Локомотивтер эволюциясы: паровоз алыптарынан қазіргі жүрдек пойыздарға дейін

Әлемде
17.04.2024, 11:58
Қазақстан теміржолшысы

Адамзат тарихындағы ең маңызды көлік құралдарының бірі болып табылатын локомотивтер ғасырлар бойы үлкен эволюциядан өтті. Паровоздардың алғашқы өнертабысынан электровоздарға және одан да заманауи локомотивтерге дейін бұл көліктер көлік индустриясында төңкеріс жасады.

Локомотивтер алғаш пайда болғаннан бері айтарлықтай эволюциядан өтті. Бұл эволюция паровоздардан дизельдік және электровоздарға дейінгі бірқатар технологиялық жетістіктерді қамтиды.

Паровоздар

Алғашқы локомотивтерді 1800 жылдардың басында Ричард Тревитик жасаған. Паровоздар көмір немесе ағаш отынымен жұмыс істейді. Паровоздар 20 ғасырдың ортасына дейін теміржол көлігінде басымдыққа ие болды.

Паровоздар қолданысқа енгелі бері бірқатар жаңалықтар мен жетілдірулер енгізілді. Локомотивтердің жылдамдығы, қауіпсіздігі және тиімділігі үнемі жақсарып отырды. Бу қазандықтарының, поршеньдердің және доңғалақтардың конструкциясын жетілдіру локомотивтердің қауіпсіз және тиімді жұмыс істеуіне мүмкіндік берді. Атап айтқанда, паровоздар 19 ғасырда теміржол желілерін кеңейтуде шешуші рөл атқарды.

Дизельді локомотер

Дизельдік тепловоздар 1920 жылдары жасалды. Мұндай локомотивтер дизельдік қозғалтқышпен жүреді. Паровоздарға қарағанда тепловоздар тиімдірек және ауаны ластау жағы да төмен. Бүгінгі таңда бұл темір жол көлігінде ең көп қолданылатын локомотивтің түрі.

Электровоздар

19 ғасырдың аяғында электровоздар іске қосылды. Электровоздар электр қуатымен жұмыс істейді. Олар тепловоздарға қарағанда ығайлы және ластағыштығы одан да аз. Ол әсіресе қалалық және қала маңындағы желілерде кеңінен қолданылады.

Ақылды локомотивтер

Бүгінде локомотив технологиясы цифрлық трансформацияның ықпалында. Пойыздардың қауіпсіздігі мен тиімділігін арттыру үшін смарт сенсорлар, жасанды интеллект және деректерді талдау сияқты технологиялар қолданылады. Ақылды локомотивтер ақауларды анықтау, техникалық қызмет көрсетуді жоспарлау және маршрутты оңтайландыру сияқты салаларда үлкен артықшылықтар береді. Бұл теміржол көлігін қауіпсіз және тиімдірек етеді.

Болашақ локомотив технологиялары

Локомотив технологиясы алдағы уақытта да үздіксіз дами береді. Сутегі отынымен жүретін пойыздар, толық автономды пойыздар және магниттік левитация технологиясы сияқты инновациялық шешімдер теміржол көлігін одан әрі дамытуға мүмкіндік береді. Болашақтың локомотивтері жасыл, жылдам және қауіпсіз болады деп күтілуде.

Алдағы уақытта локомотив технологиясы дами бермек. Жаңа технологиялар тиімдірек, экологиялық таза және жылдам локомотивтерді жасауға мүмкіндік береді.

 

Жолаушылар тасымалы / Инфографика
16.12.2025
Осы жылы ҚТЖ пойыздарымен 12,2 млн жолаушы тасымалданды
Жаңалықтар
16.12.2025
Талғат Алдыбергенов теміржолшыларды Тәуелсіздік күнімен құттықтады
Жаңалықтар
16.12.2025
«Қазтеміржолкәсіп» ҚБ төрағасы теміржолшыларды Тәуелсіздік күнімен құттықтады
Сұхбат
16.12.2025
Сапа – қозғалыс қауіпсіздігінің басты факторы
Жүк тасымалы
16.12.2025
Семейде жүк айналымында өсім жоғары
Жаңалықтар
16.12.2025
Ақтаулық студент WorldSkills Kazakhstan 2025 чемпионатында үздік шықты
Жаңалықтар
16.12.2025
Жеке даму стратегиясынан дәріс
Жаңалықтар
16.12.2025
Үздік жобалар көрмесі: мүдде ортақ, жеңіс жалқы
Жаңалықтар
16.12.2025
Жаңа кезең көшбасшысы қандай болмақ?
Жаңалықтар
16.12.2025
Өнерге әркімнің-ақ бар таласы
ҚТЖ келбеті
16.12.2025
Аралдың ару қызы
Жаңалықтар
16.12.2025
«Теміржол білгірлері»: білім һәм ақыл-ой жарысы
Спорт
16.12.2025
Жыл садақшысы – Жаңаөзенде
Спорт
16.12.2025
Тораптық жарыста топ жарды
Жолаушылар тасымалы
16.12.2025
Астанадан «Полярлық экспресс» пойызының алғашқы рейсіне 300-ден астам жолаушы аттанды
Жаңалықтар
16.12.2025
Жастар құрылтайы шымылдығын түрді
Жаңалықтар / Мұрағат
16.12.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №104-105 16 желтоқсан 2025 жыл
Жаңалықтар
15.12.2025
Астанада ҚТЖ-ның XIV республикалық жастар форумы аяқталды
Әлемде
15.12.2025
Hyundai Rotem Өзбекстанға алғашқы жоғары жылдамдықты пойызын жөнелтті
Жолаушылар тасымалы
15.12.2025
Ақтөбе – Астрахан тас жолының жабылуына байланысты 100-ге жуық жолаушы ҚТЖ пойызымен жеткізілді