Ұлы құрылыс рухы

Темір жол тарихы
24.08.2020, 14:35
Елена Колдасбаева

Собственный корреспондент по Алматинской области

Түрксіб – көптеген есімдер мен деректер және оқиғаларды топтастырған құбылыс. Ал темір жол көлігіндегі Орталық мұражайда сақталған, өткен ғасырдың 30-шы жылдары шыққан «Правда» газетінің сарғыш тартқан беттерінен бұл жолды адамдардың қандай ерлікпен тұрғызғанын, ұлы жол оларды қалай тәрбиелегенін байқауға болады.  

Түркістан-Сібір магистралі өте ауыр жағдайда салынғаны тарихтан белгілі. Жолдың көп жерінде жол таулар, жыралар, өзендер, сусыз жазық далалармен қиылысып жатты. Жазда адамдар 60 градусқа дейінгі ыстық аптапта, қыста қарлы боранда жұмыс істеді.

Жолдың құрылысына 40 мыңға жуық жұмысшы мен инженерлік-техникалық жұмысшылар жұмылдырылды. Тек бір ғана Ертіс өзенін кесіп өтетін көпірдің өзін салуға үш ауысымда 850 жұмысшы жұмыс істеді.

Расында мидай жазық дала мен құм жерлерді, буырқанған өзендерді бағындырған адамдардың еңбегіне таң қалмасқа болмайды, олар 180 текше метр тас, бетон, темір-бетон қатпарларды салып, жерді күрекпен, машинамен күреп, алда магистраль салу үшін 23 текше метр жерді дайындап отырды.

Мұражайда Шоқпар асуындағы оқиғалар, құрылысшылар жолында тұрған даланың «мәрмәр сақшылары» ерекше көрініс тапқан.

«Құрылысшылар асуға қарай алынбайтын қамалға бара жатқандай аяңдады. Ұңғымаларға аммонал жарылғышы салынып, білте тұтатылды. Үлкендігі орасан зор, салмағы 50 келіге дейінгі тастар, кіп-кішкентай ядро күшінен 200 метрге дейін қашықтыққа шашырап жатты. Табиғат ана тұрғызған қамал құрылысшыларға бағынғысы келмейтіндей» деп жазады сол кездегі басылым.

Шоқпарды жеңу үшін құрылысшыларға 5 мыңға жуық ұңғыманы іске қосып, оларда 4 тонна аммонал пайдалануға тура келді. Әрбір жарылыс сайын таулы жырада қисық жоталар, тісті аңғарлар пайда бола берді. Оны түзеу үшін тағы да тесіп, жаруға мәжбүр болды.

Мұндай кезең Түрксібтің барлық құрылысына тән болды. Адамдар еш қиындыққа қарамай жұмысын жалғастыра берді. Ұлы құрылыс жайында тек «Правда» ғана жазып қойған жоқ. Мұражайда Түрксіб тарихын «Рельсы гудят» және «Түрксіб» деген көп тиражды газеттер де сақтап тұр.

Оның қызметкерлерінің бірі белгілі жазушы, журналист Павел Кузнецов болды. Ол керемет очерктер жазып қалдырды. Түрксіб тарихында алаштың қоғам қайраткері Тұрар Рысқұловтың, құрылыс бастығы Владимир Шатовтың, қазақтан шыққан тұңғыш теміржолшы Мұхамеджан Тынышпаевтардың есімі алтын әріппен мәңгі жазылып қалды. 

Темір жол тарихы
31.07.2025
Темір жол тарихы жайлы жаңа кітап жарық көрді
Әлеумет
31.07.2025
Ақжолтай пойызға алғыс айтты
Жаңалықтар
31.07.2025
Жыл соңына дейін 175 жаңа жолаушылар вагонын сатып алу жоспарлануда
Жаңалықтар
31.07.2025
Тасымалдау процесін ұйымдастыру дирекциясының қызметкерлері мінсіз еңбегі үшін марапатталды
Аймақтар
31.07.2025
Атырауда вагон доңғалақтарын жинақтау цехы ашылды
ҚТЖ келбеті
31.07.2025
Таңдаулы машинистер тандемі
Жаңалықтар
31.07.2025
Президент «ҚТЖ» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Талғат Алдыбергеновті қабылдады
Инфрақұрылым
31.07.2025
Қаракеткен – Қараиірім жол теліміне күрделі жөндеу сәтті аяқталды
ҚТЖ келбеті
31.07.2025
Әр секунд қауіп-қатерге толы
Аймақтар
31.07.2025
Өткел кезекшісінің қырағылығы
Жаңалықтар
30.07.2025
"ҚТЖ" ҰК" АҚ және TCDD Taşimacilik A.Ş. Орта дәлізді дамыту жөнінде келісті
Инфрақұрылым / Әлеумет
30.07.2025
Ірі құрылыс жобалары 12,8 мыңнан астам адамды жұмыспен қамтып, өңірлер экономикасына серпін беруде
ҚТЖ келбеті
30.07.2025
Ерлік емей, немене?!
ҚТЖ келбеті
30.07.2025
Әке жолын жалғаған ұл
ҚТЖ келбеті
30.07.2025
Талабыңа нұр жаусын, Ержан!
Жаңалықтар
30.07.2025
ҚТЖ жүк тасымалының өсуіне байланысты машинист көмекшілерін қабылдауды ұлғайтты
Жолаушылар тасымалы
30.07.2025
«Астана – Бурабай курорты» бағыты бойынша қосымша электр пойызы іске қосылды
Жаңалықтар
30.07.2025
ҚТЖ мен Мерсин халықаралық порты Орта дәлізді дамыту аясындағы ынтымақтастықты талқылады
Жолаушылар тасымалы
29.07.2025
“Алматы-3” теміржол вокзалының құрылысы: Жоба қай кезеңде?
Жаңалықтар / Апта саны
29.07.2025
ҚТЖ-да қозғалыс қауіпсіздігін бұзу 4% қысқарды