Апатты жағдайда белгі беретін петарда құрылғысы жайлы не білеміз?
Түркістан облысы бойынша меншікті тілші
Құрамында пиротехникалық қоспа бар петарда – темір жолда орын алған апатты жағдайда белгі беретін құрылғы ретінде қолданылады. Яғни, жарылыс салдарынан шыққан дыбыс арқылы локомотив машинисіне белгі беріледі.
Темір жолдағы нұсқаулықта петарданы пайдалану құқығы машинист пен оның көмекшісіне немесе өткел кезекшілеріне берілген. Мысалы, егер локомотив машинисі жол бойында қауіп-қатерді байқаса, радиобайланыс арқылы дереу тиісті мамандарға хабар берілген соң ақаулы рельске дейін пойыз тоқтап үлгеретін белгілі қашықтықта петарданы орнатуға кіріседі.
Арыс жол дистанциясына қарасты Шағыр теміржол өткелінің кезекшісі Ғалымжан Сапарханұлының айтуынша, петарданы орнатудың өзіндік тәртібі бар. Рельс үстіне 20 метрлік арақашықтықты сақтай отырып, екеуін машинист отыратын оң жақ бетке, біреуін машинист көмекшісі отыратын сол жақ бетке қояды.
– Алайда, жол үстіне қойылған петарданы машинистер байқамаған жағдайда пойыздың алғашқы доңғалақтары басып өткен соң оң жақ, сол жақтан алма-кезек гүрс еткен дыбыс шығады. Сол дыбыс естілгенде локомотив тізгіндеген машинистер оқыс тежеу беріп, пойызды тоқтатады. Алдағы апаттың алдын алу осылай жүзеге асырылуы тиіс. Дегенмен, бүгінде бұл құрылғы теміржол саласында пайдаланылмайды десек болады, әйтсе де, қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында қолданыстан да шығарылмаған. Мәселен, біздің Арыс пен Сарыағаш телімінің бойындағы өткелде петарданың 12 данасы сақтаулы. Өткел кезекшісі болған соңғы 7 жылда бірде-бір рет аталған құрылғыны қолданбадық. Десек те, пайдасыз деп қолданыстан шығармаған. Керісінше, Арыстағы арнайы мекемеде сала мамандарын оқытып, петарданы қалай қолдануды үйретеді, – дейді өткел кезекшісі.