Астана жолшылары жаз маусымындағы қауырт жұмысқа кірісті
«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі
Теміржолдың қара күші атанған жолшылар – қозғалыс қауіпсіздігіне ең жауапты тұлға. Жыл он екі ай ашық аспан астында еңбек ететін олардың әр күні теміржолдың бабын жасаумен өтеді. Біз бүгін Астана жол дистанциясының аға жол монтері Жангелді Құрманалиннің жұмысымен таныстық.
Күнделікті әдетімен жұмысына жарты сағат ерте келген Жангелді жұмыс киімін киіп, «табельныйға» бет алды. Әріптестері де жиналып қалған екен. Сағат тоғызда телім бастығы бүгінгі күннің жұмыс жоспарымен таныстырып, жарты сағат нұсқаулық өткізді. Жұмыстың бар қыр-сырына қанығып, белгі берушілер қайда тұрады, қоршау қайда қойылады, бәрін пысықтап алған жол- шылар тапсырманы түсініп, танысқанын растап, журналға қол қойған соң құрал-саймандарын асынып, жұмысқа бет алды. Жангелді жұмыс істейтін №16 ауданда жол бригадирімен қосқанда 6 жұмысшы бүгінгі тапсырма бойынша №23 бағыттама бұрмасының жер төсемдерін, шіріген шпалдарын жаңартумен айналыспақ.
– Міне, көріп тұрғаныңыздай, қар мен жауын-шашыннан бойына су жиналып, шіріген шпалдарды жаңасына ауыстырып жатырмыз. Бұдан басқа күнделікті ағымдағы жол күтімі мен көктем басталғалы қыстан шыққан жолдың бабын жасаудамыз. Күн ысығанда рельс ұзарады, қыста қысқарады. Сол кезде оларды техникалық нормаға сай келтіріп сәйкестендіреміз, ақаутапқыштар анықтаған ақаулар бойынша жұмыс жүргіземіз. Күтімі келіскен жолда қозғалыс та қауіпсіз екенін әрбір жолшы жақсы түсінеді, – дейді Жангелді.
Тоғыздан аса жұмысқа кіріскен жол- шылар кешкі алтыға дейін бір тынбады. Арасында 20 минут, жарты сағат – екі рет үзіліс алып, дамылдап алады екен. Ондай кезде құралдардың бәрін жолдың бойынан алып, пойыз өтуге кедергі жасамайды. 13.00-14.00 аралығында түскі үзіліске шыққан жолшылар арнайы жылыту күркесіне келіп, үйден әкелген тамақтарын ішіп, біршама демалған соң жұмыстарын әрі жалғастырды. Сағат алтыдан кейін құрал-саймандарын жинап, кеңсеге оралған жолшылар душ қабылдап, жұмыс киімдерін ауыстырып, үйлеріне жиналды.
Иә, былай қарағанда түк те қиындығы жоқ жұмыс сияқты. Бірақ сіз ғимарат ішінде, жайлы орын, жылы жерде отырғанда, олар қақаған қыс пен долы боранда, күннің аптап ыстығында аңызақ ашық далада жүріп, пойыздар қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін жол күтімін жасайды.
– Жолшы болуға асқан білім керек емес шығар, бәлкім, бірақ мықты денсаулық пен шыдам қажет, түсті ажырата алмай- тын дальтониктер, құлағы ауыр еститіндер, қан қысымы көтеріліп немесе түсіп кететіндер мен жүрек-қан тамырларына шалдыққандар мұндай ауыр еңбекке жарамайды. Сондықтан жолшылар жыл сайын компания тарапынан тегін медициналық тексеруден өтеді, теміржол стратегиялық нысан болғандықтан олардың психикалық денсаулығы да ерекше қаралады, – дейді Жангелді.
Жолшылар жұмысының ауыр кезеңі – қар қалың жауып, бұрқасын болып, бо- ран соғатын күндер, әрине. Ондай кезде күні-түні жұмыс істеп, жаппай кезекшілікке шығатын жолшылар пойыздар қозғалысына қауіп төнбес үшін жол бойын, бағыттағыш бұрмаларды қардан тазартып, уақытпен санаспай жұмыс істейді. Мұндай төтенше жағдайларда түнгі кезекшілікке шыққандарға айлығына үстемақы төленеді. Бірақ, суыққа ұрыну, үсіп қалу сынды тәуекелдер де жоғары. Демалыста жұмысқа шыққан адам он күн ішінде бір күн жұмыстан босатылады. Бұл ретте оның жұмыс сағаттары есептеледі.
– Жұмыста еңбек жағдайы толық жасалған. Көріп тұрғаныңыздай, «табельныйда» тоңазытқыш, қысқатолқынды пеш, жұмсақ диван, стол орындығымен, ыдыс-аяқ – бәрі тұр. Әрбір теміржолшы екі жылда бір рет шипажайда демала алады. Мұнда тиіп-қашып жұмыс істеп, әйтеуір күн өткізетіндерге орын жоқ. Себебі қазір ЕҚК – яғни еңбекке қатысу коэффициенті енгізілген, әрбір адам айлық жалақысы азайып қалмау үшін жұмыс істейді, – дейді аға жол монтері.
Жангелді Құрманалин Ақмола облысы Жақсы станциясында дүниеге келген екен, теміржолдағы еңбек өтілі 15 жылдан асыпты.