Өткен күннен белгі бар

Аймақтар
29.07.2022, 16:52
Шахида Жұман

Маңғыстау облысы бойынша меншікті тілші

Қазір бізге күнде көріп жүрген тепловоздар таңсық емес. Бірақ осыдан жүз, алпыс-жетпіс жыл бұрын қолданыста болған нұсқаларын көрсек, таңданысымызды жасыра алмаймыз.

Ал теміржол кеш тартылған Маңғыстауға алғашқы тепловоз 1961 жылы келген ТГК-156 локомотиві екен. Енді басталған теміржол құрылысына қажет материалдарды алып келген. Теміржол болмаса тепловоз қайдан жүр дейсіз ғой? Ол кездері Батыс Қазақстан аймағы бойынша «Гурьев-Қандыағаш» желісінде теміржолдың тұйықталған тұсы болатын. Ал Маңғыстау түбегінде мұнай атқылап, қара алтынның қоры анықталмайынша, өрмекшінің торындай тарам-тарам болған автокөлік жолдары мен ат-арбалар жүретін соқпақтар ғана бар-тұғын. Теміржол жергілікті халыққа тек арман еді. Атын естігені болмаса, көбісі көрмеген. 

Тұрғындардың сол арманы шынға айналып, алғашқы теміржол көлігі Бакуден Каспий теңізі арқылы баржамен жеткізіліпті. Жол құрылысына керек материалдар, жабдықтар мен машиналар да сол баржадағы вагондарға тиеліп, вагонды тарту үшін ТГК-156 кішкене тепловозы қоса жеткізілген екен. Сондай-ақ, тепловозбен бірге Әзербайжаннан «Мақат-Ақтау» теміржол желісін Ақтаудан бастап салатын №66 теміржол құрылыс отряды да келіпті. Өкінішке орай, бұл оқиғаны көріп-білген теміржолшылардың көбісі қазір арамызда жоқ. Десе де, бұл туралы өңір теміржолының ақсақалы Амандық Алдабергеновтің хабары бар екен.  

– 1966 жылы КСРО жол қатынасы министрлігінің жолдамасымен Маңғыстауға жас инженер болып келдім. Сондықтан түбек теміржолының қалыптасуынан біраз хабарым бар. 1961 жылы ТГК-156 маневрлік тепловозы Каспиймен жеткізілгенін, оның бірінші машинисін де білемін. Теңізбен алғашқы теміржол көлігі келгесін №66 құрылыс отряды теңіз жағалауынан жер төсемдерін жайып, тіке жол төсеуге кіріскен. Тепловозды вагондарымен жолға салу керек қой. Ол үшін станция «П» мен уақытша қойма аралығына 400 метрлік теміржол салынған. Жол дайын болғасын су жолымен келген Маңғыстаудың бірінші маневрлік тепловозы сонымен жүріп, әлгі уақытша қоймаға барып жүктерін түсірген. Оған құрылыс жүктері тиелген вагондар тіркелген ғой. Бұл 1961 жылдың 18 қазан күні екен. Алғаш түбек жерін басқан тепловоз тізгінінде бірінші класты машинист М.Қаратаев болған. Сол қарқынмен әрі қарай да қазіргі Меловая станциясына дейін теміржол тартылып, құрылысшылар тұратын вагондар қойылған. Ал үлкен тепловоздар Маңғыстауға 1964 жылы «Мақат-Ақтау» магистралі іске қосылғаннан кейін ғана келе бастаған, – деп естелігімен бөлісті Маңғыстау теміржолшылары ардагерлер кеңесінің төрағасы А.Алдабергенов. 

Қазір өткен тарихтың символына айналған алғашқы маневрлік тепловоз облыс орталығында «Каскортранссервис» мекемесінің ауласында тұр. Күтімі жақсы. Келген уақытында түсі жасыл болса, бүгінде көк түсте. Сырт қарағанда бүгінгі «туысқандарынан» мүлдем бөлек, ойыншық машинаға көбірек келетін тепловоз көрген жанды еріксіз таң қалдырады.

Қауіпсіздік
20.10.2025
Таразда болашақ теміржолшыларға қауіпсіздік сабақтары өтті
Жаңалықтар
20.10.2025
ҚТЖ басшылығы Stadler зауытында болды
Аймақтар
20.10.2025
Тазалық акциясы тоқтамайды
Аймақтар
20.10.2025
Ақмола теміржолшылары 7,2 млн тонна жүк тиеді
Әлемде
20.10.2025
Үндістан 7000 км жоғары жылдамдықты теміржол желісін салмақ
Жүк тасымалы
20.10.2025
Темір жолдағы серпін: 9 айда 339 млн тонна жүк тасымалданды
Жолаушылар тасымалы
20.10.2025
Арқалық-Державинская бағытында жаңа қала маңы пойызы іске қосылды
Аймақтар
19.10.2025
Орал қаласының вокзалын қайта жаңарту тұрақты бақылауда
Жаңалықтар
18.10.2025
ҚТЖ: балалармен бірге табиғат үшін!
Жаңалықтар
17.10.2025
«Таза Қазақстан: теміржолшылар 90 мыңнан астам ағаш отырғызды
Жаңалықтар
17.10.2025
Оқытушылар құрамы ҚТЖ-да тағылымдамадан өтті
Аймақтар
17.10.2025
ШҚО теміржолшылары көмір қорын тексерді
Жаңалықтар
17.10.2025
Теміржолшы «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды
Жаңалықтар
17.10.2025
ҚТЖ электрмен жабдықтау шаруашылығында телемеханика жүйесін жаңғыртуда
Аймақтар
17.10.2025
Әлеуметтік ахуал – ерекше назарда
Аймақтар
17.10.2025
Теміржолшылардың отбасына алғыс хат табысталды
Аймақтар
17.10.2025
Атырауда теміржолшылар кәсіподақтың 120 жылдығын атап өтті
Әлеумет
17.10.2025
100 теміржолшы донор болды
Жаңалықтар / Мұрағат
17.10.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №86 17 қазан 2025 жыл
Жүк тасымалы
16.10.2025
ҚТЖ Шығыс Қазақстанға көмірдің үздіксіз теміржолдық жеткізілімін қамтамасыз етеді