Пойызға шабуыл жасап, опық жеген рэкеттер...

Темір жол тарихы
08.12.2022, 15:10
Әділет Мұсахаев

"Қазақстан теміржолшысы" газетінің тілшісі

Он төртінші вагонға орналасқан олар түнде айғай-шудан оянады. Не болып кетті деп есікті ашып қараған Қ. Ештаев жалма-жан жаба қояды да, қаруына ұмтылады. Серігі Ержан да түсіне қойып қаруын сайлай бастайды...

Еліміз Тәуелсіздік алған алғашқы жылдар халыққа оңай тимегені көпшілікке аян. КСРО құлап нарықтық экономикаға бет бұрған сәтте елдегі зауыт, фабрикалар шетінен жабылып, халықтың басым көпшілігі жұмыссыз қалды. Екі қолға бір күрек таппағандар ала дорбасын арқалап, сауда-саттыққа кетті. Алматы сияқты ірі қаладан киім-кешек әкеліп сатып «коммерцант» атанды. Ол кезде саудагерлер тауарларын негізінен жолаушылар пойызы арқылы таситын, жүк пойыздарының қазіргідей нарыққа әлі бейімделе қоймаған кезі. Бейнетпен өз күнін өзі көре бастаған саудагерлерге қырғидай тиіп, оңай олжаға бөленгісі келетін рэкеттердің шыққан кезі еді бұл. Пойыздағы саудагерлерді үркітіп-қорқытып бағалы заттарын тартып алу, қарақшылық шабуыл жасау белең ала бастады. Ел арасында пойызда кетіп бара жатқандарды рэкеттер тонапты, тағы бірін ақша бермегені үшін «басын кесіп, вагоннан лақтырып жіберіпті» деген қауесеттер желдей есіп тұрған кез еді.  

Заман алай-дүлей болып тұрған шақта пойыздағы тәртіпті қамтамасыз ететін тәртіп сақшыларына үлкен жүк артылды. Олардың әр рейске шығуы қауіпке толы болды десек артық болмас. Жолдағы станциядан кіріп елді тонайтын қарулы қарақшыларға қарсы тұру, олармен атысқа түсу милиция үшін қалыпты жағдайға айналды. Тіптен, кейбірі жарақат алып, өліп те кетіп жатты. Пойызда орын алып жатқан түрлі оқиғалар, оның ішінде криминалды жағдайлар «Қазақстан теміржолшысы» газетінің бетінде үнемі жарияланып тұрды. 1997 жылы шыққан газеттің беттерін парақтай отырып рэкеттер мен пойыздағы тәртіп сақшылары арасында болған атыс туралы дерек ерекше назар аудартты. Ерекше дейтініміз тәртіп сақшыларының саны қарақшылардан аз бола тұра тегеуірінді қарсылық көрсете білген және сол жерде рэкеттердің бірі жантәсілім етеді.  

Аты шулы оқиға №172 Атырау-Алматы бағытындағы пойызда Арал-Қазалы аралығында орын алды. Сол кездегі Оңтүстік Қазақстан облыстық ішкі істер басқармасына қарасты мемлекеттік күзет қызметінің арнаулы рота қызметкерлері – милиция аға сержанты Қайрат Ештаев пен милиция сержанты Ержан Тоқбаев жүк тиелген пойызды Оралға дейін күзетіп барып, Атырау-Алматы пойызымен кері оралып келе жатады. Он төртінші вагонға орналасқан олар түнде айғай-шудан оянады. Не болып кетті деп есікті ашып қараған Қ. Ештаев жалма-жан жаба қояды да, қаруына ұмтылады. Серігі Ержан да түсіне қойып қаруын сайлай бастайды. Сол-ақ екен біреу есікті ашып жібереді. Қараса бетперде киген, қолында шолақ мылтығы бар біреу айғайлап бұйрық беріп тұр. «Болыңдар, тез ақша, алтын бұйымдарыңды ортаға тастаңдар, әйтпесе атамын» дейді айқайлап. Бір сәтте милиция қызметкерлерін көрген ол сасып қалады, атпаса өзін ататынын аңғарған Ештаев оны атып салады. Сөйтіп, вагон дәлізіне жүгіріп шықса бетперделі тағы екі адам қашып барады екен. Жай қашып бара жатқан жоқ, оқ жаудырып барады. Қаскөйлер келесі вагонға өтіп, бой тасалайды. Кейін белгілі болғандай олар бір купенің терезесін сындырып, далаға секіріп кеткен екен. Біреуі аяғынан жараланған көрінеді. Ал, қолға түскен жігіттің жеке басы анықталады, ол Қазалының 24 жастағы тұрғыны болып шықты. Өкініштісі Қазалы станциясында күтіп тұрған жедел жәрдемге жеткенше ол жан тәсілім етеді.  Қолға алынған жедел іс-қимыл шарасының нәтижесінде қарақшылардың барлығы қолға түседі. Сот кезінде олардың бірі 15 жылға, екіншісі 12 жылға бас бостандығынан айырылып, дүние-мүліктері тәркіленеді.

