Мақсат – жүк тасымалына сапалы қызмет ұсыну

Сұхбат
12.10.2023, 10:34
Суретті түсірген Александр Жабчук
Сұлугүл Бакесова

«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі

Биыл еліміздегі ең ірі жүк вагондары паркінің операторы «Қазтеміртранс» АҚ-ның құрылғанына 20 жыл. Компанияның негізгі қызметі, алдына қойып отырған мақсат-міндеттері, жүзеге асырып жатқан жобалары барысында «Қазтеміртранс» АҚ бас директорының корпоративтік мәселелер жөніндегі орынбасары Еділ Искаковты әңгімеге тарттық. 

– Еділ Болатұлы, «Қазтеміртранс» АҚ-ның мерейтойы құтты болсын! 20 жыл аз уақыт емес, әсіресе оның бастауында тұрған азазматтар үшін талай «тар жол, тайғақ кешуді» бастан кешкен шешуші кезең болғаны анық. Бүгінгі таңда компанияның жекеменшік вагондар паркі қанша және олар қандай жүк түрлерін тасымалдауға жұмылдырылады?

– Рахмет, әрине кез келген компанияның құрылып-қалыптастып, аяғынан тұруы үшін уақыт керек. Қазтеміртанс бүгінде сол кезеңді артқа тастап, отандық нарықта өз орнын қалыптастырған ірі операторға айналды деп сеніммен айта аламыз.  Жалпы, Қазақстанда жекеменшік иелегінде барлығы 140 мың вагон бар. Соның 40 мыңға жуығын, яғни 30%-ын біздің Қазтеміртанс меншігіндегі вагондар құрайды. Олар ашық және жабық вагондар, платформалар, астықтасығыштар, цементтасығыштар және өзге де вагон түрлері. Компанияның қызметі жүк вагондарын пайдалануға беру және арнайы жылжымалы құрамды жалға беру сияқты салаларды қамтиды. «Қазтеміртранс» АҚ вагондарында тасымалданатын жүктердің негізгі үлесін көмір, қиыршық тас, кен сияқты сусымалы жүктер құрайды. Сондай-ақ ұн, құрылыс материалдары және басқа да жүк түрлерін тасымалдаумен  де айналысамыз.  

– ҚТТ вагондары экспорттық жүктерді тасымалдаумен де айналыса ма?

– Біз ұлттық жүк вагондары паркінің операторы ретінде тасымалдың 45-47%-ын Қазақстанның ішінде жүзеге асырамыз. Жаңа атап өткенімдей, негізгі жүк көмір, қиыршық тас сияқты инертті жүк тасымалын қамтамасыз етеміз. Жылу маусымында тасымалдың шамамен 80%-ын көмір құрайды. Үкімет пен «ҚТЖ» ҰК» АҚ-ның біздің алдымызға қойып отырған міндеті – әлеуметтік маңызды жүк тасымалын қамтамасыз ету. ЖЭО-ларға, коммуналдық-тұрмыстық бағыттарға көмірді жеткізумен айналысамыз. Сонымен қатар мемлекеттік бағдарлама шеңберінде автожол инфрақұрылымының құрылысы жүріп жатқан учаскелерге қиыршық тас, құрылыс материалдарын тасымалдаймыз. Ал экспорттық жүктерге көбінесе Транском, Инскомтранс, Atasu Group, Atasu Logistics сияқты өзге жекеменшік компаниялардың ашық вагондар паркі жұмылдырылады. Сөз ретінде келгенде, Қазақстанда жүк жөнелтушілерге ҚТЖ-ның қатысуынсыз келісімшарт негізінде вагондарын жалға беретін 300-ден астам жеке вагон операторлары жұмыс істейтінін атап өткім келеді.  

– Демек, бұл жекеменшік операторлар ҚТТ-ға бәсекелес бола алады ғой. Мұндай жағдайда жүк ағынын жоғалтып алмау үшін Компания тарапынан қандай да бір жеңілдіктер қарастырылған ба?  

