Қазақстан темір жолына 120 жыл. Қызықты деректер

Темір жол тарихы
16.04.2024, 13:35

2024 жылы Қазақстан темір жолы 120 жылдық мерейтойын атап өтеді. Біз болат магистраль туралы маңызды оқиғалар мен қызықты фактілерді жинадық.

- Қазақстанда темір жол көлігінің құрылуы 1904 жылдан басталады, ол кезде Ресейді Орталық Азиямен байланыстырған және Өзбек, Қазақ, Қырғыз және Тәжік КСР аумағы арқылы өткен Орынбор - Ташкент темір жолының құрылысы басталды. Бірінші болат магистраль аймақтың сауда, өнеркәсіп, әлеуметтік саласының дамуына ықпал етті. Алайда, Қазақстан аумағындағы алғашқы теміржол пойыздардың қозғалысы үшін ертерек - 1894 жылдың қарашасында ашылды. Пойыз Покровская Слобода (Қазіргі Энгельс) пен Орал қаласына қатынап, Мәскеу — Рязань — Саратов желісінің жалғасы болды.

- Шипово станциясының вокзалы (қазіргі Батыс Қазақстан облысы Тасқала) ҚТЖ желісіндегі ең көне станциялардың бірі болып саналады. Ғимарат 1897 жылы салынған.

- Қазақстандағы алғашқы әйел машинист Злиха Теміршиева Орал-Илецк учаскесінде паровозды басқарды.

-Түркістан-Сібір магистралінің (Түрксіб) құрылысы КСРО бірінші бесжылдығының маңызды құрылыстарының біріне айналды. Теміржол Сібір мен Орталық Азияны байланыстырды. Магистраль 1927-1930 жылдары салынды және аймақ республикаларының экономикасы мен мәдениетінің айтарлықтай өсуіне ықпал етті.

- Биыл тұңғыш қазақ теміржол инженері, қоғам қайраткері, Түркістан автономиясының премьер-министрі, "Алаш Орда" партиясының мүшесі Мұхамеджан Тынышпаевтың туғанына 145 жыл толады.

- Кеңес кезеңіндегі алғашқы темір жол – 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау учаскесі. Содан кейін жол Бурабай Курорты және Ақмола (Астана) станциясы арқылы Қарағандыға дейін жалғасты.

- 1958 жылдың 1 шілдесінде КСРО-да ұзындығы 11 мың шақырымнан асатын ең ірі Қазақ темір жолы құрылды. Ол 15 бөлімшеден тұрды және Қазақстанды Сібір, Орал, Еділ, Қырғызстан және Орта Азиямен байланыстырды. Сол жылы алғашқы тепловоздар теміржолмен жүре бастады.

- Тәуелсіз Қазақстанда салынған алғашқы темір жол ұзындығы 184 шақырым болатын Ақсу – Дегелең учаскесі болды. 2004 жылы Хромтау – Алтынсарин (402 км) желісі пайдалануға берілді. 2008 жылы – Шар – Өскемен темір жолының 151 шақырымы. 2009 жылдан 2015 жылға дейін Өзен – Түрікменстанмен мемлекеттік шекара, Жетіген – Қорғас, Жезқазған – Бейнеу және Арқалық – Шұбаркөл теміржол желілері салынды. Шығыс – Батыс және Солтүстік – Оңтүстік бағыттарында жаңа маршруттар пайда болды, Қазақстанның Түркіменстанға, Иранға және Парсы шығанағы елдеріне тікелей шығуы қамтамасыз етілді. 2014 жылы Құрық порты Боржақты – Ерсай жаңа желісі магистральдық теміржол желісімен жалғасты.

Жалпы, тәуелсіздік жылдарында 2 500 шақырымнан астам жаңа жол салынды.

