Дәстүрлі қаржы конференциясы өтті

Жаңалықтар
10.09.2024, 09:45
Суретті түсірген Александр ЖАБЧУК
Сұлугүл Бакесова

«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі

Ағымдағы жылдың 5-6 қыркүйек күндері Астанада өткен «Astana Finance Days-2024» дәстүрлі қаржы конференциясының панельдік сессиясының бірі «Жаңа инвесторлар: борыш нарығы екпін алуда» тақырыбында өрбіді. Спикерлер борыштық құралдардың өсуіне ықпал ететін негізгі факторлар, сондай-ақ қор нарығында бизнесті жайғастырудың және нарықтағы қатаң бәсекелестік жағдайында инвесторлар базасын кеңейтудің тиімді стратегиялары туралы ойларын ортаға салды.

Талқылаудың мақсаты – борыш нарығының стратегиясы мен құрылымына, жаңа үрдістерге кешенді шолу жасау, өзекті мәселелерді және инновациялық биржалық өнімдерді қарастыру болды.  

Инвесторлар базасын әртараптандыру – табыс кілті, сондықтан сессия барысында шекаралық нарықтарда жергілікті борыш нарығына маманданған инвестқорларды тарту тақырыбы қозғалды. Сонымен қатар орнықты қаржыландыруды дамыту және борыштық құралдар институционалдық инвесторларға кірісті қамтамасыз етіп, осылайша дамып келе жатқан және шекаралас экономикасы бар елдерге капитал ағынын ұлғайта отырып, нарықты кеңейту катализаторы ретінде қалай қызмет ететіндігі талқыланды.  

Панельдік сессия спикерлерінің бірі «ҚТЖ» ҰК» АҚ Басқарма төрағасы Нұрлан Сауранбаев өз сөзінде Қазақстан – жаһандық маршруттардың қиылысында транзиттік хаб ретінде әрекет ететінін, ал транзит негізгі табыс көзі ретінде бүкіл экономикаға мультипликативтік әсер беретінін, Дүниежүзілік банктің бағамы 1-ден 3%-ға дейін құрап, ағымдағы дамуына ықпал ететінін атап өтті.  

Ал транзиттік әлеуетті дамыту үшін әлбетте аса ауқымды қаражат керек, қазір транзиттік артықшылыққа ие болу үшін бәсекелестік күрес жүріп жатыр. Әрбір жаһандық ойыншының қолында өз бағдарламасы бар, сондықтан ақша тарту үшін жаһандық қаржы институттары мен инвесторлардың қатысуы қажет етілуде.

– Теміржол инфрақұрылымын дамыту ЖІӨ-нің өсуіне айтарлықтай үлес қосады. Жобаның әрбір кезеңінде, айталық құрылыс және пайдалану кезеңінде ҚТЖ инфрақұрылымдық жобаларының салымы ЖІӨ-ге қосымша 1%-ға дейін жетеді. Осы ретте белгілі бір жүктерді (оның ішінде әлеуметтік маңызы бар жүктер) тасымалдауға арналған төмен тарифтер есебінен Компания экономиканың аралас салаларын субсидиялауды жүзеге асыратынын атап өтпекпін. Дәлірек айтсақ, реттелетін тасымалдардағы жүктердің 70%-дан астамы өзіндік құннан төмен жүзеге асырылады. Мәселен, ТМД елдерінің кеңістігінде бізде ғана тарифтердің ең төмен деңгейі белгіленген, айталық, Қазақстанда тариф Тәжікстанға қарағанда орта есеппен 6 есеге, Арменияға қарағанда 5 есеге, Ресейге қарағанда шамамен 2 есеге төмен. Алайда, тарифтің төменділігі теміржол инфрақұрылымын дамытуға инвестицияларды өтеуге және тартуға мүмкіндік бермей отыр. Соған қарамастан Компания өзінің тиімділігін көтеруге жұмыс істеп жатыр. Нәтижесі де жоқ емес. Негізгі өндірістік-қаржылық көрсеткіштер оған дәлел. Мәселен, 2021-2023 жылдары таза пайда (акционерге қатысты) 2021 жылы 120,6 млрд теңгеден 2023 жылы 136,8 млрд теңгеге дейін ұлғайды, ал EBITDA көрсеткіші 21%-ға, кіріс 45%-ға, тарифтік жүк айналымы 12%-ға өсті. ҚТЖ-ның  қаржылық тұрақтылығы жыл сайын халықаралық рейтингтік агенттіктердің (Moodys – «Baa2», S&P – «BB», Fitch – «ВBB-») ҚТЖ рейтингін беру жолымен расталып отыр, – деді Нұрлан Сауранбаев.  