– Тасымалдайтын жүк жеткілікті. Тіпті, кейде вагондар жетіспей жатады. Мәселен, өткен жылы ҚТТ вагондарымен көмір, қиыршық тас, ұн өнімдері, азық-түлік және тез бұзылатын өнімдерді қосқанда тасымалдау көлемі 69,2 миллион тоннаны құрады. Жалпы 2019-2022 жылдардағы орташа жылдық көлем 61,4 миллион тоннаны құраған болатын. Ал биылғы жылы жүк тиеу 2022 жылмен салыстырғанда 2,8%-ға өседі деп болжануда. Десе де, біздің тариф жекеменшік операторлармен салыстырғанда 15-20%-ға төмен екенін айту керек. Бұл жеңілдікті біз жүк вагондарымен мейлінше қамтамасыз ету және жүк жөнелтушілерге қолайлы жағдай жасау мақсатында ұстап отырмыз. Көлік шығындары тасымалданатын жүктердің бағасына қатты әсер етпеуі керек. Өйткені жоғарыда айтып өткенімдей, біздің тасымалдың басым бөлігін әлеуметтік маңызға ие көмір, астық және мемлекеттік бағдарлама шеңберіндегі құрылыс жүктері құрайды.

– Еліміздегі ең ірі жүк операторы саналатын ҚТТ – жүк вагондары паркін жаңалау бағытында қандай шаруалар атқарып жатыр? 

– «Қазтеміртранс» АҚ-ның вагон паркінің тозу деңгейі 57% шамасын құрайды. Сондықтан компания вагон паркін кезең-кезеңмен жаңартуда. Әрине, бәрі қаржыға келіп тірелетіні белгілі. Биыл ел Үкіметі мен Көлік министрлігінің, «Бәйтерек» холдингі мен Қазақстан даму банкінің қолдауымен «Қазтеміртранс» АҚ Екібастұз қаласындағы Қазақстандық вагон жасау компаниясымен 2025 жылға дейін 3000 ашық вагон сатып алудың екі жылға арналған келісімшартқа отырды. Яғни 6% мөлшерлемедегі субсидия бөлінді. Үкіметтің біздің алдымызға қойып отырған міндеті де сол, бізге төменгі пайыздық мөлшерлеме бере отырып, отандық өндірушілер жасап шығарған вагондарды сатып алу. Бұл бізге де, вагон компаниясына да тиімді келісімшарт. Біз вагон паркін қосымша 3000 вагонмен жаңалаймыз, бұл өз кезегінде Қазақстан ішінде тасымал көлемін ұлғайтуымызға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, биыл 12 мыңнан астам вагонды жөндеп, жұмысқа жарамсыз вагондар санын азайту жоспарымыздың 80% астамы орындалды.  

– Еділ Болатұлы, қазір бизнес-процестер мен өндіріске жаңа технологиялар көз ілеспес жылдамдықпен еніп жатқан заман. Осы ретте ҚТТ-да цифрландыру үдерісі қалай жүріп жатыр? Уақыт талабына сай енгізіліп жатқан жаңа жобалар бар ма?