Осындай жағдайлардан кейін халық пойызда жалғыз жүруге сескеніп қалған кездер де болған. Дегенмен, уақыт өте келе заман түзеліп, жағдай тұрақталды. Пойызбен сөмке-сөмке жүк тасу да артта қалды. Қазір пойыз жолаушылар үшін ең қауіпсіз әрі жайлы көлікке айналды десек болады. Оның үстіне тәртіп те қатаң сақталады. Вагонда ішімдік ішуге тыйым салынғандықтан елдің мазасын алатында қарасы да жоқ. Қоғамдық орында ішімдік ішкендерге бірден айыппұл салынып, тиісті шара қолданылады.

Көліктегі ПД берген мәліметке сүйенсек, 2022 жылдың басынан бері теміржол нысандарының қоғамдық орындарында құқық бұзушылықтың – 163 фактісі тіркелген екен. Олардың басым көпшілігі теміржол вокзалдарында, перрондарда, жолаушылар пойызында ішімдік ішу және телефон ұрлаумен байланысты.

Теміржол бекеттері мен поездағы заң бұзушылықты төмендету бағытында және құқық бұзушылықтардың аладын алу мақсатында Көліктегі ПД-нің қызмет көрсету учаскелерінде жоспарлы түрде «Құқықтық тәртіп», «Қарасора», «Заңсыз келуші», «Топливо»                             жедел-профилактикалық іс-шаралары және «Тоқтаңыз, басып кету қаупі бар!», «Көліктегі қауіпсіздік!», «Абайлаңыз, поезд!» акциялары өткізіліп келеді.  

 

Жаңалықтар
28.03.2024
Қазақстан «Солтүстік – Оңтүстік» дәлізін дамытуда көрші елдермен ынтымақтасуға дайын – Тоқаев
Аймақтар
28.03.2024
Әз-наурыз қасиет дарып, құт қонған Түркістанда өтті
Аймақтар
28.03.2024
Берекелі мереке
Инфрақұрылым
28.03.2024
Аққұм – Талап учаскесінде күрделі жөндеу басталды
Аймақтар
28.03.2024
Достық станциясында «Қыз сыны» байқауы өтті
Аймақтар
28.03.2024
Атырауда Наурыз мейрамы жалпыхалықтық сипат алды
Жаңалықтар
28.03.2024
KTZ Express және Chengdu International Railway Port Investment & Development Co Ltd келіссөздер жүргізді
Жаңалықтар
28.03.2024
Ұлттық дәстүр ұлықталған күн
Жаңалықтар
28.03.2024
Қытайлық серіктестермен ынтымақтастық перспективалары талқыланды
Жаңалықтар
27.03.2024
Қауылжыр станциясында пойыздар қозғалысы қалпына келтірілді
Жаңалықтар
27.03.2024
Теміржолдағы су тасқыны жағдайы күнделікті бақылауда
Жаңалықтар
27.03.2024
Батыр Котырев ҚТЖ корпоративтік омбудсмені болып тағайындалды
Жолаушылар тасымалы
26.03.2024
Көктемгі мереке күндері 860 мыңнан астам жолаушы ҚТЖ пойыздарын пайдаланды
Аймақтар
26.03.2024
Қазалы теміржолшылары сенбілік өткізді
Жаңалықтар
26.03.2024
Екі елдің кәсіподағы бас қосты
Инфрақұрылым
26.03.2024
Атырауда жолды күрделі жөндеу жұмыстары басталды
Әлемде
26.03.2024
Қытай сутегімен жүретін пойызын сынақтан өткізді
Жаңалықтар
25.03.2024
Қытай 10 жылда Еуропаға 85 мың контейнерлік пойыз жіберген, оның 80%-ы Қазақстан арқылы өтті
Жолаушылар тасымалы
22.03.2024
Пойызда тұсау кесер рәсімі өткізілді
Жаңалықтар
20.03.2024
ҚТЖ мен Түркістан облысының әкімдігі меморандумға қол қойды