Мойынты – Шу: 70 жылдыққа орай арнайы басылым шығарылды

Инфрақұрылым
09.01.2024, 14:49

Теміржол саласының ардагері, Құрметті теміржолшы Дәулетбай Есімбеков әкесі Дасере Есімбеков қатысқан Мойынты – Шу теміржол учаскесінің құрылысы туралы аз-кем белгілі тарихи фактілерді жинады. Жеке басылымда теміржол желісінің құрылысына арналған сирек материалдар: сирек кездесетін тарихи құжаттардың көшірмелері, желі схемалары мен фотосуреттер бар.

Учаскенің құрылысы 1947 жылы соғыстан кейінгі ауыр жылдары басталып, 1953 жылы аяқталды. Ұзындығы 438 км жол Сарыарқа мен Мойынқұмның сусыз аумағымен өтті. Бүкілхалықтық құрылыстың құрылысшылары туған елінің игілігі үшін бірлік пен жанқиярлық еңбегін көрсетті.

Болат магистраль Қазақстан үшін үлкен халықтық-шаруашылық маңызға ие болды. Ол Орталық Азия Республикасында Қарағанды көмірі мен тыңныңастығына жол ашып, елдің солтүстігі мен оңтүстігін байланыстырды.

Темір жол желісінің құрылысы бір мезгілде Қарағанды темір жолының Мойынты станциясынан және Түркістан-Сібір темір жолының Шу станциясынан басталды. Құрылыста еңбек өнімділігі өсті. 1953 жылы бұл көрсеткіш 130% жетті. Өндіріс нормаларын асыра орындағаны, құрылыс объектілерін пайдалануға беру мерзімдерін қысқартқаны, желіні тұрақты пайдалануға мерзімінен бұрын тапсырғаны үшін социалистік жарыстар өрістетілді. Еңбектегі ерліктерді стахановшылар, еңбек озаттары және өндірістегі үздіктержасады. 

Бұрын иен дала деп аталған шөлдегі құрылыс арқасында ауылдар бой көтерді. Станцияларда вокзалдар мен жолаушылар платформалары, тепловоз деполары, тұрғын үйлер, мәдени тұрмыс және коммуналдық мақсаттағы объектілер, қоғамдық тамақтану, сауда және денсаулық сақтау, теміржолшылардың балаларына арналған балабақшалар мен интернаттар салынды. 22,5 мың шаршы метр тұрғын үй алаңы пайдалануға берілді. Теміржолшыларға арналған аз қабатты үй-жайлар мен тұрғын үйлер ағынды-жылдамдықты әдістермен салынды.

Шу-Мойынты желісін бүкіл Қазақстан салды, ол нағыз халықтық құрылысқа айналды, онда еңбектің ерекше ынталандыру жүйесі – келісімді-прогрессивті және аккордтық-премиальды жүйесі жұмыс істеді. Кадрлар негізінен жергілікті тұрғындардан алынды. Жер төсемін республиканың түкпір-түкпірінен келген мыңдаған колхозшылар толтырды. Жаз айларында құрылыста жұмыспен қамтылғандар саны 15 мың адамға жетті.

Қарағанды шахталары жоспардан тыс өндірген көмір тиелген ауыр пойыз жаңа желі бойынша қозғалысты ашты. Оған оңтүстіктен жанармайға арналған цистерналары, көмір тасымалдайтын жартылай вагондары, тұтыну тауарлары мен жемістері бар жабық вагондары бар басқа құрам жолға шықты. Осылайша пойыздардың тұрақты қозғалысы басталды.

Өткен жылы ҚТЖ Жамбыл бөлімшесінің ардагерлері және Ардагерлердің орталық кеңесі бастамасымен жол өтетін станцияларда мемориалдық тақталар орнатылды. Мойынты – Шу темір жолының құрылысы аяқталуына орай мерейтойлық медаль соғылды.

Жаңалықтар
14.10.2025
Қоғамдық тыңдау өтті
Цифрландыру
14.10.2025
Сандық жүйеге көшу – уақыт талабы
Инфрақұрылым
14.10.2025
«Бақты-Аягөз» құрылысы қарқын алды
Жаңалықтар
14.10.2025
Колледж оқытушылары ҚТЖ-да тағылымдамадан өтті
Аймақтар
14.10.2025
Семейлік теміржолшылар 5 мың түп көшет отырғызды
Аймақтар
14.10.2025
Экочеллендж жалғасып жатыр
Инфрақұрылым
14.10.2025
Жаңа жолдың тиімділігі неде?
Инфрақұрылым
14.10.2025
Түркістан өңірінде алты вокзалда ауқымды жұмыс жүріп жатыр
Жаңалықтар
14.10.2025
Мұражайға саяхат
Спорт
14.10.2025
Кәсіподақтар күніне орай теміржолшылар арасында боулингтен жарыс өтті
Қауіпсіздік
14.10.2025
Теміржолшылар мен құтқарушылар төтенше жағдайға дайындықтарын пысықтады
Әлеумет
14.10.2025
Теміржолшыға шұғыл көкмек қажет
Спорт
14.10.2025
Дәстүрлі турнир жалғасын тапты
Жаңалықтар / Мұрағат
14.10.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №84-85 14 қазан 2025 жыл
Қауіпсіздік
13.10.2025
Темір жол қателікті кешірмейді
Жаңалықтар
13.10.2025
Бақты – Аягөз теміржол желісінің құрылысы талқыланды
Аймақтар
13.10.2025
Теміржолшылар кәсіподағына – 120 жыл: Жамбылда үздіктер марапатталды
Аймақтар
13.10.2025
Қисановтар әулеті – байқау жеңімпазы
Спорт
13.10.2025
Корттағы күш пен құлшыныс
Жүк тасымалы
13.10.2025
Қазақстан логистика арқылы экономиканы дамытуды көздеп отыр