«Түрксіб толғауы» жырының тұсауы кесілді

Әлеумет
14.12.2020, 19:20
Динара Желдібаева

Түрксіб теміржолының 90 жылдық мерейтойына орай жоспарланған іс-шаралар індетке байланысты ішінара шектелсе де, бұл дата ескерусіз қалған жоқ. Теміржолшы қауым елорданың төрінде ұйымдастырылған халықаралық конференцияны онлайн түрде тамашалап, бір марқайып қалды. 

Осы шарада ұлы құрылыстың мерейтойына арнайы жазылған «Түрксіб толғауы» жырының тұсауы кесілді. Әлі сиясы кеппеген толғауда заманның қиын кезеңіне қарамастан жалаңаш қолмен алып теміржол құрылысын салған жұмысшы күшіне құрмет байқалады. Көз алдыңызға еңбек майданында піскен ерлердің тынымсыз әрекеті, қайла мен күрек ұстаған құрыш білектілердің «тауды бұзып, тасты жарып» дүрсілдеткен еңбегі, тарихи сәт – қос рельстің түйіскен сәті елестейді. 

Әні мен сөзі қатар өрілген жыр-толғау әр теміржолшының кеудесіне мақтаныш сезімін ұялатқаны анық. Толғаудың сөзін жазған белгілі журналист, ақын Төреғали Тәшенов болса, әуенін жазған ҚР еңбек сіңірген қайраткері, күйшісазгер Шәміл Әбілтай. Сазгердің орындауында тұңғыш рет тыңдарманымен қауышқан «Түрксіб толғауы» қалай туды? 

– Қазақстанның теміржол тарихы Түрксібтен бастау алатыны белгілі. Орта Азия мен Сібір магистралін қосу мақсатында салынған теміржолға сол кездің өзінде «Ұлы құрылыс» деген баға берілген. Мәтінін жазу барысында бұрын да өзім білетін, оқып жүрген дүниелерден бөлек қосымша тағы да тарихына көз жүгіртіп, кітаптармен танысып шықтым. Құрметті теміржолшы, еңбек ардагері Қалтай Сәмбетов те тың дүниелермен бөлісіп, бізге рухани қолдау білдірді. 

Түрксіб тарихы керемет, небәрі үш жылда техникасыз-ақ 1,5 мың шақырым жол салу деген, сол заманда керемет қой. Семей мен Луговойдан келіп «Айнабұлақ» бекетінде түйіскен жолдың ашылуы – бір тарих. Киіз үй сияқты макет жасап, пойызды соның астынан өткізген. Қандай керемет десеңізші! Халық қатты әсерленген екен. 

Бұл теміржол ашаршылық заманында көптеген адамды құтқарып қалды, Қазақстанға құт әкелді. 

Қысқасы, толғауда халықтың еңбегін көрсетуге тырыстым. 

 «Қазақстан темір жолы» компаниясының тоқсан жылдықты ұйымдастырған тобы оған бейнебаян түсіріп, халықаралық конференцияда Шәкеңнің өз орындауында көрсетті. Жұрт жақсы бағалады. Меніңше, бұл толғау Түрксібке арналған ескерткіш іспеттес дүние болды, – дейді сөзін жазған автор Төреғали Тәшенов. 

– Осыдан бір ай бұрын Қазақстан темір жолының Алматы бөлімшесінің басшылығы мен ардагерлері тарапынан ұсыныс болды. Алдымен сөзінің жазылғанын құп көріп, Төреғали Тәшеновке хабарластым. Сөзді тірілтіп, әуенге айналдырдым. Сол сәтте пойыздың доңғалағының даусы құлағыма келсін бір. Әуен нөсер жаңбыр сияқты құйылып отырды. Осы туынды арқылы адамдардың қажырлы еңбегін жеткізуге тырыстық. Түрксібтің 90 жылдығына орай өткен конференцияға қатысушылар жылы қабылдады. Авторы ретінде бізге одан артық абырой бар ма?! – деді толғаудың әнін жазған және орындаған күйші-сазгер Шәміл Әбілтай. 

Құрметті теміржолшы, сала ардагері Қалтай Сәмбетов 90 жылдық торқалы тойға шашу болған жыл-толғау көпшіліктің жүрегінен өзіне лайықты орын алады деген сенімде. 

– Әлемге жалаң қолмен салынған ұлы құрылыс ретінде даңқы танылған Түрксіб туралы кезінде жыр да, ән де туды, роман да жазылды. Бір ғана Қастеевтің «Түрксіб» деген туындысы неге тұрады?! Міне, сол өнер туындыларының қатарын ақын Төреғали Тәшенов пен белгілі күйші-композитор Шәміл Әбілтайдың «Түрксіб толғауы» атты бірлескен туындысы толықтырып отыр, – деді ардагер.  

Инфрақұрылым
28.06.2025
Елімізде теміржол желісіне ауқымды жаңғырту жүргізуде
Жаңалықтар
27.06.2025
Варшавада ТХКБ дамыту жөніндегі жұмыс тобының отырысы өтті
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр
Инфрақұрылым
27.06.2025
Маңғыстау теміржолы күрделі жөндеуге күш салуда
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Қырық жыл кешіккен шындық
Әлеумет
27.06.2025
Балалар жазы көңілді
Инфрақұрылым
27.06.2025
Теміржол жөндеу жұмыстары қарқынды жүріп жатыр
Жаңалықтар / Мұрағат
27.06.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №49 27 маусым 2025 жыл
Әлемде
26.06.2025
Қытай темір жолдары биыл 1,86 млрд жолаушы тасымалдап, жаңа рекорд орнатты
Қауіпсіздік
26.06.2025
Семейде қозғалыс қауіпсіздігіне арналған кеңейтілген кеңес өтті
Спорт
26.06.2025
Ақтөбеде теміржолшылар тартысты ойын көрсетті
Жаңалықтар
26.06.2025
Астанада көлік, логистика көшбасшыларының басын біріктірген халықаралық көрме өтіп жатыр
Жолаушылар тасымалы
26.06.2025
Жыл соңына дейін ҚТЖ пойыздарының барлығы бейнекамерамен жабдықталады
Жаңалықтар
25.06.2025
Теміржол және су көлігі комитетінің төрағасы Атыраудағы вагон шығару зауытына барды
Жаңалықтар
25.06.2025
Нұрлан Жақыпов Alstom компаниясымен әрі қарайғы серіктестікті талқылады
Әлемде
25.06.2025
Қытай 650 км/сағ жылдамдықпен қозғалатын магнитопланды сынақтан өткізді
Аймақтар
25.06.2025
Алматы темір жол бөлімшесінде жүк тасымалы 16%-ға өсті
Жаңалықтар
24.06.2025
Тоқаев: Теміржол саласында Alstom, Wabtec және Stadler компанияларымен табысты серіктестік орнаттық
Жаңалықтар
24.06.2025
Қасым-Жомарт Тоқаев Wabtec президентімен кездесті
Жолаушылар тасымалы
24.06.2025
Биыл 240 мыңнан аса мүмкіндігі шектеулі жолаушы ҚТЖ пойыздарымен сапарға шыққан