- 2004 жылы Маңғыстау — Құлсары бағыты бойынша Теңізшевройл компаниясының жаңа зауытын салу үшін габаритті емес жүк - жабдықтарды тасымалдау бойынша әлемдік рекорд орнатылды. Төрт қабатты үйдің салмағы 506 тонна. Жүк үш тәулік бойы минималды жылдамдықпен — сағатына 10 шақырым жүрді. Қысқа мерзім ішінде Сай-Өтес станциясында үш бағыттаушы бұрманы төсеу арқылы жаңа жол салынды.

- ҚХР - Еуропа бағыты бойынша алғашқы халықаралық контейнерлік пойыз 2011 жылғы 19 наурызда Чунцин станциясынан (ҚХР) Алашаңқай - Достық шекаралық өткелі арқылы жөнелтілді. 36 қырық футтық ірі тонналық контейнерлерде қымбат тауарлар: трансұлттық IT - компаниялардың өнімдері тасымалданды. Пойыз Қытай, Қазақстан, Ресей, Беларусь, Польша және Германияның мемлекеттік шекараларын кесіп өтті. Ол 16 күнде 11 мың шақырымнан астам қашықтықты жүріп өтті.

- 2021 жылы контейнерлердегі транзиттік тасымалдар алғаш рет 1 млн ЖФЭ-ден (жиырма футтық эквивалент) асты.

- 2022 жылдан бастап Қазақстан темір жолында үлкен құрылыстардың жаңа кезеңі басталды. Достық – Мойынты темір жол учаскесінде екінші жолдардың, Алматы қаласын айналып өтетін темір жол желілерінің, Дарбаза – Мақтаарал және Бақты-Аягөз ҚХР-дан үшінші шекаралық өткелдің ашылуымен құрылысы басталды.

- Қазақстан арқылы 5 халықаралық темір жол транзиттік дәлізі өтеді. Дәліздер қарқынды дамып келеді: Транскаспий халықаралық көлік бағыты (ТХКБ), Солтүстік – Оңтүстік, Қытай - Еуропа - Қытай.

 

Аймақтар
21.04.2025
Оқушылар депоға экскурсия жасады
Спорт
21.04.2025
Волейболдан іріктеу турнирі өтті
Жаңалықтар
21.04.2025
Өңіраралық мобильді жедел әрекет ету топтары пойыздарды қорғауды күшейтеді
Жүк тасымалы
21.04.2025
Қытай Орталық Азия елдеріне жүк тасымалын арттырып жатыр
Жаңалықтар
19.04.2025
«Алматы – Ташкент» пойызының жолсерігі баланы құтқарып қалды
Инфрақұрылым
18.04.2025
Достық-Мойынты учаскесінде 90 көпір орнатылды
Әлеумет
18.04.2025
Балалар арасында сурет салу байқауы басталды
Аймақтар
18.04.2025
Мамандық таңдау – маңызды іс
Аймақтар
18.04.2025
Қарт түбектің қақпасы қайта түлемек
Жүк тасымалы
18.04.2025
Қазақстан баламалы маршруттарды белсенді дамытуда
Жаңалықтар / Мұрағат
18.04.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №29 18 сәуір 2025 жыл
Жаңалықтар
17.04.2025
ҚТЖ теміржол вокзалдарын ауқымды қайта құруға кірісті
Жаңалықтар
17.04.2025
ҚТЖ-да көктемгі комиссиялық тексеру басталды
Аймақтар
17.04.2025
Жамбыл облысында бес вокзал күрделі жөндеуден өтеді
Жүк тасымалы
17.04.2025
Кері байланыс қызмет көрсету сапасын арттырады
Аймақтар
17.04.2025
«Жолшы кәсібімен мақтан» республикалық семинары өтті
Инфрақұрылым
17.04.2025
Еліміздің алты өңірінде темір жолды жөндеу жүргізілуде
Қауіпсіздік
16.04.2025
Қызылорда өрт сөндіру пойызы кәсіби дайындықтарын шыңдады
Аймақтар
16.04.2025
Жолаушы қызметінде – қырық жыл
Жаңалықтар
16.04.2025
ҚТЖ-да танымал ақындардың шығармашылық кеші өтті