Алматы-1 станциясы қалай салынды?
Осыдан тұп-тура 90 жыл бұрын Алматыға алғашқы пойыз келді. Сол кезде бұл оқиға туралы Одақ бойынша барлық газеттер жабыла жазып, оқиға орнынан хабар таратып жатты.
«...причалил первый в 10-ти километрах от города открыт сухопутный порт столицы Казахской республики» деп жазды. Бұл қазіргі Алматы-1 станциясы орналасқан жер еді.
Ал енді осы Алматы-1 станциясының салыну тарихы қалай болғаны жайлы біреу білсе, біреу білмейді. Темір жол станциясын салу жобасының бастапқы нұсқасы бойынша станция сол кездегі шағын Алматының батыс жақ шетінде болуы керек еді. Станция орналасқан орын түпкілікті таңдалар сәтте Түрксібті жобалап-салушылардың бірі, Түрксіб құрылысының техникалық-өндірістік бөлімінің бастығы болып қызмет атқарған қазақтан шыққан тұңғыш инженер Мұхаметжан Тынышпаев алғашқы нұсқаның қате екенін дәлелдейді. Жергілікті кадр Тынышпаевқа көп нәрсе жақсы таныс еді. Ол Алматы-1 станциясының орны таңдалған нұсқаның тиімсіздігін дәлелдеп, баспасөзде бірнеше мақала да жариялады. Мәскеуге барғанда Жол қатынастары Халық комиссариатында да осы мәселені көтеріп, нақты мысалдармен дәлелдей білді.
Мұхаметжан Тынышпаевтың айтуынша, Алматы Қазақстанның астанасы, қала жас, әлі өседі, қанатын жаяды. Сондықтан егер теміржол станциясы сол жобаланған жерден салынатын болса, алдағы 20-30 жылда-ақ ол қаланың ортасы болып қалмақ. Сондықтан, теміржол станциясы қаланың емін-еркін кеңейіп, өсіп-өркендеуіне кедергі келтірмес үшін, қауіпсіздік талаптарын да басшылыққа ала отырып, оны қаладан 10 км қашықтан салу қажеттігін дәлелдеуге тырысты. Тынышпаев қала мен теміржолдың бір-бірінен тым қашық жатқанын айтып қарсылық танытқандарға қажет болып бара жатса, қалаға теміржол тармағын тартуға болатынын айтқан болатын. Кейіннен солай болды да, қалаға жақын Алматы-2 станциясы салынып, ал негізгі теміржол шаруашылығы, өндірісі, жүк тасымалы қаланың сыртында жатты.
Бүгінде Алматы-1 теміржол станциясы – ұлы құрылыстың күрметіне Түрксіб аталатын ауданның орталығы, ірі өндірістік аудан.