Маңғыстау теміржолына жауын-шашын қауіп төндіруі мүмкін

Инфрақұрылым
19.04.2022, 11:04
Шахида Жұман

Маңғыстау облысы бойынша меншікті тілші

Маңғыстау теміржолында су тасқынынан қауіп жоқ деуге болады. Түбектің географиялық орны мен климаттық ерекшелігіне қарай өңірде қалың қар түсіп, қатты қыс болмайды. Ал теңіз суы жыл сайын тартылып барады...

Әйтсе де, теміржолды су шаю ықтималдығы бәрібір бар екен. Маңғыстау жол дистанциясының бастығы Бекберген Құрбановтың айтуынша, бұл қауіп көктемгі толассыз жауған жаңбырдан туындауы мүмкін. Маңғыстаудың жер бедері ойлы-қырлы. Сол қырқа-қыраттардың үстіне жауған нөсер жаңбыр жиналып, ойға қарай құлдилағанда алдынан не шықса да жайпап кететін күші болады екен. Оған тіпті анау-мынау бөгет, көпір-құбырлар да дес бермейтін көрінеді. Қырық жылға жуық тәжірибесі бар теміржолшы бірнеше рет мұндай жағдайдың куәсі болыпты.

– Өзім көзбен көрген бірінші су шаю оқиғасы 1988 жылы болды. 245-шақырымда үлкен көпірді ағып келген жауын суы жұлып кетті. Абырой болғанда, жолдан өтіп бара жатқан біреу көріп қалып, теміржолшыларға ескертеді. Дереу пойыздар тоқтатылып, топан судың зардабын жою жұмыстары басталды. Одан кейін 1991 жылы да ауқымды су басудан алты күн пойыз тоқтап қалды. Үш көпір мен 1,5 шақырым жолды су бұзып кеткендіктен Шетпе станциясы мен №15 бекет арасында бір апта пойыз жүрмей қалды. Қалпына келтіруге Маңғыстау теміржолындағы бүкіл техника жұмылдырылып, Құлсары, Бейнеу, Маңғыстаудан теміржолшылар келіп, мұнайшылар көмектесіп, әкімдіктің де күші тартылды.

Осы жағдай 1997 жылы тағы да қайталанып, №10 бекеттің арғы жағындағы көпірді су ағызып кетті. 2008 жылы да толассыз жауған жаңбыр суының салдары үлкен апатқа дейін жеткізді. №14-15 бекет арасындағы 332-шақырымда көпірдің астын су шайып кетіп, үстінен пойыз өткен кездежол опырылып түсіп, алты вагон құлады. 2012-2016 жылдары да сол төңіректегі екі құбырды су шайып кетті. 2016 жылғы жағдайда жолаушылар пойызы тұрып қалып, оны кейін қарай әкетуге мәжбүр болдық. Жақында тағы жолға су келді. Бірақ шаймады, жанасып ағып өтіп кетті, – деп әңгімеледі Бекберген аға.

Айтуынша, Маңғыстау жол дистанциясында ойлы-қырлы Сай-Өтес пен Шетпе, Шетпе мен Маңғыстаудың арасы су шаюға бейім келеді екен. Ал Маңғыстау мен Өзеннің, Өзен мен Болашақтың арасы тегістік болғасын аса қауіп жоқ. Шетпеде биік қыр көп, онда жауған жауын Қарақия ойпатына дейін ойға қарай ағып келеді. Сол жерлерде теміржолды шайып кету мүмкіндігі жоғары.

Оның алдын алуға бола ма, қандай қарекеттер жасалып жатыр деген сауалымызға:

– Бәрі табиғат құбылысына байланысты. Көпір-құбырлар салынған, талайы кеңейтілген. Жоғарыда аталған су тасқынынан болған апаттардан соң да көп жұмыстар қолға алынды. Бірақ бәрібір табиғатқа сенім жоқ. Бірнеше сағат таудың төбесіне жаңбыр жауса, су тасқын болып ағып, қауіп төндіреді, – деп жауап берді.

Бүгінде дистанцияда тасқын суға қарсы жасақталған пойыз бар, қойтастар, құм, шпалдар мен рельстік пакеттер толтырылған 11 вагон дайын тұр.

