Транзиттік дәліздер қалай дамуда?
«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі
Былтыр Қазақстан темір жолы арқылы транзиттік тасымал көлемі 23,2 млн тоннаны құрады. Бұл алдыңғы жылға қарағанда 10 пайызға артық. Контейнерлік тасымал көлемі 1,1 млн ЖФЭ-ге жетіп, ол да алдыңғы жылдан 6 пайызға өскен. Бұл туралы «Магистраль» сарапшылар форумында арнайы сұхбат берген «KTZ Express» АҚ сату жөніндегі басқарушы директоры Қуат Көбенов мәлімдеді.
«Транзиттік тасымал-2023: қазіргі жағдайдағы әлеует пен мүмкіндіктер» тақырыбында өткен форумда, спикер сондай-ақ биылғы алғашқы жартыжылдықта еліміздегі транзиттік тасымал көлемі 14,3 млн тоннаны құрап, былтырғы жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 38 пайызға өскенін, ал контейнерлік тасымал 651 мың ЖФЭ-ны құрап, 26 пайыз артқанын жеткізді.
– Қазір еліміздің аумағынан бірнеше транзиттік дәліз өтеді. Олар – Қытай-Еуропа, Қытай-Ресей, Қытай-Орталық Азия, ТМТМ, Қытай-Иран, Солтүстік-Оңтүстік. Біздің компания негізгі жүк тасымалдаушылардың бірі ретінде аталған бағдарлар бойынша транзиттік контейнерлік тасымалды жүзеге асырады. 2022 жылдың басынан бері геосаяси жағдай және санкциялық шектеулер транзиттік тасымал динамикасын әлсіретті, мысалы, Қытай-Еуропа-Қытай бағдарында биыл 6 айда контейнерлік тасымал көлемі 218 мың ЖФЭ-ны құрап, алдыңғы жылмен салыстырғанда 8,5 пайызға төмендеді. Дегенмен бұл бәсеңдеу басқа бағыттарды ішінара дамытуға ықпал етті. Логистиканы дамыту бағытында клиенттерге жаңа бағдарлар ұсынылады. Мәселен, Қытай-Ресей бағдары бойынша биыл алғашқы жартыжылдықта 1500 контейнерлік пойыз жөнелтілді. Сөйтіп бұл көрсеткіш те алдыңғы жылдан 22 есе көбейді. Бұрын Беларусь елінен Қытайға контейнерлік пойыздар сервисі Ресей арқылы өтсе, енді бұл тасымал Қазақстан арқылы ұйымдастырылады, – деді басқарушы директор.
Спикер сонымен қатар ТХКБ бойынша транзиттік тасымал көлемі 1,3 млн тоннаны құрағанын жеткізді. Оның айтуынша, бұл бағыт бойынша өтетін негізгі ағын контейнерлік емес жүктермен байланысты. Бірақ дегенмен контейнерлік тасымал жоғары бәсекелестік саласы болғандықтан оны дамытуға басымдық беріледі. Контейнерлік тасымалда көбіне теміржол теңіз бағдарымен бәсекеге түсіп жатады.
– Былтыр ҚТЖ Әзірбайжан және Грузия теміржолдарымен бірге ТХКБ-ны дамыту аясында диспетчерлік орталық құрды. Бұл сервисті жақсартуға, жылдамдықты арттыруға септік етеді. Сонымен қатар ол пойыздар қозғалысын үйлестіріп, ақпаратты жылдам беруге ықпал етеді. Осы бағдардың тартымдылығын күшейту мақсатында контейнерлік тасымал жылдамдығын арттыру үшін желтоқсан айында Алтынкөл мен Ақтау порты арасында Шаттл пойыздар сервисі іске қосылды, – деді Қ. Көбенов.
Ал Солтүстік-Оңтүстік халықаралық көлік дәлізіне келсек, бұл дәліз Скандинавия елдері мен ЕАЭО-ның солтүстік-батыс бөлігін Кавказ, Орта Азия арқылы Парсы шығанағы мемлекеттері және Үнді мұхитымен байланыстырады. Аталған бағдар бойынша тасымалдың әлеуетті көлемі 20 млн тоннаға жуық. Бұл дәліз бойынша 3 бағдар өтеді: Астрахань және Махачкала порттары арқылы Транскаспийлік бағдары, оның өткізгіштік қабілеті жылына – 5 млн тонна. Әзірбайжан арқылы Астара шекаралық станциясына дейінгі аралықтағы Батыс бағдары, оның өткізу қабілеті – 1 млн тонна. Үшіншісі – Шығыс бағдары Қазақстан мен Түркіменстан арқылы өтіп, жылына 6 млн тонна жүк өткізе алады.