақ пен Балға» Алтын жұлдызымен марапатталады.  

Жолшының әкесі Сембек 1920- 1921 жылдары қайтыс болады. Аналары Ұлтуар екі ұлын – алты жасар Жолшы мен он-он екі жасар Қойшығараны жетектеп күнкөріс қамымен қалаға жетеді. Еті тірі әйел жергілікті қазақтар «Көнзауыт» атайтын жылқы зауытына жұмысқа тұрады. Асыл тұқымды жылқы өсіретін зауытта қора сыпырсаң да аштан өлмейсің. Өкімет сол жылдардың өзінде осы салаға әжептәуір қаржы бөлген көрінеді. Осындағы күйеуінің туысы Сыздық оларға көп қарайласады. Кейін Ұлтуар Сыздыққа тұрмысқа шығып, оған дейін ешқандай құжаты болмаған балаларға туу туралы куәлік алғанда Сыздықов болып жазылып кеткен екен.  

Жолшы бастауыш сыныпты ауылдағы төрт кластық мектепте оқып, сосын теміржол станциясындағы мектепте бітірген. Жетіншіні бітірген соң еңбекке араласады. Теміржолшыларға берілген арнайы броньмен соғысқа бармай қалғанымен сол жылдары тылдағы жұмыс та майданнан ешбір кем болмағанын Жолшы ақсақал көзі тірісінде жиі айтып отырады екен. Әскери жағдайға көшірілген теміржолда жұмыс істеу – оқ пен оттың ортасында жүрген жоқпын демесе, аса қиын, қатыгез кезең болыпты. Кейде бірнеше тәулік ұйқы көрмей, ашқұрсақ үскірік аяз бен желдің өтінде жүретін кездері аз болмаған. Жоқтан бар жасап, бір адам бес-алты теміржолшының жұмысын жасайтын болған. Жолшы Сыздықовтың пойыз құрастырушылар жұмысын жеңілдету мақсатында ойлап тапқан төбешігі жоқ станцияларда құрамды екіжақты құрастыру мен ажырату әдісі өндірісте өнертапқыш жаңалық ретінде танылып, «КСРО өнертапқышы» төсбелгісімен марапатталады. Бұл өнертапқыштық жаңалығы Түрксібтің барлық бөлімшелері арасында тиімді әдіс ретінде қолданысқа еніп, кеңінен таратылды.  

Құрметті теміржолшы Жолшы Сыздықов – Жамбыл қаласының Құрметті азаматы. Қазір Тараз қаласында даңқты теміржолшы атында көше бар. Болат жолдың бойында қырық жылдай тер төккен майталман теміржолшы әулетінің негізін қалаушы болып табылады. Үлкен ұлы Өмірбек өзінің ізімен пойыз құрастырушы болды. Салада ширек ғасыр еңбек етіп, Құрметті теміржолшы атанып, «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған. Өмірәлі 33 жыл тепловоз машинисі болып еңбек етті. Рысбек Өмірбекұлы Жамбыл бөлімшесінде, Алмас Рысбекұлы Өмірбеков Тараз локомотив жөндеу депосында, Ерғали Айтбекұлы Сыздықов Ақыртөбе станциясында жол шебері болып еңбек етуде. Теміржолдағы жалпы еңбек өтілі 400 жылдан асқан бұл әулеттің мүшелері биыл туғанына 110 жыл толатын даңқты аталары Жолшы Сыздықовтың ізбасарлары екенін мақтан тұтады.  

 

Жаңалықтар
29.12.2025
«Мен жаңа жылдық ғажайыпқа бөлендім»: машинистер 7 жасар ерекше балаға локомотивке саяхат жасатты
Жаңалықтар
29.12.2025
Huawei темір жол саласындағы цифрлық революцияны таныстырды
Жаңалықтар
29.12.2025
Қазақстандағы тепловоз өндірісі: 2025 жылдың 11 айында 62 локомотив құрастырылды
Жаңалықтар
27.12.2025
ҚТЖ басшылығы Алматы өңіріндегі қауіпсіздік мәселелерін талқылады
Жаңалықтар
27.12.2025
Қызылжар – Жезқазған учаскесінде автоблоктау енгізілді
Жаңалықтар
27.12.2025
Алматыда мұрағат ашылды
Жаңалықтар
27.12.2025
Астана әкімдігі жастар арасындағы кәсіби бағдар жұмысы үшін ҚТЖ-ны атап өтті
Жүк тасымалы
26.12.2025
Түбектегі тасымал жандана түсті
Аймақтар
26.12.2025
ҚТЖ Басқарма төрағасы Қарағанды өңіріне барды
Аймақтар
26.12.2025
«Үздік маман-2025»: Арыста теміржолшылар арасындағы кәсіби байқау мәресіне жетті
Сұхбат
26.12.2025
Қауіпсіздік күн тәртібінен түскен емес
Инфрақұрылым
26.12.2025
Ақтөбе-2 станциясы жаңғыртуды қажет етеді
Қауіпсіздік
26.12.2025
Әдістемелік сабақ өтті
Жаңалықтар
26.12.2025
Зейнеткерлер марапатталды
Жаңалықтар / Мұрағат
26.12.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №108 26 желтоқсан 2025 жыл
Спорт
25.12.2025
Алаңда ардагерлер бақ сынады
Аймақтар
25.12.2025
Үздіктер анықталды
Жаңалықтар
25.12.2025
Қытай — Қырғызстан — Өзбекстан желісінің құрылысын қаржыландыру тәртібі анықталды
Жаңалықтар
25.12.2025
Жұмысшы мамандықтары жылында 80 мыңнан астам ҚТЖ қызметкері марапатталды
Спорт
25.12.2025
Адал достықтың үлгісін көрсетті