– Жалпы, Маңғыстау жол дистанциясы №9 бекеттен Маңғыстау, Маңғыстау-Өзен, Өзен-Болашақ аралығын қамтиды. Бас жолы – 552 шақырым. Осы жол аралығында 319 құбыр мен көпір бар. Түбекте теміржолды қар суы еш уақытта да шаймаған, шаймаса да керек. Қар көп түспейді. Жауған қардың ерігенін құбырлар емін-еркін өткізе алады. Біздегі қиындық – мамыр, маусым, шілде айларындағы таудың басына түсетін нөсер жаңбырға байланысты ағын су. Сол жауын-шашынның шамадан тыс көп болуынан су төменге қарай күшті қарқынмен аққанда бетондардың өзін де ағызып кететін қуаты бар. Су құбырларға сыймай қалып, шайып кететін кездер болады. Сол үшін машинистерден, жол шеберлерінен үнемі сұрап, ескертіп, қадағалап отырамыз. Барынша қырағылықты сақтаймыз. Қайбір жылғы үлкен су шаюдан кейін көпірлерді, құбырларды түгел қайта тексеруден өткізіп, кеңейту, үлкейту, бір құбырдың орнына бірнешесін салу сияқты жұмыстарды жүргіздік. Екі жылда бір рет көпір тексерушілер келіп қарап тұрады. Олардың да қорытындысы ескеріледі. Алдағы уақытта, мысалы, 10-20 метрлік 348, 299, 329-шақырымдардың көпірін үлкейту қажет. Қазір көпірлеріміздің ең үлкені – №14-15 бекеттер арасында ұзындығы 105-106 метр. Судың бассейніне қарай үлкен, орташа, кіші көпірлерді қоямыз. Құбырлар да сондай. Дөңгелек, шаршы пішінде біреу немесе бірнешеуі салынады. Біздегі құбырдың ең үлкен биіктігі 3 метрге, ені 6 метрге дейін жетеді, – деп түсіндірді жолшылар жетекшісі.

Әлеумет
25.08.2025
Мектепке жол: оқу құралдары сыйға тартылды
Аймақтар
25.08.2025
Ең арзан пойыз – оңтүстікте
Инфрақұрылым
25.08.2025
Қызылорда жол дистанциясында теміржол күтімі қарқынды жүріп жатыр
Жолаушылар тасымалы
25.08.2025
ҚТЖ-ның жолаушылар пойыздарында 140 ереже бұзушылық анықталды
Жаңалықтар
22.08.2025
ҚТЖ бүкіл ел бойынша вокзалдарды ауқымды жаңғыртуды жүргізуде
Инфографика
22.08.2025
Биыл «Достық – Мойынты» учаскесінің екінші жолдарының құрылысы аяқталады
Инфографика
22.08.2025
ТХКБ бойынша жүк тасымалы соңғы бес жылда 6 есеге өсті
Инфрақұрылым
22.08.2025
Теміржол әлеуеті сөз болды
Цифрландыру
22.08.2025
Цифрландырудың бес бағыты
Қауіпсіздік
22.08.2025
Кәсіби қырағылық: вагон қараушы пойыз қозғалысын қауіптен қорғады
Әлеумет
22.08.2025
Маңғыстаулық теміржолшылар отбасы Астанадағы байқаудан жүлдемен оралды
Аймақтар
22.08.2025
Семей теміржол вокзалы жаңғыртылуда
Жаңалықтар
22.08.2025
Жүйелі жұмыстар жалғасуда
Жаңалықтар / Мұрағат
22.08.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №68 22 тамыз 2025 жыл
Әлемде
21.08.2025
Alstom жаңа сутекті пойызын сертификаттауға шығарды
Жүк тасымалы
21.08.2025
"Шұбаркөл Премиум" көмірін тасымалдау бойынша рекорд орнатылды
Аймақтар
21.08.2025
800 метрге дейінгі түйіспесіз рельс плеттерін дайындайтын кәсіпорын
Инфрақұрылым
21.08.2025
Құлсары жолы жаңарып жатыр
Жаңалықтар
20.08.2025
ҚТЖ Қытай инвесторларымен Каспий логистикасын кеңейту мәселесін талқылады
Жүк тасымалы
20.08.2025
ҚТЖ мен ірі жүк жөнелтушілер жыл соңына дейін тасымалдау жоспарларын талқылады