Қазақстан темір жолына 120 жыл. Қызықты деректер

Темір жол тарихы
16.04.2024, 13:35

2024 жылы Қазақстан темір жолы 120 жылдық мерейтойын атап өтеді. Біз болат магистраль туралы маңызды оқиғалар мен қызықты фактілерді жинадық.

- Қазақстанда темір жол көлігінің құрылуы 1904 жылдан басталады, ол кезде Ресейді Орталық Азиямен байланыстырған және Өзбек, Қазақ, Қырғыз және Тәжік КСР аумағы арқылы өткен Орынбор - Ташкент темір жолының құрылысы басталды. Бірінші болат магистраль аймақтың сауда, өнеркәсіп, әлеуметтік саласының дамуына ықпал етті. Алайда, Қазақстан аумағындағы алғашқы теміржол пойыздардың қозғалысы үшін ертерек - 1894 жылдың қарашасында ашылды. Пойыз Покровская Слобода (Қазіргі Энгельс) пен Орал қаласына қатынап, Мәскеу — Рязань — Саратов желісінің жалғасы болды.

- Шипово станциясының вокзалы (қазіргі Батыс Қазақстан облысы Тасқала) ҚТЖ желісіндегі ең көне станциялардың бірі болып саналады. Ғимарат 1897 жылы салынған.

- Қазақстандағы алғашқы әйел машинист Злиха Теміршиева Орал-Илецк учаскесінде паровозды басқарды.

-Түркістан-Сібір магистралінің (Түрксіб) құрылысы КСРО бірінші бесжылдығының маңызды құрылыстарының біріне айналды. Теміржол Сібір мен Орталық Азияны байланыстырды. Магистраль 1927-1930 жылдары салынды және аймақ республикаларының экономикасы мен мәдениетінің айтарлықтай өсуіне ықпал етті.

- Биыл тұңғыш қазақ теміржол инженері, қоғам қайраткері, Түркістан автономиясының премьер-министрі, "Алаш Орда" партиясының мүшесі Мұхамеджан Тынышпаевтың туғанына 145 жыл толады.

- Кеңес кезеңіндегі алғашқы темір жол – 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау учаскесі. Содан кейін жол Бурабай Курорты және Ақмола (Астана) станциясы арқылы Қарағандыға дейін жалғасты.

- 1958 жылдың 1 шілдесінде КСРО-да ұзындығы 11 мың шақырымнан асатын ең ірі Қазақ темір жолы құрылды. Ол 15 бөлімшеден тұрды және Қазақстанды Сібір, Орал, Еділ, Қырғызстан және Орта Азиямен байланыстырды. Сол жылы алғашқы тепловоздар теміржолмен жүре бастады.

- Тәуелсіз Қазақстанда салынған алғашқы темір жол ұзындығы 184 шақырым болатын Ақсу – Дегелең учаскесі болды. 2004 жылы Хромтау – Алтынсарин (402 км) желісі пайдалануға берілді. 2008 жылы – Шар – Өскемен темір жолының 151 шақырымы. 2009 жылдан 2015 жылға дейін Өзен – Түрікменстанмен мемлекеттік шекара, Жетіген – Қорғас, Жезқазған – Бейнеу және Арқалық – Шұбаркөл теміржол желілері салынды. Шығыс – Батыс және Солтүстік – Оңтүстік бағыттарында жаңа маршруттар пайда болды, Қазақстанның Түркіменстанға, Иранға және Парсы шығанағы елдеріне тікелей шығуы қамтамасыз етілді. 2014 жылы Құрық порты Боржақты – Ерсай жаңа желісі магистральдық теміржол желісімен жалғасты.

Жалпы, тәуелсіздік жылдарында 2 500 шақырымнан астам жаңа жол салынды.

