Ұлы құрылыс рухы

Темір жол тарихы
24.08.2020, 14:35
Елена Колдасбаева

Собственный корреспондент по Алматинской области

Түрксіб – көптеген есімдер мен деректер және оқиғаларды топтастырған құбылыс. Ал темір жол көлігіндегі Орталық мұражайда сақталған, өткен ғасырдың 30-шы жылдары шыққан «Правда» газетінің сарғыш тартқан беттерінен бұл жолды адамдардың қандай ерлікпен тұрғызғанын, ұлы жол оларды қалай тәрбиелегенін байқауға болады.  

Түркістан-Сібір магистралі өте ауыр жағдайда салынғаны тарихтан белгілі. Жолдың көп жерінде жол таулар, жыралар, өзендер, сусыз жазық далалармен қиылысып жатты. Жазда адамдар 60 градусқа дейінгі ыстық аптапта, қыста қарлы боранда жұмыс істеді.

Жолдың құрылысына 40 мыңға жуық жұмысшы мен инженерлік-техникалық жұмысшылар жұмылдырылды. Тек бір ғана Ертіс өзенін кесіп өтетін көпірдің өзін салуға үш ауысымда 850 жұмысшы жұмыс істеді.

Расында мидай жазық дала мен құм жерлерді, буырқанған өзендерді бағындырған адамдардың еңбегіне таң қалмасқа болмайды, олар 180 текше метр тас, бетон, темір-бетон қатпарларды салып, жерді күрекпен, машинамен күреп, алда магистраль салу үшін 23 текше метр жерді дайындап отырды.

Мұражайда Шоқпар асуындағы оқиғалар, құрылысшылар жолында тұрған даланың «мәрмәр сақшылары» ерекше көрініс тапқан.

«Құрылысшылар асуға қарай алынбайтын қамалға бара жатқандай аяңдады. Ұңғымаларға аммонал жарылғышы салынып, білте тұтатылды. Үлкендігі орасан зор, салмағы 50 келіге дейінгі тастар, кіп-кішкентай ядро күшінен 200 метрге дейін қашықтыққа шашырап жатты. Табиғат ана тұрғызған қамал құрылысшыларға бағынғысы келмейтіндей» деп жазады сол кездегі басылым.

Шоқпарды жеңу үшін құрылысшыларға 5 мыңға жуық ұңғыманы іске қосып, оларда 4 тонна аммонал пайдалануға тура келді. Әрбір жарылыс сайын таулы жырада қисық жоталар, тісті аңғарлар пайда бола берді. Оны түзеу үшін тағы да тесіп, жаруға мәжбүр болды.

Мұндай кезең Түрксібтің барлық құрылысына тән болды. Адамдар еш қиындыққа қарамай жұмысын жалғастыра берді. Ұлы құрылыс жайында тек «Правда» ғана жазып қойған жоқ. Мұражайда Түрксіб тарихын «Рельсы гудят» және «Түрксіб» деген көп тиражды газеттер де сақтап тұр.

Оның қызметкерлерінің бірі белгілі жазушы, журналист Павел Кузнецов болды. Ол керемет очерктер жазып қалдырды. Түрксіб тарихында алаштың қоғам қайраткері Тұрар Рысқұловтың, құрылыс бастығы Владимир Шатовтың, қазақтан шыққан тұңғыш теміржолшы Мұхамеджан Тынышпаевтардың есімі алтын әріппен мәңгі жазылып қалды. 

Жаңалықтар / Мұрағат
23.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №60 23 шілде 2024 жыл
Жаңалықтар
22.07.2024
Қазақстан, Түрікменстан және Ауғанстан жаңа теміржол магистралінің құрылысын талқылады
Инфрақұрылым
22.07.2024
Күрделі жөндеу жұмыстары кезең-кезеңімен жүзеге асырылуда
Әлеумет
22.07.2024
Теміржолшылардың балалары лагерге аттанды
Спорт
22.07.2024
Қазақстан темір жолының 120 жылдығына орай Таразда спартакиада өтті
Жаңалықтар
22.07.2024
Ауғанстан, Түрікменстан және Өзбекстан делегациясы Бейнеу астық терминалының мүмкіндігімен танысты
Жолаушылар тасымалы
22.07.2024
Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдығына арнайы безендірілген пойыз жолға шықты
Темір жол тарихы
21.07.2024
«Алатау» жүрдек пойызы қалай пайда болды?
Жаңалықтар
19.07.2024
Жаңа – Есіл локомотив депосының паркі жаңартылды
Жаңалықтар
19.07.2024
Мемлекеттік тілді дамыту бойынша өткен байқаудың жеңімпаздары анықталды
Станция тынысы
19.07.2024
Шағыр станциясында жүк тиеп жөнелту артып келеді
Аймақтар
19.07.2024
«Жасыл істер марафонында» Жамбыл бөлімшесі бірінші орынды жеңіп алды
Жүк тасымалы
19.07.2024
Биыл Қытайға 2 млн тоннадан астам астық экспортталмақ
Сұхбат
19.07.2024
Барлық сын-тегеурінге төтеп бердік
Инфрақұрылым
19.07.2024
11 мың шақырым теміржол жөндеуден өтеді
Жаңалықтар / Мұрағат
19.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №59 19 шілде 2024 жыл
Қауіпсіздік
18.07.2024
Темір жолдағы химиялық апаттарды жою бойынша оқу-жаттығу өтті
Әлеумет
18.07.2024
50 бала лагерьге аттанды
Қауіпсіздік
18.07.2024
Жанып келе жатқан жолаушылар пойызы сөндірілді
ҚТЖ келбеті
18.07.2024
Велосаяхатшы сапарға шықты