Ұлы құрылыс рухы

Темір жол тарихы
24.08.2020, 14:35
Елена Колдасбаева

Собственный корреспондент по Алматинской области

Түрксіб – көптеген есімдер мен деректер және оқиғаларды топтастырған құбылыс. Ал темір жол көлігіндегі Орталық мұражайда сақталған, өткен ғасырдың 30-шы жылдары шыққан «Правда» газетінің сарғыш тартқан беттерінен бұл жолды адамдардың қандай ерлікпен тұрғызғанын, ұлы жол оларды қалай тәрбиелегенін байқауға болады.  

Түркістан-Сібір магистралі өте ауыр жағдайда салынғаны тарихтан белгілі. Жолдың көп жерінде жол таулар, жыралар, өзендер, сусыз жазық далалармен қиылысып жатты. Жазда адамдар 60 градусқа дейінгі ыстық аптапта, қыста қарлы боранда жұмыс істеді.

Жолдың құрылысына 40 мыңға жуық жұмысшы мен инженерлік-техникалық жұмысшылар жұмылдырылды. Тек бір ғана Ертіс өзенін кесіп өтетін көпірдің өзін салуға үш ауысымда 850 жұмысшы жұмыс істеді.

Расында мидай жазық дала мен құм жерлерді, буырқанған өзендерді бағындырған адамдардың еңбегіне таң қалмасқа болмайды, олар 180 текше метр тас, бетон, темір-бетон қатпарларды салып, жерді күрекпен, машинамен күреп, алда магистраль салу үшін 23 текше метр жерді дайындап отырды.

Мұражайда Шоқпар асуындағы оқиғалар, құрылысшылар жолында тұрған даланың «мәрмәр сақшылары» ерекше көрініс тапқан.

«Құрылысшылар асуға қарай алынбайтын қамалға бара жатқандай аяңдады. Ұңғымаларға аммонал жарылғышы салынып, білте тұтатылды. Үлкендігі орасан зор, салмағы 50 келіге дейінгі тастар, кіп-кішкентай ядро күшінен 200 метрге дейін қашықтыққа шашырап жатты. Табиғат ана тұрғызған қамал құрылысшыларға бағынғысы келмейтіндей» деп жазады сол кездегі басылым.

Шоқпарды жеңу үшін құрылысшыларға 5 мыңға жуық ұңғыманы іске қосып, оларда 4 тонна аммонал пайдалануға тура келді. Әрбір жарылыс сайын таулы жырада қисық жоталар, тісті аңғарлар пайда бола берді. Оны түзеу үшін тағы да тесіп, жаруға мәжбүр болды.

Мұндай кезең Түрксібтің барлық құрылысына тән болды. Адамдар еш қиындыққа қарамай жұмысын жалғастыра берді. Ұлы құрылыс жайында тек «Правда» ғана жазып қойған жоқ. Мұражайда Түрксіб тарихын «Рельсы гудят» және «Түрксіб» деген көп тиражды газеттер де сақтап тұр.

Оның қызметкерлерінің бірі белгілі жазушы, журналист Павел Кузнецов болды. Ол керемет очерктер жазып қалдырды. Түрксіб тарихында алаштың қоғам қайраткері Тұрар Рысқұловтың, құрылыс бастығы Владимир Шатовтың, қазақтан шыққан тұңғыш теміржолшы Мұхамеджан Тынышпаевтардың есімі алтын әріппен мәңгі жазылып қалды. 

Жаңалықтар
08.10.2025
Алты станцияда дауыстап хабарлау жүйесі енгізілді
Аймақтар
08.10.2025
Кәсіподақ – еңбек адамының сенімді тірегі
Әлемде
08.10.2025
Иран теміржолдары қысқа мерзімді жобаларға басымдық беріп отыр
Жаңалықтар
08.10.2025
«Жас үздік маман» байқауы өтіп жатыр
Жаңалықтар
08.10.2025
Жолаушылар пойыздарында 500-ден астам тәртіп бұзушы анықталды
Инфрақұрылым
08.10.2025
Тоқаев түркі мемлекеттерін Орта дәліз бойындағы инфрақұрылымды жаңғыртуға шақырды
Әлеумет
08.10.2025
Қазыналы қарттарға – құрмет пен тағзым
Әлеумет
07.10.2025
Астана жол дистанциясы ғимаратында жөндеу жұмыстары жүргізілді
Жолаушылар тасымалы
07.10.2025
«Астана - Орал» бағытында жаңа вагондар қатынай бастады
Жолаушылар тасымалы
07.10.2025
Stadler Kazakhstan вагондары 10 мың шақырымдық сынақтан өтті
Цифрландыру
07.10.2025
Пойыздарды интернетпен қамтамасыз ету жұмыстары жалғасуда
Жүк тасымалы
07.10.2025
Вагон айналымында іркіліс жоқ
Қауіпсіздік
07.10.2025
Қызылорда теміржолында күзгі комиссиялық тексеру өтті
Инфрақұрылым
07.10.2025
Ақсу вокзалы жаңартылып жатыр
Қауіпсіздік
07.10.2025
Өрт сөндіру пойызының дайындығы пысықталды
Жаңалықтар
07.10.2025
Теміржолшылар «Таза Қазақстан» акциясы аясында 500-ден астам ағаш отырғызды
Аймақтар
07.10.2025
Қағаз мұрағаттан цифрлық платформаға дейін
Жаңалықтар / Мұрағат
07.10.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №82 07 қазан 2025 жыл
Жаңалықтар
06.10.2025
Достық – Мойынты учаскесінің екінші жолдары тасымал процесіне тартылды
Жүк тасымалы / Апта саны
06.10.2025
Еліміздің темір жолымен 28 млн тоннадан астам көмір тасымалданды