Ұлы құрылыс рухы

Темір жол тарихы
24.08.2020, 14:35
Елена Колдасбаева

Собственный корреспондент по Алматинской области

Түрксіб – көптеген есімдер мен деректер және оқиғаларды топтастырған құбылыс. Ал темір жол көлігіндегі Орталық мұражайда сақталған, өткен ғасырдың 30-шы жылдары шыққан «Правда» газетінің сарғыш тартқан беттерінен бұл жолды адамдардың қандай ерлікпен тұрғызғанын, ұлы жол оларды қалай тәрбиелегенін байқауға болады.  

Түркістан-Сібір магистралі өте ауыр жағдайда салынғаны тарихтан белгілі. Жолдың көп жерінде жол таулар, жыралар, өзендер, сусыз жазық далалармен қиылысып жатты. Жазда адамдар 60 градусқа дейінгі ыстық аптапта, қыста қарлы боранда жұмыс істеді.

Жолдың құрылысына 40 мыңға жуық жұмысшы мен инженерлік-техникалық жұмысшылар жұмылдырылды. Тек бір ғана Ертіс өзенін кесіп өтетін көпірдің өзін салуға үш ауысымда 850 жұмысшы жұмыс істеді.

Расында мидай жазық дала мен құм жерлерді, буырқанған өзендерді бағындырған адамдардың еңбегіне таң қалмасқа болмайды, олар 180 текше метр тас, бетон, темір-бетон қатпарларды салып, жерді күрекпен, машинамен күреп, алда магистраль салу үшін 23 текше метр жерді дайындап отырды.

Мұражайда Шоқпар асуындағы оқиғалар, құрылысшылар жолында тұрған даланың «мәрмәр сақшылары» ерекше көрініс тапқан.

«Құрылысшылар асуға қарай алынбайтын қамалға бара жатқандай аяңдады. Ұңғымаларға аммонал жарылғышы салынып, білте тұтатылды. Үлкендігі орасан зор, салмағы 50 келіге дейінгі тастар, кіп-кішкентай ядро күшінен 200 метрге дейін қашықтыққа шашырап жатты. Табиғат ана тұрғызған қамал құрылысшыларға бағынғысы келмейтіндей» деп жазады сол кездегі басылым.

Шоқпарды жеңу үшін құрылысшыларға 5 мыңға жуық ұңғыманы іске қосып, оларда 4 тонна аммонал пайдалануға тура келді. Әрбір жарылыс сайын таулы жырада қисық жоталар, тісті аңғарлар пайда бола берді. Оны түзеу үшін тағы да тесіп, жаруға мәжбүр болды.

Мұндай кезең Түрксібтің барлық құрылысына тән болды. Адамдар еш қиындыққа қарамай жұмысын жалғастыра берді. Ұлы құрылыс жайында тек «Правда» ғана жазып қойған жоқ. Мұражайда Түрксіб тарихын «Рельсы гудят» және «Түрксіб» деген көп тиражды газеттер де сақтап тұр.

Оның қызметкерлерінің бірі белгілі жазушы, журналист Павел Кузнецов болды. Ол керемет очерктер жазып қалдырды. Түрксіб тарихында алаштың қоғам қайраткері Тұрар Рысқұловтың, құрылыс бастығы Владимир Шатовтың, қазақтан шыққан тұңғыш теміржолшы Мұхамеджан Тынышпаевтардың есімі алтын әріппен мәңгі жазылып қалды. 

Жолаушылар тасымалы
01.06.2025
Сианьнан шыққан халықаралық туристік пойыз Алматыға келді
Жаңалықтар
31.05.2025
ҚТЖ Пәкістанның ірі компаниясымен ынтымақтастықты нығайтуда
Жаңалықтар
31.05.2025
Ақтаудағы жаңа контейнерлік хабтың іске қосу кезеңі маусым айында басталады
Жаңалықтар
30.05.2025
Қазақстан мен Конго Республикасы логистика саласындағы ынтымақтастықты талқылады
ҚТЖ келбеті
30.05.2025
Темірден түйін түйген Момын Өтегенов – 95 жаста
Әлеумет
30.05.2025
Болашақ станциясында жаңа ойын алаңы ашылды
Аймақтар
30.05.2025
Арыс теміржол торабы жаңартылған соң вагон айналымы 20 пайызға артты
Спорт
30.05.2025
Теміржолшылар арасында футболдан тартысты турнир өтті
Аймақтар
30.05.2025
Жұмысқа тұрудың жаңа тәртібі
Спорт
30.05.2025
Теміржолшылар зияткерлік пен дәлдікте бақ сынады
Жаңалықтар / Мұрағат
30.05.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №41 30 мамыр 2025 жыл
Жаңалықтар
29.05.2025
Теміржолшылар өткелдерде профилактикалық жұмысты күшейтті
Жүк тасымалы
29.05.2025
ҚТЖ: Астық экспорты артты
Жолаушылар тасымалы
29.05.2025
Елімізде жаңадан екі электр пойызы іске қосылады
Жолаушылар тасымалы
29.05.2025
Жазда теміржол көлігімен 7 млн жолаушыны тасымалдау көзделіп отыр
Жаңалықтар
29.05.2025
Астанада ALSTOM компаниясының жаңа сервистік орталығының алғашқы тасы қаланды
Жолаушылар тасымалы
29.05.2025
«Сиань–Алматы» бағыты бойынша алғашқы туристік пойыз сапарға аттанды
Әлемде
28.05.2025
Қазақстандық PTC holding компаниясы Грузияда терминал ашпақ
Жаңалықтар
28.05.2025
Астана форумында Транскаспий дәлізін дамыту барысы сөз болды
Жүк тасымалы / Апта саны
28.05.2025
Қазақстан мен Қытай арасындағы теміржол тасымалы 13% ұлғайды