Литерлік пойыз жайлы не білеміз?

Әлемде
07.02.2024, 14:33
Қазақстан теміржолшысы

Литерлік пойыз дегенді бұған дейін естіген шығарсыз. Бүгін сол литерлік пойыздың не екенін, онымен кімді тасымалдағанын, сондай-ақ қарапайым пойыздан оның қандай ерекшелігі барын түсіндіруге тырысамыз.

Литерлік пойызы – бұл мемлекеттік маңызы бар жоғары шенді адамдарды тасымалдауға арналған, сонымен қатар кейде құнды жүктерді жеткізуде пайдаланып отырған. Қысқаша айтқанда президенттерді таситын «Бірінші борт» ұшағы іспетті.

Бастапқыда литерлік пойыз деп ұйықтайтын орны бар қарапайым құрамдарды атаған. Содан кейін ғана бірінші республикалық маңызы бар адамдарды тасымалдайтын пойыздар деп атала бастады.

Литерлік пойыздың пайда болуы

Литерлік пойыздар Патшалық Ресейде Николай I кезінде пайда болған және мұндай алғашқы пойыз 1836 жылы 3 қарашада Кузьмин-Павловск аралығында жүріп өткен екен.

Бірінші класты классикалық вагонда патша және оның жұбайы мен мұрагері сапарлаған. Кейін Александров зауытында арнайы вагондар жасала бастайды, онымен Патшаның отбасы мүшелері 1917 жылғы революцияға дейін қатынады.  

Совет уақытындағы литерлік пойыздар

Кеңес дәуіріндегі литерлік пойызды қолданудың ең бір есте қаларлық оқиғасының бірі – Совет билеушісі Ленинді Петроградтан Мәскеуге тасымалдау болды. Сондай-ақ  Троцкий де осы пойызды пайдаланған. Революциядан кейін мұндай пойыздарда қолда бар бірінші класты вагондар ғана пайдаланылып келді. Қандайда бір арнайы вагондар жасалған жоқ.

Тек, Сталиннің тұсында мұндай пойыздардың дамуы қарқын ала түсті. Совет үкіметінің билеушісі үшін сол кезде брондалған пойыз жасалды. Оны жасау соғыс жүріп жатқандықтан  өзекті бола түскен.  

Сталин пойызында бірнеше демалыс вагондары болды, күзет үшін жеке вагон, штаттық вагон, асхана, тіпті екі автокөлікті тасымалдауға арналған вагоны да болды. Айтпақшы, броньды вагонның салмағы 80 тоннаға дейін жетті.

Кейіндері литерлік пойызды Хрущёв пен Брежнев те қолданды. Брежнев жұмыс сапары кезінде өз пойызымен ел аралап, Қырымға демалуға барыпты. Бұл пойыздар Кеңес Одағына келетін шетелдік маңызды адамдарды да тасымалдады.

Литерлік пойыздың ерекшелігі

Әрине, литерлік пойызда маңызды жолаушылардың жеке қауіпсіздігіне көп көңіл бөлінді. Мысалы, Сталин пойызында мына тізбек қолданылған: литерлік пойыздың алдына бақылау паровозы жіберілді, ал литерлік пойыз одан шамамен 10 минуттай артта жүріп отырды.

Бақылау паровозының артында келе жатқан литерлік пойыздың паровозында төрт адам болды, олар екі машинист пен екі күзетші. Күзетшілердің міндеті локомотив бригадасының жұмысын бақылау болды, қажет болған жағдайда оларды алмастыра білуі шарт еді.

Ал, литерлік пойыздың соңынан ілесе тағы бір паровоз жүріп отырды. Мұндай тізбекті Хрущёв пен Брежневтің пойызы қолданды.  

Сондай-ақ литерлік пойыз жүріп өтетін маршрут бойындағы көпір, туннелдерде күзет жағы күшейтілді.  

Бұл пойызда нөмір болмайтын, тек «А» немесе «В» әрпі болды, осыған қарап атын білетін.

Қазіргі уақытта мұндай пойыздар Ресейде әлі де қолданылады екен. Мемлекет басшысы да, оның ең жақын серіктері, әсіресе Патриарх Кирилл осындай пойызбен жүріп тұратын көрінеді.

 

Жүк тасымалы
01.07.2025
ҚТЖ желісі бойынша астық тасымалы 53%-ға өсті
ҚТЖ келбеті
01.07.2025
100 маман іріктелді
Инфрақұрылым
01.07.2025
Шымкент жолшылары асарлатып ауқымды жұмыс атқарды
Аймақтар
01.07.2025
Жұмысшыларды тасымалдайтын жаңа автобус пайдалануға берілді
Жаңалықтар
01.07.2025
Абай мұрасы насихатталды
Қауіпсіздік
01.07.2025
Теміржол нысандарындағы өрт қауіпсіздігі
Жаңалықтар / Мұрағат
01.07.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №50 01 шілде 2025 жыл
Аймақтар
30.06.2025
Күрделі жөндеу жұмыстары нәтижесін беруде
Станция тынысы
30.06.2025
Семей станциясы үздік атанды
Әлеумет
30.06.2025
Айназдың алғашқы жеңісі
Жаңалықтар
30.06.2025
"Қазақстан темір жолы" төрт жылда неге қол жеткізді?
Жаңалықтар
30.06.2025
Нұрлан Сауранбаев Көлік министрі болып тағайындалды
Жолаушылар тасымалы
30.06.2025
ҚТЖ Ақтөбе – Астана бағыты бойынша қосымша пойыз тағайындады
Жаңалықтар
30.06.2025
Түрік компаниясы елімізде логистикалық инфрақұрылымға инвестиция салмақ
Инфрақұрылым
28.06.2025
Елімізде теміржол желісіне ауқымды жаңғырту жүргізуде
Жаңалықтар
27.06.2025
Варшавада ТХКБ дамыту жөніндегі жұмыс тобының отырысы өтті
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Вагон қозғалысын реттеушілер жайлы бір үзік сыр
Инфрақұрылым
27.06.2025
Маңғыстау теміржолы күрделі жөндеуге күш салуда
ҚТЖ келбеті
27.06.2025
Қырық жыл кешіккен шындық
Әлеумет
27.06.2025
Балалар жазы көңілді