Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан желісінің құрлысы 8 млрд долларға бағаланды
Қырғызстан үкіметінің мәліметінше, ұзындығы 523 шақырымды құрайтын Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жолының құрылысын бастауға дайындық жұмыстары аяқталды, деп хабарлайды Rail-news.kz.
Құны шамамен 8 миллиард доллар болатын жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі Қытай тарапы 2023 жылдың желтоқсанында жобалау-барлау жұмыстарын аяқтағаннан кейін түзетілген болатын.
Аталған жоба өзін 35-40 жыл ішінде өтей алады. Жобаға қатысушы елдер құрған бірлескен кәсіпорын желіні жобалау, салу және пайдаланумен айналысады деп жоспарлануда. Жұмыс 2024 жылдың аяғында басталады деп жоспарланып отыр.
Жоба бойынша ынтымақтастық туралы келісімге Өзбекстан мен Қырғызстанның көлік ведомстволары, сондай-ақ Қытай Халық Республикасының Даму және реформалар жөніндегі мемлекеттік комитеті 2022 жылы қыркүйекте Самарқандта өткен ШЫҰ (Шанхай ынтымақтастық ұйымы) саммиті аясында қол қойды. Желі құрылысы бойынша өзара түсіністік туралы меморандумға сонау 1997 жылы қол қойылған.
Жоба Қытай мен Өзбекстанның теміржол желілерін Қырғызстан арқылы, содан кейін Түрікменстан, Иран және Түркия арқылы Еуропаға қосуы керек. Ұзындығы 454 шақырым болатын бағыт Қытай Қашқарынан Торугарт, Нарын және Жалал-Абад арқылы өзбек шекарасына дейін өтеді.
ҚР Экономикалық зерттеулер институтының сарапшылары "Қытай – Қырғызстан – Өзбекстан" теміржол жобасы Қазақстан үшін тиімсіз болуы мүмкін екенін айтады.
Қазақстан өз аумағы арқылы жүк тасымалының көлемін ұлғайтуға ниетті, себебі 2030 жылға қарай республика жүк тасымалын жылына 30 млн тоннаға дейін жеткізуді жоспарлап отыр, бірақ темір жол құрылысы көбінесе Қазақстан аумағы арқылы өтетін Транскаспий халықаралық көлік бағытының (бұдан әрі - ТХКБ) дамуына теріс әсер етуі мүмкін.
Жаңа теміржол жобасын соңғы 30 жыл бойы іске қосуға тырысуда. Теміржолдың құны шамамен 5 миллиард АҚШ долларына бағаланады, алайда теміржол құрылысына қатысатын Орталық Азия елдері Қытайдың ауқымды инфрақұрылымдық жобасын бірлесіп қаржыландыруға дайын емес.
Жаңа теміржол көптеген мемлекеттік шекаралардан, күрделі географиялық учаскелерден өтеді, бұл жүк ағынының жылдамдығын едәуір шектеуі мүмкін. Сонымен қатар, Қырғызстанда жүк вагондарының жолтабанын ауыстыру инфрақұрылымы реттелмеген, бұл қосымша инвестицияларды қажет етеді және пойыздарға қызмет көрсету жылдамдығына әсер етеді.