Ұлы құрылыс рухы

Темір жол тарихы
24.08.2020, 14:35
Елена Колдасбаева

Собственный корреспондент по Алматинской области

Түрксіб – көптеген есімдер мен деректер және оқиғаларды топтастырған құбылыс. Ал темір жол көлігіндегі Орталық мұражайда сақталған, өткен ғасырдың 30-шы жылдары шыққан «Правда» газетінің сарғыш тартқан беттерінен бұл жолды адамдардың қандай ерлікпен тұрғызғанын, ұлы жол оларды қалай тәрбиелегенін байқауға болады.  

Түркістан-Сібір магистралі өте ауыр жағдайда салынғаны тарихтан белгілі. Жолдың көп жерінде жол таулар, жыралар, өзендер, сусыз жазық далалармен қиылысып жатты. Жазда адамдар 60 градусқа дейінгі ыстық аптапта, қыста қарлы боранда жұмыс істеді.

Жолдың құрылысына 40 мыңға жуық жұмысшы мен инженерлік-техникалық жұмысшылар жұмылдырылды. Тек бір ғана Ертіс өзенін кесіп өтетін көпірдің өзін салуға үш ауысымда 850 жұмысшы жұмыс істеді.

Расында мидай жазық дала мен құм жерлерді, буырқанған өзендерді бағындырған адамдардың еңбегіне таң қалмасқа болмайды, олар 180 текше метр тас, бетон, темір-бетон қатпарларды салып, жерді күрекпен, машинамен күреп, алда магистраль салу үшін 23 текше метр жерді дайындап отырды.

Мұражайда Шоқпар асуындағы оқиғалар, құрылысшылар жолында тұрған даланың «мәрмәр сақшылары» ерекше көрініс тапқан.

«Құрылысшылар асуға қарай алынбайтын қамалға бара жатқандай аяңдады. Ұңғымаларға аммонал жарылғышы салынып, білте тұтатылды. Үлкендігі орасан зор, салмағы 50 келіге дейінгі тастар, кіп-кішкентай ядро күшінен 200 метрге дейін қашықтыққа шашырап жатты. Табиғат ана тұрғызған қамал құрылысшыларға бағынғысы келмейтіндей» деп жазады сол кездегі басылым.

Шоқпарды жеңу үшін құрылысшыларға 5 мыңға жуық ұңғыманы іске қосып, оларда 4 тонна аммонал пайдалануға тура келді. Әрбір жарылыс сайын таулы жырада қисық жоталар, тісті аңғарлар пайда бола берді. Оны түзеу үшін тағы да тесіп, жаруға мәжбүр болды.

Мұндай кезең Түрксібтің барлық құрылысына тән болды. Адамдар еш қиындыққа қарамай жұмысын жалғастыра берді. Ұлы құрылыс жайында тек «Правда» ғана жазып қойған жоқ. Мұражайда Түрксіб тарихын «Рельсы гудят» және «Түрксіб» деген көп тиражды газеттер де сақтап тұр.

Оның қызметкерлерінің бірі белгілі жазушы, журналист Павел Кузнецов болды. Ол керемет очерктер жазып қалдырды. Түрксіб тарихында алаштың қоғам қайраткері Тұрар Рысқұловтың, құрылыс бастығы Владимир Шатовтың, қазақтан шыққан тұңғыш теміржолшы Мұхамеджан Тынышпаевтардың есімі алтын әріппен мәңгі жазылып қалды. 

Жаңалықтар
13.06.2025
Алтынкөл станциясының өткізу қабілетін арттыру шараларын талқылады
Инфрақұрылым
13.06.2025
Стратегиялық маңызға ие жоба
ҚТЖ келбеті
13.06.2025
Жігітке жеті өнер де аз...
Аймақтар
13.06.2025
Теміржолда өрілген тағдыр
Станция тынысы
13.06.2025
Станция бастығының дәрісі
Жаңалықтар
13.06.2025
ҚТЖ: Қаржылық тұрақтылық сақталуда
Аймақтар
13.06.2025
Ақтөбеде тағы бір рельс зауыты салынады
Жаңалықтар / Мұрағат
13.06.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №45 13 маусым 2025 жыл
Жүк тасымалы
12.06.2025
Қытай мен Қазақстан арасындағы тасымалдау көлемі өсуде
ҚТЖ келбеті
12.06.2025
Машинист екі бірдей апаттың алдын алды
Әлемде
12.06.2025
Aventra маркалы жаңа пойыз жолға шықты
Станция тынысы
12.06.2025
Белкөл станциясы: Жауапкершілік пен кәсібилік биігінде
Қауіпсіздік
12.06.2025
Қауіпсіздікке қойылар талап қатаң
Жаңалықтар
11.06.2025
Душанбеде ТМД елдері теміржол көлігі кеңесінің 82-ші отырысы өтті
Жолаушылар тасымалы
11.06.2025
Comfort+ санатындағы жаңа электропойыз «Астана – Қарағанды» бағытына жолға шықты
Жаңалықтар
11.06.2025
Қазақстанға алғашқы экологиялық тепловоздар әкелінді
Жаңалықтар
11.06.2025
Тоқаев пен Словакия Премьер-министрі Транскаспий дәлізінің әлеуетін бірге пайдалану жайын талқылады
Жүк тасымалы
11.06.2025
Орта дәліздің өзегі: Қазақстан Еуразия логистикасының орталығына айналуда
Әлемде
11.06.2025
Иран мен Ауғанстан арасында алғашқы жолаушылар пойызы жолға шығады
Жаңалықтар
10.06.2025
Алматыда халықаралық логистикалық хаб ашылды