Есімі бүкіл Одаққа мәлім болған өнертапқыш теміржолшы

Темір жол тарихы
20.01.2023, 11:42
Сурет отбасы архивінен
Ерман Әбдиев

Тараз қаласы бойынша меншікті тілші

Өткен ғасырда отандық теміржол көлігінің тарихын жасаған тұлғалар туралы аз жазылып жүрген жоқ. Қазақтың тұңғыш дипломды теміржол инженері Тынышпаевтан бастап шойын жолдың шежіресіне айналған даңқты теміржолшылар қатарында Жамбыл станциясының пойыз құрастырушысы болған Жолшы Сыздықов та бар.

Социалистік Еңбек Ері, «Еңбек Қызыл Ту» орденді құрметті теміржолшының есімі өткен ғасырдың ортасына қарай бүкіл кеңестер одағына мәлім болды. Отызыншы жылдардың ішінде теміржолға табан тіреген бозбала бірнеше жыл стрелка бұрушы болып тәжірибе жинап, 1938 жылы пойыз құрастырушы болып ауысады да өмірінің соңына дейін табан аудармай еңбек етеді. Осы кәсіптен береке тауып, абыройға бөленеді. Кеңестер одағының теміржол көлігін дамыту ісіндегі қол жеткізген жоғары көрсеткіштері үшін Жолшы Сыздықовқа 1959 жылы Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және «Орақ пен Балға» Алтын жұлдызымен марапатталады.  

Жолшының әкесі Сембек 1920- 1921 жылдары қайтыс болады. Аналары Ұлтуар екі ұлын – алты жасар Жолшы мен он-он екі жасар Қойшығараны жетектеп күнкөріс қамымен қалаға жетеді. Еті тірі әйел жергілікті қазақтар «Көнзауыт» атайтын жылқы зауытына жұмысқа тұрады. Асыл тұқымды жылқы өсіретін зауытта қора сыпырсаң да аштан өлмейсің. Өкімет сол жылдардың өзінде осы салаға әжептәуір қаржы бөлген көрінеді. Осындағы күйеуінің туысы Сыздық оларға көп қарайласады. Кейін Ұлтуар Сыздыққа тұрмысқа шығып, оған дейін ешқандай құжаты болмаған балаларға туу туралы куәлік алғанда Сыздықов болып жазылып кеткен екен.  

Жолшы бастауыш сыныпты ауылдағы төрт кластық мектепте оқып, сосын теміржол станциясындағы мектепте бітірген. Жетіншіні бітірген соң еңбекке араласады. Теміржолшыларға берілген арнайы броньмен соғысқа бармай қалғанымен сол жылдары тылдағы жұмыс та майданнан ешбір кем болмағанын Жолшы ақсақал көзі тірісінде жиі айтып отырады екен. Әскери жағдайға көшірілген теміржолда жұмыс істеу – оқ пен оттың ортасында жүрген жоқпын демесе, аса қиын, қатыгез кезең болыпты. Кейде бірнеше тәулік ұйқы көрмей, ашқұрсақ үскірік аяз бен желдің өтінде жүретін кездері аз болмаған. Жоқтан бар жасап, бір адам бес-алты теміржолшының жұмысын жасайтын болған. Жолшы Сыздықовтың пойыз құрастырушылар жұмысын жеңілдету мақсатында ойлап тапқан төбешігі жоқ станцияларда құрамды екіжақты құрастыру мен ажырату әдісі өндірісте өнертапқыш жаңалық ретінде танылып, «КСРО өнертапқышы» төсбелгісімен марапатталады. Бұл өнертапқыштық жаңалығы Түрксібтің барлық бөлімшелері арасында тиімді әдіс ретінде қолданысқа еніп, кеңінен таратылды.  

Құрметті теміржолшы Жолшы Сыздықов – Жамбыл қаласының Құрметті азаматы. Қазір Тараз қаласында даңқты теміржолшы атында көше бар. Болат жолдың бойында қырық жылдай тер төккен майталман теміржолшы әулетінің негізін қалаушы болып табылады. Үлкен ұлы Өмірбек өзінің ізімен пойыз құрастырушы болды. Салада ширек ғасыр еңбек етіп, Құрметті теміржолшы атанып, «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған. Өмірәлі 33 жыл тепловоз машинисі болып еңбек етті. Рысбек Өмірбекұлы Жамбыл бөлімшесінде, Алмас Рысбекұлы Өмірбеков Тараз локомотив жөндеу депосында, Ерғали Айтбекұлы Сыздықов Ақыртөбе станциясында жол шебері болып еңбек етуде. Теміржолдағы жалпы еңбек өтілі 400 жылдан асқан бұл әулеттің мүшелері биыл туғанына 110 жыл толатын даңқты аталары Жолшы Сыздықовтың ізбасарлары екенін мақтан тұтады.  

 

366
Әлемде
05.06.2023
Үндістанда пойыздардың соқтығысуынан 300-дей адам мерт болды
Жүк тасымалы
05.06.2023
Дегелең станциясынан бір аптада 100 мың тоннадан астам көмір жөнелтілген
Станция тынысы
05.06.2023
Шоқтығы биік Шиелі станциясы
Аймақтар
05.06.2023
Электрмен жабдықтау дистанциясында жаңғыру жүріп жатыр
Жаңалықтар
05.06.2023
«Саламатты болашақ» – ерекше балаларды қолдау
Әлеумет
04.06.2023
Бала-өмір бақыты
Спорт
02.06.2023
Отбасылық сайыс өтті
Қауіпсіздік
02.06.2023
Сақтықта қорлық жоқ
Жаңалықтар
02.06.2023
ҚТЖ-да балалар мерекесі кеңінен атап өтілді
Аймақтар
02.06.2023
Денсаулығы сыр берген жолаушы бірден оқшауланды
Жаңалықтар
02.06.2023
Бірыңғай стандарт талабы сөз болды (Фото)
Жаңалықтар
02.06.2023
Кадр тұрақтылығы байқалады
Инфрақұрылым
02.06.2023
Астана жол дистанциясында бағыттама бұрмалары ауыстырылып жатыр
Жолаушылар тасымалы
02.06.2023
Нұрбақыт – миллионыншы жолаушы
Жүк тасымалы
02.06.2023
Тас көмір теміржолдағы жүк тасымалының негізгі бөлігі болып қалып отыр
Жаңалықтар
02.06.2023
Өткел кезекшісі автокөлік пен пойыздың соқтығысуының алдын алды
Әлеумет
02.06.2023
Балалар жүзіндегі қуаныш
Жаңалықтар / Мұрағат
02.06.2023
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №44 02 маусым 2023 жыл
Жаңалықтар
01.06.2023
Еуропалықтар ТХКМ бағытын зерттеуде
Жолаушылар тасымалы
01.06.2023
«Жолаушылар тасымалы» АҚ балалар үшін пойызға билет алу тәртібін түсіндірді