Литерлік пойыз жайлы не білеміз?

Әлемде
07.02.2024, 14:33
Қазақстан теміржолшысы

Литерлік пойыз дегенді бұған дейін естіген шығарсыз. Бүгін сол литерлік пойыздың не екенін, онымен кімді тасымалдағанын, сондай-ақ қарапайым пойыздан оның қандай ерекшелігі барын түсіндіруге тырысамыз.

Литерлік пойызы – бұл мемлекеттік маңызы бар жоғары шенді адамдарды тасымалдауға арналған, сонымен қатар кейде құнды жүктерді жеткізуде пайдаланып отырған. Қысқаша айтқанда президенттерді таситын «Бірінші борт» ұшағы іспетті.

Бастапқыда литерлік пойыз деп ұйықтайтын орны бар қарапайым құрамдарды атаған. Содан кейін ғана бірінші республикалық маңызы бар адамдарды тасымалдайтын пойыздар деп атала бастады.

Литерлік пойыздың пайда болуы

Литерлік пойыздар Патшалық Ресейде Николай I кезінде пайда болған және мұндай алғашқы пойыз 1836 жылы 3 қарашада Кузьмин-Павловск аралығында жүріп өткен екен.

Бірінші класты классикалық вагонда патша және оның жұбайы мен мұрагері сапарлаған. Кейін Александров зауытында арнайы вагондар жасала бастайды, онымен Патшаның отбасы мүшелері 1917 жылғы революцияға дейін қатынады.  

Совет уақытындағы литерлік пойыздар

Кеңес дәуіріндегі литерлік пойызды қолданудың ең бір есте қаларлық оқиғасының бірі – Совет билеушісі Ленинді Петроградтан Мәскеуге тасымалдау болды. Сондай-ақ  Троцкий де осы пойызды пайдаланған. Революциядан кейін мұндай пойыздарда қолда бар бірінші класты вагондар ғана пайдаланылып келді. Қандайда бір арнайы вагондар жасалған жоқ.

Тек, Сталиннің тұсында мұндай пойыздардың дамуы қарқын ала түсті. Совет үкіметінің билеушісі үшін сол кезде брондалған пойыз жасалды. Оны жасау соғыс жүріп жатқандықтан  өзекті бола түскен.  

Сталин пойызында бірнеше демалыс вагондары болды, күзет үшін жеке вагон, штаттық вагон, асхана, тіпті екі автокөлікті тасымалдауға арналған вагоны да болды. Айтпақшы, броньды вагонның салмағы 80 тоннаға дейін жетті.

Кейіндері литерлік пойызды Хрущёв пен Брежнев те қолданды. Брежнев жұмыс сапары кезінде өз пойызымен ел аралап, Қырымға демалуға барыпты. Бұл пойыздар Кеңес Одағына келетін шетелдік маңызды адамдарды да тасымалдады.

Литерлік пойыздың ерекшелігі

Әрине, литерлік пойызда маңызды жолаушылардың жеке қауіпсіздігіне көп көңіл бөлінді. Мысалы, Сталин пойызында мына тізбек қолданылған: литерлік пойыздың алдына бақылау паровозы жіберілді, ал литерлік пойыз одан шамамен 10 минуттай артта жүріп отырды.

Бақылау паровозының артында келе жатқан литерлік пойыздың паровозында төрт адам болды, олар екі машинист пен екі күзетші. Күзетшілердің міндеті локомотив бригадасының жұмысын бақылау болды, қажет болған жағдайда оларды алмастыра білуі шарт еді.

Ал, литерлік пойыздың соңынан ілесе тағы бір паровоз жүріп отырды. Мұндай тізбекті Хрущёв пен Брежневтің пойызы қолданды.  

Сондай-ақ литерлік пойыз жүріп өтетін маршрут бойындағы көпір, туннелдерде күзет жағы күшейтілді.  

Бұл пойызда нөмір болмайтын, тек «А» немесе «В» әрпі болды, осыған қарап атын білетін.

Қазіргі уақытта мұндай пойыздар Ресейде әлі де қолданылады екен. Мемлекет басшысы да, оның ең жақын серіктері, әсіресе Патриарх Кирилл осындай пойызбен жүріп тұратын көрінеді.

 

Жаңалықтар
04.07.2024
ҚТЖ мен Қытай көлік министрлігі басшылығы ынтымақтастық перспективаларын талқылады
ҚТЖ келбеті
04.07.2024
Қырағы вагон қараушы
Инфрақұрылым
04.07.2024
110 жыл бұрын қаланған станцияда жаңғырту жұмыстары жүргізілуде
Жаңалықтар
04.07.2024
Сұйытылған газ тасымалы ерекше бақылауда
Жаңалықтар
03.07.2024
Си Цзиньпин: Транскаспий дәлізі үшінші трансшекаралық темір жол құрылысын жеделдетеміз
Жаңалықтар
03.07.2024
ТХКБ Еуразия құрлығындағы көлік-логистика қатынастарын дамытуға тың серпін береді – Тоқаев
Жаңалықтар
03.07.2024
Тоқаев пен Си Цзиньпин Транскаспий дәлізі бойынша теміржол контейнерлерін жөнелту телекөпіріне қатысты
Жаңалықтар
03.07.2024
ҚТЖ-ның «Жасыл істер марафоны» акциясына 1,5 мың қызметкер қатысты
Қауіпсіздік
03.07.2024
Өткелде мұқият болыңыз
Жаңалықтар
03.07.2024
Қазақстан мен Қытай арасындағы жүк тасымалы 22%-ға артты
Жаңалықтар
02.07.2024
Қазақстан-Қытай Іскерлік кеңесі аясында бірқатар стратегиялық құжатқа қол қойылды
Жаңалықтар
02.07.2024
Марат Қарабаев елордада ҚХР Көлік министрімен кездесті
Жүк тасымалы
02.07.2024
Қазақстан-Қытай теміржолы дамып келеді
Жаңалықтар
02.07.2024
ҚТЖ мен CRRC келісімі шеңберінде алғашқы маневрлік локомотивтер Алтынкөл станциясына толық жеткізілді
Спорт
02.07.2024
Маңғыстаулық теміржолшы ММА-дан Азия чемпионы атанды
Инфрақұрылым
02.07.2024
Семейде инфрақұрылым жаңаруда
Жаңалықтар
02.07.2024
Әлемде теміржол көлігі анағұрлым экологиялық таза көлік түрі
Жолаушылар тасымалы
02.07.2024
Қазақстанда инва-купелердің саны артып келеді
Әлеумет
02.07.2024
Жемқорлықты жою жолдары талқыланды
Жаңалықтар / Мұрағат
02.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №55 02 шілде 2024 жыл