– Әрине, цифрландыру барлық салада қарқынды жүріп жатқан кезде біз де мұнымен белсенді айналысып жатырмыз. Қазір компанияда көптеген бизнес-процестер сандық жүйеге көшкен. Әсіресе вагон паркімен қамтамасыз ету және тасымалға қатысты дүниелер. Солай бола тұра, компанияға жүк жөнелтушілер тарапынан қойылып отырған сын да жоқ емес. Ол жүк жөнелтушілер арасында вагон паркін таратып бөлуге қатысты болатын. Қазір біз осы бағытта пәрменді жұмыс жүргізіп жатырмыз. Ерекше пилоттық жоба енгіздік. Бұл бағдарлама біздің негізгі жүк жөнелтушілеріміз үшін енгізіліп отыр. Ол адамның қатысуынсыз, автоматты режимде вагондарды таратады. Яғни жасанды интеллект негізінде жасалған бағдарлама ашықтықты қамтамасыз етеді. Қазір біз пилоттық жобаны аяқтағалы отырмыз. Егер ол сәтті нәтиже берсе, біз 2024 жылдың бірінші тоқсанының соңына дейін жұмыс процесіне толықтай енгізіп, іске қосатын боламыз. Бұл жоба Қазақстан бойынша біз тасымалдайтын барлық жүк түрін және біз басқаратын вагон паркін толығымен қамтитын болады. Бастысы, жүк жөнелтушілер арасында вагондар әділ бөлінетін болады. Нәтижесінде компанияға айтылған сынға нүкте қойылады деген ойдамыз.  – Сұхбатымыздың соңында, ұлттық тасымалдаушы компания ұстанатын ұстаным туралы айтып өтсеңіз.

– «Қазтеміртранс» АҚ Қазақстан Республикасында ірі жүк вагондары операторы мәртебесіне сай өз қызметінде ашықтық ұстанымына басымдық бере отырып,  сапа мен санның үйлесімді болуын бақылауда ұстайды. Жүк тасымалдаумен жиырма жыл айналысып келе жатқан компанияның алға қойып отырған мақсаты – жүк жөнелтушілер сұранысын қанағаттандырып, сапалы қызмет ұсыну. Міне, осы бағытта қызметімізді жетілдіруге, заманауи технологияларды енгізуге күш-жігерімізді салатын боламыз.  

– Әңгімеңізге рахмет!

 

Аймақтар
26.07.2024
Таразда кәсіподақтың ұйытқы болуымен футбол алаңы ашылды
Жолаушылар тасымалы
26.07.2024
Жолаушылар пойызындағы бір күн
ҚТЖ келбеті
26.07.2024
Тілдей таспада талай сыр бар
Темір жол тарихы
26.07.2024
Сауатты кадрлар ғана салада оң өзгеріс жасайды – ардагер
Жүк тасымалы
26.07.2024
Контейнерлік тасымалдың инновациялық үрдістері
Жүк тасымалы
26.07.2024
Иран-Қытай көлік бағыты жаңартылуда
Жаңалықтар / Мұрағат
26.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №61 26 шілде 2024 жыл
Жүк тасымалы
25.07.2024
ЕАЭО елдері теміржол көлігін дамыту мәселесін талқылады
Жүк тасымалы
25.07.2024
Атырауда жүк тасымалы межеден асып түсті
Әлеумет
25.07.2024
Қызылордалық 20 бала «Туған жерге саяхат» турымен Астанаға аттанды
Темір жол тарихы
25.07.2024
Паровоз тізгіндеген қазақ қызы
Жолаушылар тасымалы
24.07.2024
Пойызға билетсіз мінгізгені үшін жұмыстан шығарылды
Жаңалықтар
24.07.2024
Құрық теңіз порты мен Транскаспий халықаралық көлік бағытын байланыстыратын жол күрделі жөндеуден өтті
Жаңалықтар
24.07.2024
Кірме жолдарды мемлекеттік меншікке беру рәсімі аяқталды
Әлемде
23.07.2024
Германияда Еуро-2024 кезінде қалааралық пойыздармен 12 миллион жолаушы тасымалданды
Әлемде
23.07.2024
Еуропалық Одақ көлік жобаларына 7 миллиард еуро бөлмек
Жүк тасымалы
23.07.2024
ҚТЖ астық тасымалына дайындығын пысықтауда
Қауіпсіздік
23.07.2024
Атырауда техникалық-әдістемелік сабақ өтті
Жаңалықтар / Мұрағат
23.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №60 23 шілде 2024 жыл
Жаңалықтар
22.07.2024
Қазақстан, Түрікменстан және Ауғанстан жаңа теміржол магистралінің құрылысын талқылады