Транзит көлемі кемігені байқалады

Қосұйым Мұқашев

Атырау облысы бойынша меншікті тілші

Атырау жүк тасымалы бөлімшесі бойынша биылғы жылдың он айында тасымал көлемі көп кеміген жоқ. Экономиканың негізгі бөлігін құрайтын өңірдегі мұнай өнімдерін өндіру, оны тасымалдау көлемі қалыпты деңгейді сақтап келеді. Әйтсе де, осы кезеңде ресурсұстаушылардан қара мұнай өнімдеріне деген тапсырыс бұрынғыға қарағанда төмен болғанын көреміз.

Оған, әрине, ең алдымен әлемдік нарықтағы ауқымды дағдарыс, мұнай бағасының құлдырап кетуі, өнімнің болмауы және сатып алушылардың төлемқабілетсіздігі себеп. Директорлар кеңесінің жоспары бойынша пайдаланым жүк айналымы 10 айда бөлімше бойынша 97,6%-ті құраған, яғни 2,4 процентке кем. Жүк вагондарының өнімділігі 102,6%, вагонның орташа тәуліктік жүрісі 102,3%, тиелген вагонның динамикалық салмағы 101,7%, пойыздың орташа салмағы 101%, локомотив өнімділігі 103,5%, локомотив жүрісі 105%, пойыздар қозғалысының учаскелік жылдамдығы 101,1%, вагондардың бір жүк операциясына тұруы 111,6%. Тасымал көлемінің сәл кемуіне вагон тиеуді игермеу, яғни жүк вагондарының кемуі себеп болған. 

Техникалық жоспарға сәйкес 10 айда пайдаланым жүк айналымы 101,5 %-ті құрап, 12 пайдаланым көрсеткіші орындалды. 

Соның ішінде пайдаланым жүк айналымы 101,5%, жергілікті вагон айналымы 102,4%, жүк вагонының өнімділігі 101,9%, вагонның орташа тәуліктік жүрісі 102,7%, орташа статистикалық салмақ 100,9%, тиелген вагонның динамикалық жүктемесі 101%, пойыздың орташа салмағы 100,7%, локомотив өнімділігі 102,3%, локомотив жүрісі 102%, пойыздар қозғалысының учаскелік жылдамдығы 101,1%, бір жүк операциясына жүк вагонының тұруы 103,9%, бір техникалық станцияда вагондардың тұруы 101,1%. Яғни, бәрі де жоспардан артық мөлшерде орындалып, он айда аймақта жүк тасымалы қалыпты болғанын көрсетті. 

Директорлар кеңесі жоспары бойынша кейбір көрсеткіштердің межеден төмен болуының өз себептері бар. Алдымен оған орташа жүк тиеудің және тиелген жүк вагондарының кемуі себеп. 

Ал жүк тиеудің кемуіне әсер еткен жағдайларға келсек, Атырау мұнай өңдеу зауытының 16 наурыз бен 17 сәуір және 1 шілде мен 31 тамыз айларында тұтастай екі айға жоспарлы жөндеу жұмыстарына тұруы себеп болған. Зауыт тұрғасын, өнім де шықпайды. Соның салдарынан Теңдік станциясынан ашық түсті мұнай өнімдерін тиеуші «Батыс Транс Групп» ЖШС жүктері азайған. Тиелген вагондар аз болған сайын, жүк айналымы да кемиді (7630 млн.т-кмнетто). 

Жүкжөнелтушілердің жүктен бас тартуы да тасымалға тікелей әсеретеді. Мәселен, «Теңізшевройл» ЖШС Құлсары станциясынан 4132 вагон/143832 тонна сұйытылған газ бен пропан-бутан, 5649 вагон/377623 тонна химикаттарды жіберуден бас тартса, сатып алушылардың төлемқабілетсіздігінен және зауытта газ тазалау қондырғысының жөндеуге тұруы мен «Норт Каспиан Оперейтинг Компани Н.В.» зауытында күкірт конвейерінің сынып қалуы салдарынан Қарабатан станциясынан «Тенгизская Транспортная Компания» ЖШС 1800 вагон/116460 тонна, «Истком Транс» ЖШС 540 вагон/34260 тонна түйіршіктелген күкіртті жібере алмаған. Сондай-ақ, маусым айының 17-22 аралығында Қытайға жөнелтілетін кокс, пропан жүктерін түсіруге конвенциялық тыйым қойылғаны, Қытай аумағында тастанды пойыздардың жиналып қалуы және Орта Азиялық темір жол арқылы өтетін кейбір жүктердің шектелуі де жалпы жүк тиеу көлеміне әсер етпей қоймады. 