- 2004 жылы Маңғыстау — Құлсары бағыты бойынша Теңізшевройл компаниясының жаңа зауытын салу үшін габаритті емес жүк - жабдықтарды тасымалдау бойынша әлемдік рекорд орнатылды. Төрт қабатты үйдің салмағы 506 тонна. Жүк үш тәулік бойы минималды жылдамдықпен — сағатына 10 шақырым жүрді. Қысқа мерзім ішінде Сай-Өтес станциясында үш бағыттаушы бұрманы төсеу арқылы жаңа жол салынды.

- ҚХР - Еуропа бағыты бойынша алғашқы халықаралық контейнерлік пойыз 2011 жылғы 19 наурызда Чунцин станциясынан (ҚХР) Алашаңқай - Достық шекаралық өткелі арқылы жөнелтілді. 36 қырық футтық ірі тонналық контейнерлерде қымбат тауарлар: трансұлттық IT - компаниялардың өнімдері тасымалданды. Пойыз Қытай, Қазақстан, Ресей, Беларусь, Польша және Германияның мемлекеттік шекараларын кесіп өтті. Ол 16 күнде 11 мың шақырымнан астам қашықтықты жүріп өтті.

- 2021 жылы контейнерлердегі транзиттік тасымалдар алғаш рет 1 млн ЖФЭ-ден (жиырма футтық эквивалент) асты.

- 2022 жылдан бастап Қазақстан темір жолында үлкен құрылыстардың жаңа кезеңі басталды. Достық – Мойынты темір жол учаскесінде екінші жолдардың, Алматы қаласын айналып өтетін темір жол желілерінің, Дарбаза – Мақтаарал және Бақты-Аягөз ҚХР-дан үшінші шекаралық өткелдің ашылуымен құрылысы басталды.

- Қазақстан арқылы 5 халықаралық темір жол транзиттік дәлізі өтеді. Дәліздер қарқынды дамып келеді: Транскаспий халықаралық көлік бағыты (ТХКБ), Солтүстік – Оңтүстік, Қытай - Еуропа - Қытай.

 

Жүк тасымалы
01.07.2025
ҚТЖ желісі бойынша астық тасымалы 53%-ға өсті
ҚТЖ келбеті
01.07.2025
100 маман іріктелді
Инфрақұрылым
01.07.2025
Шымкент жолшылары асарлатып ауқымды жұмыс атқарды
Аймақтар
01.07.2025
Жұмысшыларды тасымалдайтын жаңа автобус пайдалануға берілді
Жаңалықтар
01.07.2025
Абай мұрасы насихатталды
Қауіпсіздік
01.07.2025
Теміржол нысандарындағы өрт қауіпсіздігі
Жаңалықтар / Мұрағат
01.07.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №50 01 шілде 2025 жыл
Аймақтар
30.06.2025
Күрделі жөндеу жұмыстары нәтижесін беруде
Станция тынысы
30.06.2025
Семей станциясы үздік атанды
Әлеумет
30.06.2025
Айназдың алғашқы жеңісі
Жаңалықтар
30.06.2025
"Қазақстан темір жолы" төрт жылда неге қол жеткізді?
Жаңалықтар
30.06.2025
Нұрлан Сауранбаев Көлік министрі болып тағайындалды
Жолаушылар тасымалы
30.06.2025
ҚТЖ Ақтөбе – Астана бағыты бойынша қосымша пойыз тағайындады
Жаңалықтар
30.06.2025
Түрік компаниясы елімізде логистикалық инфрақұрылымға инвестиция салмақ
Инфрақұрылым
28.06.2025
Елімізде теміржол желісіне ауқымды жаңғырту жүргізуде
Жаңалықтар
27.06.2025
Варшавада ТХКБ дамыту жөніндегі жұмыс тобының отырысы өтті
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр
Инфрақұрылым
27.06.2025
Маңғыстау теміржолы күрделі жөндеуге күш салуда
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Қырық жыл кешіккен шындық
Әлеумет
27.06.2025
Балалар жазы көңілді