Жалтырдың жүгі – астық

Жаңалықтар

11.08.2017, 10:53

Жалтыр – елордасы Астанадан 120 км қашықтықта орналасқан 3-ші класты станция. Мұнда 13 кірме жол бар, соның бесеуі элеваторларға апарады. Демек, Жалтырдың басты жүгі – астық тасымалы. Бірнеше ірі астық қамбалары орналасқан станциядан ұн, бидай үздіксіз тиеледі. Станцияны күні кеше «Құрметті теміржолшы» белгісімен марапатталған білікті басшы Сәкен Жүнісов көп жылдан бері басқарып келеді. –Біздің станцияда тиелетін ұн, астық Ауғанстанға, Өзбекстанға, Қытайға, Тәжікстанға, сосын әрине ел ішіне, оңтүстік аймақтарға жөнелтіледі. Шамамен айына 400-500 вагонға астық артамыз, ал науқан кезінде 700-800 вагонға жетіп жығылады. Ал бізге келетін жүктің басым бөлігі көмір. Біз арқылы бюджеттік көмір Астрахань ауданында орналасқан мекемелерге таратылады. Үш кірме жолдың екеуі коммерциялық, ал біреуі бюджеттік мақсаттағы көмірді түсіруге негізделген. Сонымен қатар, жанар-жағар май сынды қауіпті жүктермен қатар минералды тыңайтқыштар келеді. Екі кірме жолда металл сынықтары тиеледі, біреуі Қазақстанға, соның ішінде Жаңаауылға, Теміртауға бағытталатын болса, екіншісінен Ресейге, Магнитогорскіге жөнелтіледі, – деп ақпар берді станция бастығы. Оның айтуынша, үстіміздегі жылдың алты айында барлығы 2550 вагонға жүк тиеліп жөнелтілген. Бірақ, бұл көрсеткіш өткен жылдың есепті мерзімімен салыстырғанда 50 вагонға кем екен. Оның себебін, станция басшысы бидай бағасының төмендеуімен байланыстырып отыр. «Қазір бидай бағасы төмендеп отыр. Сол себепті астық, ұн жөнелту тиімсіз. Жүк жөнелтушілер баға өсімін күтіп отыр. Баға қалпына келісімен жүк тиеу басталады» дейді. Қазір станцияда алтыншы элеватор салынып жатқан көрінеді. Ол күзде іске қосылады екен, демек жүк тиелімі көлемі де ұлғаймақ. Ал қазіргі сәтте, қарағандылық, батыс қазақстандық, өскемендік, шымкенттік кәсіпкерлердің және «Бетеге-У» жергілікті кәсіпкердікін қосқанда бес элеватор жұмыс істеп тұр екен. Қарағандылықтар мен «Бетеге-У» кәсіпорынының ғана егін салатын жерлері бар. Ал қалғандары бидайды кеңшар, шаруа қожалықтары, агроөнеркәсіп шаруашылықтарынан сатып алып, өз элеваторларына жинап, кейін жер-жерге таратады. Мәселен, шымкенттіктер бидайды бидайтасымалдаушы вагондарға тиеп, Шымқала мен Түлкібаста орналасқан диірмендерге жөнелтеді екен. Элеватор иелері астық пен ұнды Қазақстан аумағымен қатар шетелге де тікелей экспорттауға келісімге отырған. Сондықтан Жалтыр станциясы басынан тиелген бидай өнімдері батыс өңіріне, Ақтау арқылы Иранға, оңтүстік арқылы көрші елдерге де жөнелтіліп жатады. Сәкен Жүнісов астықтасымалдаушы вагондардың жетіспеушілігіне қатысты әзірге проблема жоқ екенін айтады. Оның айтуынша, қазір вагондардың көбісі жекеменшіктікі. Тіпті, кейбір элеватордың жеке вагондары бар. Айталық, «Бетеге-У» ЖШС өзінің еншілес екі ұйымына Ресейден 200 вагон сатып алыпты. Ол өз астығын тасымалдауға осы вагондарды пайдалануда. Ал қалған жүк жөнелтушілер меншік иелерімен келісімшартқа отыру арқылы вагондарды пайдаланады. Меншік иелері өз кезегінде вагондарды станцияға жіберіп, содан кейін станция бастығы оны жоспарға кіргізеді екен. –Үстіміздегі жылдың мамыр айынан бастап бізде АСУ ДКР іске қосылды. Бұл жүйе жүк жөнелтушілерге өте ыңғайлы. Тапсырысты онлайн арқылы береді. Олар вагондар станция басына келгенде ғана, оларды тұйыққа жүк тиеуге жөнелтуге келісім беруге ғана келеді. Бірақ, бұл жүйенің бір осал тұсы, түзету енгізу күрделірек. Мәселен, жүк тиеуші бүгінгіге тапсырыс берді делік, ал вагондар 2 күнге кешігіп келді, ондай жағдайда ол құжат ресімделмейді, қайтадан түзету енгізу керек, қайтадан жүк құжатын толтыру керек. Аталған жүйе вагондарға қатаң бақылау жүргізіп отырады, – дейді станция бастығы. Басшы сөзіне қарағанда, жүк жөнелтушілерге ыңғайсыздық тудырып отырған бір жағдай бар. Ол кедендік қызметтің Жалтырдан жүз шақырым қашықтықта орналасқан Атбасар қаласында және Ақкөл ауданында, ал бидайды талдаудан өткізіп, сараптама жасайтын фитоқызметтің Астраханка ауданында орналасуы. –Бұл мәселеге қатысты Ақмола бөлімшесінің басшылығы жиналыс өткізді. Бұл мәселені «бір терезе» принципіне ыңғайластырсақ, жүк жөнелтушілерге де, бізге де жақсы болар еді. Фитоқызмет пен кедендік бақылау органы бір жерде отырса, жүк жөнелтушілер ана жаққа бір, мына жаққа бір сабылмас еді. Бірақ, әзірге оны шешу күрделі болып тұр. Жалтырда аталған құзіретті орган филиалдарын ашу үшін қызметкерге еңбекақы төлеп, орын жай жалдау керек, оргтехника, тағысын тағылар қажет. Қаржы бөлініп, бюджетке салыну керек. Дегенмен, қозғалыс бар, қазір Атбасар мен Жаңаесілде «бір терезе» принципімен жұмыс істей бастады. Бізде де бұл мәселе оң шешімін табар ждеп үміттенміз, – дейді станция бастығы.

Жалтырдың жүгі – астық

Басқа да жаңалықтар

Қазақстан теміржолшысы газеті, №87 21 қазан 2025 жыл