Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр

ҚТЖ келбеті
27.06.2025, 09:25
Суретті түсірген автор
Нұрлыбек Досыбай

Түркістан облысы бойынша меншікті тілші

Теміржолда қауіпті емес кәсіп жоқ. Жолшы, машинист, вагон қараушы, диспетчер, станция кезекшісі – бәрі де өзіндік тәуекелі мен қауіп-қатері бар, жауапкершілігі жоғары мамандық иелері. Бүгінгі біздің кейіпкеріміз станцияның сұрыптау паркінде еңбек ететін вагондар қозғалысының жылдамдығын реттеушілер жайлы болмақ.

Тоғыз жолдың торабындағы Арыс станциясында тоқсан тарау станция жолдары бар. Ал Арыс станциясындағы сұрыптау паркінде 12 сағаттық режиммен 4 ауысымдық негізде 28 маман тынымсыз еңбек етіп келеді. Соның нәтижесінде арысы Қандығаш пен берісі Шуға дейінгі аралықта жылжымалы құрамның ырғақты қозғалысы бәсеңдемейді. Бейнелеп айтқанда, осы Арыстағы сұрыптау паркіндегі азаматтардың қолындағы таяқпен Орта Азиядағы вагон қозғалысы ұршықша иірілуде. Ержан Әбдіразақұлының Арыс станциясында вагон қозғалысының жылдамдығын аға реттеуші болып қызмет етіп келе жатқанына 38 жылға таяды. Міндетін мінсіз атқарып жүрген оның қолындағы таяқ әкесінен қалған мұра екен. Сондықтан да ол әке аманатына адалдық танытып маңдай терімен ризық-несібесін теріп келеді.  

«Бүгінде сыныптан тыс санатқа жататын Арыс станциясында негізгі тежеудің үш позициясы бар. Оның біріншісі – оператор көмегімен реттелетін тежеу жүйесі, ал екіншісі – дөңесте болса, ең соңғысы осы біздің аумағымыз. Мұнда вагон доңғалағының табаны мен рельс үстіне табандық қолмен қойылып вагон жылдамдығы реттеледі. Бұл амал өте қауіпті әрі өте маңызды. Қауіпті болатыны – өте сақтықпен іске асырмасаң оқыс жағдай орын алуы әбден мүмкін. Ал маңыздылығы жылдамдық пен арақашықтық дәл болжанбаса жылжымалы құрамға инерциямен барған вагон қаттырақ соғылып, үстіндегі жүкке зақым келуі мүмкін. Сондықтан бұл ұзақ жылдық тәжірибемен ұштасатын иірімі қызық та қиын және қауіпті кәсіп»,– деп сипаттама берді кейіпкеріміз күнделікті жұмысы жайлы.  

Қиындығына көз жеткіздік, ал қызығы қайсы дейміз. Қызығы сол, әлгі жылдамдық реттейтін табандық сырт көзге бүтін көрінетін ұзынша келген қалақтай темір болғанымен, оның миллиметрмен өлшенетін қалыңдығына көп нәрсе байланысты екен. Табандықтар апта сайын ауыстырылады. Тіпті, сол үшін дүйсенбі-жұма деген секілді арнайы күндер де бекітілген. Ал жұқарған табандық цехта өңделіп, қайта құйылады. Бір табандықтың салмағы 7,5 килограмм шығады екен. Ал вагон жылдамдығын реттеуде кемі 2 табандық қолданылады.  

«Арнайы май жағылған табандық 17-18 метрден қойылғанда вагон өз салмағымен жайлы сырғып, жұмсақ тоқтауы керек. Сондай-ақ, алдындағы жылжымалы құрамға қатты соққысыз түйісуі тиіс. Біз осы нәрсені қамтамасыз ету үшін күн-түн демей, жауын-шашынға да қарамай ашық аспан астында тынымсыз еңбек етеміз. Осыдан-ақ біздің жұмысымыз қандай екенін бағамдауға болады», – дейді Ержан Әбдіразақұлы.  

Маманның айтуынша, жалпы вагон сұрыптау ісі оңай шаруа емес. Осы жылдамдық реттеушілердің бәрі де жұмысты қауіпсіз жағдайда атқаруға мүмкіндік беретін ұзын сапты таяқшаның құндылығына риза болады екен. – Өйткені, бұл таяқ біздің қауіпсіз қызмет етудегі маңызды құралымыз. Осының бар болғаны үшін міндетімізді мінсіз атқарып келеміз. Бірақ оны ыңғайлы қолданып, еппен істете білу керек. Ал олай болмаған жағдайда өміріңе қауіп төнеді, – дейді кейіпкеріміз. Айтса айтқандай, қауіп-қатерге толы аумақта қателікке жол бермей тәулік бойы еңбек ету – айтуға оңай. Біле білсек, мұндай учаскелер мамандардың ауызекі тілінде «горячий цех» деп аталады. Кейіпкеріміз Ержанның әкесі Әбдіразақ та осы нүктеде жылдар бойы талмай еңбек етіп, зейнетке шыққан екен. Ержанның өзі қырық жылға таяды осы кәсіпті меңгергеніне. Ал оның ұлы Нұрсұлтанның өзі ата мен әке салған соқпақпен осынау қиын да күрделі кәсіптің құлағын ұстағалы он жылдан асқан. Білекті де жүректі жігіттерге тән кәсіп.  

 

Жүк тасымалы
17.07.2025
Ақтау мен Құрық порттарында жүк айналымы өсті
Спорт
17.07.2025
Астанада өткен сайыста теміржолшылар жеңімпаз атанды
Жаңалықтар
17.07.2025
"Тобыл" логистикалық хабының құрылысы бастау алды
Жаңалықтар
17.07.2025
Елімізде теміржол машиналарын жасау 7,1%-ға артты
Жүк тасымалы
17.07.2025
Атырауда мұнай өнімдерінің тасымалы өсті
Инфрақұрылым
17.07.2025
Мойынты – Қызылжар теміржол желісінің құрылысына 10 мердігер ұйым қатысуда
Жаңалықтар
17.07.2025
ҚТЖ локомотив бригадаларының 16 демалыс үйіне күрделі жөндеу жүргізуде
Жаңалықтар / Жолаушылар тасымалы
16.07.2025
Комиссия туристік пойыздардағы заң бұзушылықтарды анықтады
Аймақтар
16.07.2025
Қандыағашта теміржол вокзалы жөнделіп жатыр
Әлемде
16.07.2025
Қытай жүрдек пойыздар желісінің жылдамдығы мен ұзындығын арттыруда
Жүк тасымалы
16.07.2025
Қазақстан бидайы Қытай арқылы Вьетнамға темір жол көлігімен жөнелтілді
Жүк тасымалы
15.07.2025
Қытайдан Әзербайжанға аттанған алғашқы жүк пойызы Қазақстан арқылы өтеді
Жаңалықтар
15.07.2025
ҚТЖ машинистері теміржол өткелдерінде ондаған ЖКО-ның алдын алды
Аймақтар
15.07.2025
Жамбылда ревизия нәтижелері жарияланды
Әлеумет
15.07.2025
Жаз жайнатып, күн күлдірген...
Әлеумет
15.07.2025
Теміржолшыға шұғыл көмек қажет
Аймақтар
15.07.2025
Семей станциясы топ жарды
Жолаушылар тасымалы
15.07.2025
«Burabay Express» электропойызы іске қосылды
Жаңалықтар / Мұрағат
15.07.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №53 15 шілде 2025 жыл
Әлеумет
14.07.2025
Медициналық пойыз БҚО-да 7 мыңнан астам тұрғынға көмек көрсетті