Ұлы құрылыс рухы

Темір жол тарихы
24.08.2020, 14:35
Елена Колдасбаева

Собственный корреспондент по Алматинской области

Түрксіб – көптеген есімдер мен деректер және оқиғаларды топтастырған құбылыс. Ал темір жол көлігіндегі Орталық мұражайда сақталған, өткен ғасырдың 30-шы жылдары шыққан «Правда» газетінің сарғыш тартқан беттерінен бұл жолды адамдардың қандай ерлікпен тұрғызғанын, ұлы жол оларды қалай тәрбиелегенін байқауға болады.  

Түркістан-Сібір магистралі өте ауыр жағдайда салынғаны тарихтан белгілі. Жолдың көп жерінде жол таулар, жыралар, өзендер, сусыз жазық далалармен қиылысып жатты. Жазда адамдар 60 градусқа дейінгі ыстық аптапта, қыста қарлы боранда жұмыс істеді.

Жолдың құрылысына 40 мыңға жуық жұмысшы мен инженерлік-техникалық жұмысшылар жұмылдырылды. Тек бір ғана Ертіс өзенін кесіп өтетін көпірдің өзін салуға үш ауысымда 850 жұмысшы жұмыс істеді.

Расында мидай жазық дала мен құм жерлерді, буырқанған өзендерді бағындырған адамдардың еңбегіне таң қалмасқа болмайды, олар 180 текше метр тас, бетон, темір-бетон қатпарларды салып, жерді күрекпен, машинамен күреп, алда магистраль салу үшін 23 текше метр жерді дайындап отырды.

Мұражайда Шоқпар асуындағы оқиғалар, құрылысшылар жолында тұрған даланың «мәрмәр сақшылары» ерекше көрініс тапқан.

«Құрылысшылар асуға қарай алынбайтын қамалға бара жатқандай аяңдады. Ұңғымаларға аммонал жарылғышы салынып, білте тұтатылды. Үлкендігі орасан зор, салмағы 50 келіге дейінгі тастар, кіп-кішкентай ядро күшінен 200 метрге дейін қашықтыққа шашырап жатты. Табиғат ана тұрғызған қамал құрылысшыларға бағынғысы келмейтіндей» деп жазады сол кездегі басылым.

Шоқпарды жеңу үшін құрылысшыларға 5 мыңға жуық ұңғыманы іске қосып, оларда 4 тонна аммонал пайдалануға тура келді. Әрбір жарылыс сайын таулы жырада қисық жоталар, тісті аңғарлар пайда бола берді. Оны түзеу үшін тағы да тесіп, жаруға мәжбүр болды.

Мұндай кезең Түрксібтің барлық құрылысына тән болды. Адамдар еш қиындыққа қарамай жұмысын жалғастыра берді. Ұлы құрылыс жайында тек «Правда» ғана жазып қойған жоқ. Мұражайда Түрксіб тарихын «Рельсы гудят» және «Түрксіб» деген көп тиражды газеттер де сақтап тұр.

Оның қызметкерлерінің бірі белгілі жазушы, журналист Павел Кузнецов болды. Ол керемет очерктер жазып қалдырды. Түрксіб тарихында алаштың қоғам қайраткері Тұрар Рысқұловтың, құрылыс бастығы Владимир Шатовтың, қазақтан шыққан тұңғыш теміржолшы Мұхамеджан Тынышпаевтардың есімі алтын әріппен мәңгі жазылып қалды. 

Аймақтар
23.06.2025
Қозғалыс қауіпсіздігі мен тасымал мәселесі басты назарда
Спорт
23.06.2025
Атырауда бильярдтан турнир өтті
Әлеумет
23.06.2025
Медпойыз Ақтөбенің 9 ауылына қызмет көрсетеді
Жолаушылар тасымалы
23.06.2025
ҚТЖ 2030 жылға дейін жолаушылар вагон паркін толық жаңартады
Жүк тасымалы
23.06.2025
Қазақстан Транскаспий бағыты арқылы ұн экспортын арттыруда
Жүк тасымалы / Апта саны
20.06.2025
Елімізде теміржол көлігімен астық тасымалдау 54%-ға өсті
Инфрақұрылым
20.06.2025
Биыл 1,5 мың шақырым темір жол жөнделеді
ҚТЖ келбеті
20.06.2025
Талай теміржолшыға ұстаз болған Құнанбаев Қалихан – 80 жаста
Аймақтар
20.06.2025
Арыстық жолшылар ойлап тапқан баспалдақ
Жолаушылар тасымалы
20.06.2025
Алакөл бағытындағы вокзалдарда жолаушыларға қолайлы жағдай жасалды
ҚТЖ келбеті
20.06.2025
Кәсібінен береке тапқан жан
Әлеумет
20.06.2025
Балалар Бурабайға аттанды
Қауіпсіздік
20.06.2025
Вокзалда қауіпсіздік күшейтілді
Аймақтар
20.06.2025
Қызылорда станциясы жоспарды асыра орындады
Жаңалықтар / Мұрағат
20.06.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №47 20 маусым 2025 жыл
Жаңалықтар
19.06.2025
Президент темір жол қатынасы жүйесін жаңғырту барысымен танысты
Жаңалықтар
19.06.2025
Президент Stadler Kazakhstan зауытына барды
ҚТЖ келбеті
19.06.2025
Өз тіліңе құрметті – өзіңнен баста
Станция тынысы
19.06.2025
Тараз станциясының бүгінгі тынысы
Станция тынысы
19.06.2025
Ақтоғай – теміржол тарландарының мекені