Атырау өндірістік-техникалық бөлім мамандарының айтуынша, сонымен қатар өткен мерзімде транзитті тасымал көлемінің кемуі де байқалады. Бөлімшемен бұрынғыға қарағанда тәулігіне үш пойызға кем қабылданып жүр. Қиғаш түйіспесінен 2 пойыз, Сағыздан тәулігіне 1 пойыз кем қабылдануда. Пойыз беру де аталған бағыттар бойынша тәулігіне бір-бір пойыздан кеміген. 

Негізгі 12 көрсеткіш 100 пайыздан аса орындалып, пайдаланым жүк айналымы 7630 млн.т-кмнетто болып, 101,5 %-ті құрады. Жүк тиеу көлемі 8376,7 млн тонна, орындалуы – 99,9 процент. 

Пойыздар қозғалысының техникалық жылдамдығының кемуіне жаз айларында (шілде, тамыз) кейбір учаскелерде жылдамдықты шектеуге ескерту берілгендігі, шпалдардың ақаулығы, Мақат-Сағыз, МақатҚұлсары, Мақат-Атырау, АтырауИсатай-Қиғаш аралығында ЖЕЙСМАР, қыркүйек-қазан айларында ПРСМ, ДУОМАТ жол техникаларымен жұмыс жасау үшін 4-6 сағаттық «толаскез» алынуы себеп болған. Станцияларында жүк операциясына келген вагондардың тұрып қалуы, жиналуын күту, локомотивтерді жалғау жұмыстары да техникалық жылдамдықтың төмендеуіне әсер етті. Алайда, жалпы алғанда өңірде жүк айналымы жақсы қарқында келеді. Елдегі карантин шараларының өңірде жалғасуына, әлемдік нарықтағы доллардың өсуі және мұнайдағы баға өзгерістеріне қарамастан тасымал тасқынының қалыпты деңгейі сақталып отыр. 

Жаңалықтар
01.08.2025
ҚТЖ-ның үздік қызметкерлері мемлекеттік және ведомстволық наградалармен марапатталды
Аймақтар
01.08.2025
Қызылорда теміржолының шежірелі жолы мен жаңа жетістіктері
Аймақтар
01.08.2025
Ерен еңбек еленген күн
ҚТЖ келбеті
01.08.2025
Маңғыстаулық машинист Президент қолынан мемлекеттік награда алды
Жаңалықтар
01.08.2025
ҚТЖ басқарма төрағасы қызметкерлерді теміржолшылар күнімен құттықтады
Жаңалықтар
01.08.2025
Көлік саласы қызметкерлеріне мемлекеттік наградалар табыс етілді
Жаңалықтар
01.08.2025
Мемлекет басшысы көлік саласының қызметкерлерін марапаттады
Жаңалықтар
01.08.2025
ҚТЖ «HR-бренд 2025» байқауында жүлделі орынға ие болды
Аймақтар
01.08.2025
Кәсіби мерекеге тарту
Аймақтар
01.08.2025
Сын сағатта сыналғандар
ҚТЖ келбеті
01.08.2025
Темір жолдың темірдей тәртібінде шыңдалған ер
ҚТЖ келбеті
01.08.2025
Құрметке лайық Күнсұлу
Аймақтар
01.08.2025
Мамандық таңдау – маңызды қадам
ҚТЖ келбеті
01.08.2025
Теміржолшының сергектігі – жүздеген жолаушының амандығы
ҚТЖ келбеті
01.08.2025
Байланыстың бапкері
ҚТЖ келбеті
01.08.2025
Алғыс арқалаған жолсерік
Жүк тасымалы
01.08.2025
«ҚТЖ» – Еуразиялық транзиттік дәліздердің негізгі драйвері
Аймақтар
01.08.2025
Сенат депутатымен кездесу өтті
Жаңалықтар / Мұрағат
01.08.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №59-60 01 тамыз 2025 жыл
Темір жол тарихы
31.07.2025
Темір жол тарихы жайлы жаңа кітап жарық көрді