Мойынты – Шу: 70 жылдыққа орай арнайы басылым шығарылды

Инфрақұрылым
09.01.2024, 14:49

Теміржол саласының ардагері, Құрметті теміржолшы Дәулетбай Есімбеков әкесі Дасере Есімбеков қатысқан Мойынты – Шу теміржол учаскесінің құрылысы туралы аз-кем белгілі тарихи фактілерді жинады. Жеке басылымда теміржол желісінің құрылысына арналған сирек материалдар: сирек кездесетін тарихи құжаттардың көшірмелері, желі схемалары мен фотосуреттер бар.

Учаскенің құрылысы 1947 жылы соғыстан кейінгі ауыр жылдары басталып, 1953 жылы аяқталды. Ұзындығы 438 км жол Сарыарқа мен Мойынқұмның сусыз аумағымен өтті. Бүкілхалықтық құрылыстың құрылысшылары туған елінің игілігі үшін бірлік пен жанқиярлық еңбегін көрсетті.

Болат магистраль Қазақстан үшін үлкен халықтық-шаруашылық маңызға ие болды. Ол Орталық Азия Республикасында Қарағанды көмірі мен тыңныңастығына жол ашып, елдің солтүстігі мен оңтүстігін байланыстырды.

Темір жол желісінің құрылысы бір мезгілде Қарағанды темір жолының Мойынты станциясынан және Түркістан-Сібір темір жолының Шу станциясынан басталды. Құрылыста еңбек өнімділігі өсті. 1953 жылы бұл көрсеткіш 130% жетті. Өндіріс нормаларын асыра орындағаны, құрылыс объектілерін пайдалануға беру мерзімдерін қысқартқаны, желіні тұрақты пайдалануға мерзімінен бұрын тапсырғаны үшін социалистік жарыстар өрістетілді. Еңбектегі ерліктерді стахановшылар, еңбек озаттары және өндірістегі үздіктержасады. 

Бұрын иен дала деп аталған шөлдегі құрылыс арқасында ауылдар бой көтерді. Станцияларда вокзалдар мен жолаушылар платформалары, тепловоз деполары, тұрғын үйлер, мәдени тұрмыс және коммуналдық мақсаттағы объектілер, қоғамдық тамақтану, сауда және денсаулық сақтау, теміржолшылардың балаларына арналған балабақшалар мен интернаттар салынды. 22,5 мың шаршы метр тұрғын үй алаңы пайдалануға берілді. Теміржолшыларға арналған аз қабатты үй-жайлар мен тұрғын үйлер ағынды-жылдамдықты әдістермен салынды.

Шу-Мойынты желісін бүкіл Қазақстан салды, ол нағыз халықтық құрылысқа айналды, онда еңбектің ерекше ынталандыру жүйесі – келісімді-прогрессивті және аккордтық-премиальды жүйесі жұмыс істеді. Кадрлар негізінен жергілікті тұрғындардан алынды. Жер төсемін республиканың түкпір-түкпірінен келген мыңдаған колхозшылар толтырды. Жаз айларында құрылыста жұмыспен қамтылғандар саны 15 мың адамға жетті.

Қарағанды шахталары жоспардан тыс өндірген көмір тиелген ауыр пойыз жаңа желі бойынша қозғалысты ашты. Оған оңтүстіктен жанармайға арналған цистерналары, көмір тасымалдайтын жартылай вагондары, тұтыну тауарлары мен жемістері бар жабық вагондары бар басқа құрам жолға шықты. Осылайша пойыздардың тұрақты қозғалысы басталды.

Өткен жылы ҚТЖ Жамбыл бөлімшесінің ардагерлері және Ардагерлердің орталық кеңесі бастамасымен жол өтетін станцияларда мемориалдық тақталар орнатылды. Мойынты – Шу темір жолының құрылысы аяқталуына орай мерейтойлық медаль соғылды.

Жаңалықтар
16.09.2025
Теміржолшылардың қысқы маусымға дайындығы талқыланды
Жүк тасымалы
16.09.2025
Қытай – Қазақстан – Түрікменстан – Иран теміржол дәлізі жанданады
Трансформация
16.09.2025
Жүк тасымалы мен магистральдық желіні біріктіру – уақыт талабы
Аймақтар
16.09.2025
Қысқа әзірлік қарқынды жүргізілуде
Қауіпсіздік
16.09.2025
Екі көпір тұрса да, ерінетіндер көп
Аймақтар
16.09.2025
Әулиеата командасы бас жүлдені жеңіп алды
Қауіпсіздік
16.09.2025
«ҚТЖ»-да еңбек қауіпсіздігі мен экология бойынша үздіктер анықталды
Жаңалықтар / Мұрағат
16.09.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №75 16 қыркүйек 2025 жыл
Жаңалықтар
15.09.2025
ҚТЖ мен РЖД стратегиялық ынтымақтастық бойынша басым бағыттарды айқындап алды
Әлеумет
15.09.2025
Теміржолшының студент баласына жол ақысы өтеледі
Жүк тасымалы
15.09.2025
Мамыр-қыркүйек аралығында 24 млн тонна көмір тасымалданды
Цифрландыру
15.09.2025
Бейнеу станциясы цифрландыруға көшеді
Станция тынысы
15.09.2025
Теміржолшылардың қажырлы еңбегі: Арал станциясының көрсеткіштері
Аймақтар
15.09.2025
Матай станциясында локомотившілердің демалыс үйі күрделі жөндеуден өтті
Әлемде
15.09.2025
Alstom Польшаға арнап екіқабатты электр пойыздарын жасайды
Әлемде
15.09.2025
Ресей Арктикадағы теміржол желісін дамытуға ниетті
Жаңалықтар
12.09.2025
ҚТЖ-да еңбек қорғау және экология бойынша корпоративтік олимпиаданың жеңімпаздары анықталды
Жаңалықтар
12.09.2025
ҚТЖ сатып алу жүйесіне жасанды интеллект енгізіп, отандық өндірісті қолдайды
Жолаушылар тасымалы
12.09.2025
«Алматы – Мәскеу» бағытында тікелей теміржол қатынасы ашылады
Жаңалықтар
12.09.2025
Өткенге есеп, келешекке міндет