Леңгірде жаңа леп бар...

Жаңалықтар

27.09.2016, 17:16

Шымкенттен 29 шақырымда жатқан Леңгір бекеті өткен ғасырдың 1935 жылдары ашылған. Осы аумақтағы шахта кенін игеру мақсатында бой көтерген бекеттің алғашқы тұрғындары шахташылар мен олардың көлігі ат арба, одан соң тар табанды темір жол болыпты. 1950-1960 жылдары халық қалаға осы темір жол арқылы қатынаған екен. Әсіресе Леңгірдің көмірі соғыс жылдары Шымкенттегі Қорғасын зауытына күні-түні жөнелтіліп тұрған. Сол қара отын әуелі ат арбамен, кейін тар табанды темір жол арқылы қаланың бергі басындағы зауытқа вагонмен жіберілген. Екінші дүниежүзілік соғыста кеңес әскерінің жеңуіне Қорғасын зауытынан кеткен оқ, зымырандардың да үлесі көп болды. Демек, сол қаруды дайындауда үздіксіз көмір қазған шахташылар мен оны жөнелтіп тұрған теміржолшылардың да ерлігі жатыр. –Ел аузында «Леңгірдің көмірі ағылшындардыкіндей, самаурынға да жана береді» деген сөз бар. 1973 жылға дейін бұл қара отынды шығаратын шахта, Одақ шеңберінде көлемді шахта кендерінің бірі болған деседі. Осы жылдан кейін көмірді алу құнының қымбаттауы өзін өтемегендіктен, 5-6 шахта орны жабылған. Бірақ, сол кезде «Ұйық», «Луч» сынды тігін фабрикалары, темір-бетонды плита және пышақ, балта сынды тұрмыстық заттар мен танкінің ұңғыларын дайындайтын зауыттар болғандықтан, темір жолда жұмыс тоқтамаған. Тікелей КСРО Қорғаныс министрлігіне қарайтын болт, бұранда, сомындарды шығаратын «Дәл құйма» зауыты одақ бойынша екі-үшеу болса, соның бірі – осы Леңгірде салынған екен. Кейін біраз уақыт басынан береке тайғандай күй кешкен шағын бекет, бес жыл Қазығұрт станциясының қарамағында болады. Тек, соңғы бірнеше жылдың көлемінде өзге шағын төрт станция сынды төлебиліктер де бөлініп шығып, баяғы жұмысты жалғастырады. Қазіргі таңда «Ақмаржан ЛТД», «Аққұм» сынды жеке ұн артатын комбинаттар бар. Оған Шымкенттен осында мұнай әкеліп, соның жанар-жағар майын тарататын «Замана инвест» мұнай базасын қосыңыз. Жергілікті кәсіпкерлер Әзірбайжаннан әкелген селитрасын жақын жердегі қоймаларға құйып, Шымкентке көлікпен таратады. Осы жеке кәсіпкерлерге тұрақты түрде 4 кірме жол жұмыс істесе, тоқтап қалған екі зауыттың кірме жолдары бос тұр. Төртінші класты бекеттің жұмысын 4 станция кезекшісі, бір тауар кассирі мен бір жүк қабылдап-жөнелтуші атқарады, – деп бекеттің тыныс-тірлігінен сыр шертті бекетті жиырма жылдан аса басқарып отырған Бақыт Жетібаев. Осы өлкенің тумасы бекет темір жолының өсіп-өркендеп, үздіксіз жүк айналымының болып тұруына мүдделілік танытып келеді. Оның бұл еңбегі нәтижесіз де емес. – 1997-2005 жылдары вагон айналымы азайып кеткен. Қазір ол уақытпен салыстырғанда жүк жөнелту жоғары деңгейде. Керісінше, кейде жүк тұрады, артатын вагон таппаймыз. Күн сайын 7 вагон түсіріп, екі вагон артылады. Сегіз айда 1084 вагоннан жүк түсіріп, 400 вагон жүк жөнелттік. Негізінен тиелетін жүк, ұн өнімдері. Олар Ауған, Түрікмен, Тәжік елдеріне экспортталады. Ал келетін жүк жанар-жағар май, көмір, бидай, – дейді бекет басшысы. Станция ғимаратын 1945-1947 жылдары жапондық тұтқындар салыпты. Күрделі жөндеуден өтсе, әлі біразға шыдайтын жайы бар екен. Ғимарат ішінің тазалығы мен ұқыптылығы бірден көзге түсетіндіктен, көне екені аса байқалмайды. Тек ескіріп, тозған жиһаздар ғимараттың көненің көзі екенін еске салғандай. Бекет Оңтүстіктегі темір жолдың негізгі бағытынан бөлек, тұйық жолда тұрғандықтан, назардан тыс қалып жатқан шығар деген ой да туындайды. Бір қызығы, Сайрам – Тоғыс – Леңгір жолында пойыз, сонау 1950-1960 жылдарғыдай электр таяқшалары жүйесімен жүреді. Металды кілт машинистке берілген соң, тепловозды келесі Тоғыс станциясына барғанша жолға вагон шықпайды екен.

Леңгірде жаңа леп бар...

Басқа да жаңалықтар

«Қазақстан теміржолшысы» газетінің 2025 жылғы 8 мамырдағы арнайы саны