Литерлік пойыз жайлы не білеміз?

Әлемде
07.02.2024, 14:33
Қазақстан теміржолшысы

Литерлік пойыз дегенді бұған дейін естіген шығарсыз. Бүгін сол литерлік пойыздың не екенін, онымен кімді тасымалдағанын, сондай-ақ қарапайым пойыздан оның қандай ерекшелігі барын түсіндіруге тырысамыз.

Литерлік пойызы – бұл мемлекеттік маңызы бар жоғары шенді адамдарды тасымалдауға арналған, сонымен қатар кейде құнды жүктерді жеткізуде пайдаланып отырған. Қысқаша айтқанда президенттерді таситын «Бірінші борт» ұшағы іспетті.

Бастапқыда литерлік пойыз деп ұйықтайтын орны бар қарапайым құрамдарды атаған. Содан кейін ғана бірінші республикалық маңызы бар адамдарды тасымалдайтын пойыздар деп атала бастады.

Литерлік пойыздың пайда болуы

Литерлік пойыздар Патшалық Ресейде Николай I кезінде пайда болған және мұндай алғашқы пойыз 1836 жылы 3 қарашада Кузьмин-Павловск аралығында жүріп өткен екен.

Бірінші класты классикалық вагонда патша және оның жұбайы мен мұрагері сапарлаған. Кейін Александров зауытында арнайы вагондар жасала бастайды, онымен Патшаның отбасы мүшелері 1917 жылғы революцияға дейін қатынады.  

Совет уақытындағы литерлік пойыздар

Кеңес дәуіріндегі литерлік пойызды қолданудың ең бір есте қаларлық оқиғасының бірі – Совет билеушісі Ленинді Петроградтан Мәскеуге тасымалдау болды. Сондай-ақ  Троцкий де осы пойызды пайдаланған. Революциядан кейін мұндай пойыздарда қолда бар бірінші класты вагондар ғана пайдаланылып келді. Қандайда бір арнайы вагондар жасалған жоқ.

Тек, Сталиннің тұсында мұндай пойыздардың дамуы қарқын ала түсті. Совет үкіметінің билеушісі үшін сол кезде брондалған пойыз жасалды. Оны жасау соғыс жүріп жатқандықтан  өзекті бола түскен.  

Сталин пойызында бірнеше демалыс вагондары болды, күзет үшін жеке вагон, штаттық вагон, асхана, тіпті екі автокөлікті тасымалдауға арналған вагоны да болды. Айтпақшы, броньды вагонның салмағы 80 тоннаға дейін жетті.

Кейіндері литерлік пойызды Хрущёв пен Брежнев те қолданды. Брежнев жұмыс сапары кезінде өз пойызымен ел аралап, Қырымға демалуға барыпты. Бұл пойыздар Кеңес Одағына келетін шетелдік маңызды адамдарды да тасымалдады.

Литерлік пойыздың ерекшелігі

Әрине, литерлік пойызда маңызды жолаушылардың жеке қауіпсіздігіне көп көңіл бөлінді. Мысалы, Сталин пойызында мына тізбек қолданылған: литерлік пойыздың алдына бақылау паровозы жіберілді, ал литерлік пойыз одан шамамен 10 минуттай артта жүріп отырды.

Бақылау паровозының артында келе жатқан литерлік пойыздың паровозында төрт адам болды, олар екі машинист пен екі күзетші. Күзетшілердің міндеті локомотив бригадасының жұмысын бақылау болды, қажет болған жағдайда оларды алмастыра білуі шарт еді.

Ал, литерлік пойыздың соңынан ілесе тағы бір паровоз жүріп отырды. Мұндай тізбекті Хрущёв пен Брежневтің пойызы қолданды.  

Сондай-ақ литерлік пойыз жүріп өтетін маршрут бойындағы көпір, туннелдерде күзет жағы күшейтілді.  

Бұл пойызда нөмір болмайтын, тек «А» немесе «В» әрпі болды, осыған қарап атын білетін.

Қазіргі уақытта мұндай пойыздар Ресейде әлі де қолданылады екен. Мемлекет басшысы да, оның ең жақын серіктері, әсіресе Патриарх Кирилл осындай пойызбен жүріп тұратын көрінеді.

 

Жүк тасымалы
14.11.2024
Қостанай өңірінде биылғы астықтың 50 мыңдай тоннасы экспортқа жіберілді
Аймақтар
14.11.2024
Қыстың алғашқы сынағы
Аймақтар
13.11.2024
Қазақстан темір жолының 120 жылдығына орай аға буынға құрмет көрсетілді
Инфрақұрылым
13.11.2024
Атырау вокзалы кеңейтілмек
Жаңалықтар
13.11.2024
Салалық жоғары оқу орындары мен колледждер оқытушылары ҚТЖ-да біліктіліктерін арттырды
Жаңалықтар
13.11.2024
Вокзалда қоғамдық тәртіпті бұзған жас жігіт 20 тәулікке қамалды
Әлемде
13.11.2024
Австрияда екі қабатты Cityjet электр пойызы таныстырылды
Жаңалықтар
13.11.2024
ҚТЖ-да цифрлық жобалар ұсынылды
Жаңалықтар
12.11.2024
ҚТЖ Алят портында бірлескен интермодальды терминал құрады
Жүк тасымалы
12.11.2024
ҚТЖ желісі бойынша жаңа егіннің астығын тасымалдау 43%-ке өсті
Аймақтар
12.11.2024
Түркістанға саяхат
Әлеумет
12.11.2024
Ерте зейнетке шығу бағдарламасы
ҚТЖ келбеті
12.11.2024
Микропроцессорлы құрылғының қызметі зор
Қауіпсіздік
12.11.2024
Күзгі байқау қорытындыланды
Жаңалықтар / Мұрағат
12.11.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №96 12 қараша 2024 жыл
ҚТЖ келбеті
11.11.2024
Белгілі теміржолшы Асқар Сәрсенбековті еске алу жиыны өтті
Жүк тасымалы
11.11.2024
Ақмола бөлімшесі қараша айында 148 мың тоннаға жуық астық тасымалдады
Жаңалықтар
11.11.2024
Алматыда қысқы кезеңде қозғалыс қауіпсіздігі шаралары талқыланды
Қауіпсіздік
11.11.2024
Профилактикалық шаралар нәтиже бермей отыр
Қауіпсіздік
11.11.2024
Семейде қозғалыс қауіпсіздігін бұзу көбейген