Десе де, теміржол саласын реформалауды табысты жүргізу үшін тарифтік жүйені қайта қарау қажет. Мұны Мемлекет басшысы да жуырдағы Қазақстан халқына Жолдауында айтып өтті. Жалпы бұл жұмысты ҚТЖ Үкіметпен бірлесіп 2022 жылдан бастап жоспарлы түрде жүргізіп келеді, нәтижесінде тарифтердің деңгейін рентабельділікке кезең-кезеңімен жеткізу күтілуде екен. Компания басшысының айтуынша, бұл іс-шаралар Үкіметтің «ҚТЖ» ҰК» АҚ-ны 2025 жылы IPO-ға шығару жөніндегі жоспарына сәйкес келіп отыр. «Самұрық-Қазына» АҚ-мен бірлесіп, жоспарланған IPO-ны ұйымдастыру және өткізу үшін Citi, JP Morgan және Societe Generale сынды халықаралық консультанттар мен жаһандық үйлестірушілер тартылған. Олар өз кезегінде, тариф деңгейін арттыру және қарызды төмендету, сондай-ақ салынған инвестициялардан кірісті арттыру қажеттілігін растап отырған көрінеді. Сондай-ақ әлеуетті инвесторлар үшін тартымдылықты арттырудың маңызды шарттарының бірі ҚТЖ ҰК АҚ-ға транзиттік тасымалдарды жүзеге асыруға айрықша құқық берілуі болып отыр.  

 

Қауіпсіздік
13.10.2025
Темір жол қателікті кешірмейді
Жаңалықтар
13.10.2025
Бақты – Аягөз теміржол желісінің құрылысы талқыланды
Аймақтар
13.10.2025
Теміржолшылар кәсіподағына – 120 жыл: Жамбылда үздіктер марапатталды
Аймақтар
13.10.2025
Қисановтар әулеті – байқау жеңімпазы
Спорт
13.10.2025
Корттағы күш пен құлшыныс
Жүк тасымалы
13.10.2025
Қазақстан логистика арқылы экономиканы дамытуды көздеп отыр
Аймақтар
13.10.2025
Тоқсан жасаған Тамара әжей
Әлеумет
13.10.2025
«Саламатты Қазақстан» пойызы Жетісу облысының тұрғындарына қызмет көрсетті
Жаңалықтар
11.10.2025
Астанада күрделі жөндеуден кейін локомотивтердің техникалық қызмет көрсету пункті ашылды
ҚТЖ келбеті
10.10.2025
«Жас үздік маман – 2025»: Теміржолдағы жаңа буын көшбасшылары
Жаңалықтар
10.10.2025
Қысқа қамданыс қалай?
Аймақтар
10.10.2025
Күрмеуі көп кірме жолдар
Жолаушылар тасымалы
10.10.2025
Ұлттық тасымалдаушы теміржол билеттеріне жеңілдіктер мерзімін қысқа дейін ұзартты
Қауіпсіздік
10.10.2025
Маңғыстау теміржолында қауіпсіздік шаралары күшейтілді
Жаңалықтар
10.10.2025
«Қазкөліккәсіп» ҚБ төрағасы теміржолшыларды Кәсіподақ күнімен құттықтады
Жаңалықтар
10.10.2025
Басқарма төрағасы теміржолшыларды Кәсіподақ күнімен құттықтады
Жаңалықтар / Мұрағат
10.10.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №83 10 қазан 2025 жыл
Жаңалықтар
09.10.2025
Нұрлы жолдан – Достыққа дейін: екінші жолмен сапар
Аймақтар
09.10.2025
Сыр елінде кәсіподақтың 120 жылдығы тойланды
Спорт
09.10.2025
Теміржол ардагерлері шағын футболда бақ сынады