Пойыздың «Қара жәшігі»

ҚТЖ келбеті
30.01.2025, 09:05
Суретті түсірген автор
Нұрлыбек Досыбай

Түркістан облысы бойынша меншікті тілші

Көпшілік ұшақтың «қара жәшігі» болатынын білгенімен, мұндай құрылғы пойызда да бар екенін біле бермейді. Мамандар арасында «Дешифрлеу күшейткіші» деп аталатын құрылғы осы «қара жәшіктің» қызметін атқарады. Ал онымен ел ішінде жүрген барлық локомотивтер жабдықталған.  

Оны күтіп, баптау мен қалыпты жағдайда жұмыс істеуін қамтамасыз ететін электромеханик Гүлнәр Бердіқұлова бізге бұл жөнінде кең ақпарат берді.   

 

– Жалпы, «дешифратор усилитель» құрылғысын ТЭМ-2 тепловозының немесе локомотив атаулының «жүрегі» немесе «миы» десек те болады. Өйткені мұның көмегімен тұтас жылжымалы құрамның бойына «қан жүгіріп», алып техника толық басқарылады. Сонымен қатар қашықта тұрған теміржолдағы бағдаршамның қандай түске жанып тұрғаны осы шағын қобдишадай құрылғы бетіндегі шам арқылы анық көрінеді. Мысалы пойыздың жолы ашық тұрғанымен, бағдаршамның қай түсі жанып тұрғанына машинистің көзі анық жетпейтіні белгілі. Ал күн райы тұманды болса, ол тіпті мүмкін емес. Сондай сәтте машинистер бағдаршамның қай түсте жанып тұрғанын осы «ДУ» құрылғысындағы бармақтың басындай ғана лампадан нақтылап жатады. Яғни локомотив кабинасындағы табло қашықтағы бағдаршамның белгісі қандай екенін анық көрсетіп береді.

– ДУ істен шыққанда жауапты мамандар оны локомотивтен шешіп, біздің цехқа алып келеді. Біз осы «қара жәшікті» ашып, қопарып, қай шамы, не себептен жанбай қалғанын тексереміз. Құрылғы стендке қойылғанда кем-кетігі бірден анықталады. Көп жағдайда оның сигнал беру қуатын бір-біріне өткізетін қаңылтыр тілшелердің бір-біріне жабысып қалуы жиі қайталанады, – дейді Гүлнәр Оңалбекқызы.

Әрине ең алдымен «қара жәшік» қобдишасы шаң-тозаңнан тазартылып, диагностика жасалады. Ал ақау анықталғанда төмен кернеулі электрдәнекерлеу құрылғысымен сымдар жалғанады.

Негізінен мұндай құрылғыларды қалпына келтіруге 6 сағат уақыт беріледі. Бірақ Гүлнәр секілді білікті мамандардың арқасында локомотивтер 1,5-2 сағат ішінде жолға шығып жатады. Техникалық нұсқаулықта жоспарлы 6 сағат жалпы олқылықты қалпына келтіріп, жөндеп шығару үшін қажет деп көрсетілген. Алайда, іс-жүзінде алдын ала қалпына келтіріліп, дайындалған ДУ құрылғысын ауыстыру арқылы уақыт үнемделеді. Бұл да бір тәжірибеден туындаған тапқыр шешім болса керек. Ал локомотивтің құрылғысын едел-жедел ауыстырып, аттандырған соң одан шешіп алынған құрылғы асықпай жөнделіп, кем-кетігі түзеледі де резервке қойылады.

Гүлнәр Оңалбекқызының айтуынша, бүгінде осы бір жинақты ДУ құрылғысының 16 және 25 келілік екі түрлі қобдишасы бар. Шымкент қаласының локомотив пайдалану депосында орналасқан цехта аталған құрылғы түрлерінің әр бірінен кемі 3-4 жинағы резервте дайын тұрады. Негізінен жарты жыл сайын ауыстырып немесе қайта тексерістен өткізілуі тиіс ДУ құрылғысына қатысты жұмыстардың бәрі де осы цехта орындалады.

 

Жаңалықтар
10.07.2025
ҚТЖ: Қытайдағы негізгі серіктестермен бірқатар уағдаластықтарға қол жеткізілді
Спорт
10.07.2025
Щучинск қаласындағы республикалық спартакиадаға 250 теміржолшы қатысуда
Жаңалықтар
10.07.2025
KTZ Express ЕО елдеріне экспорттық мультимодальды тасымалды ұйымдастырды
Жаңалықтар
10.07.2025
Транскаспий дәлізі: Қазақстанның көлік және цифрлық инфрақұрылымдағы жаңа бағыты
Жолаушылар тасымалы
10.07.2025
Жолаушы мен жолсерік қуанышы (Видео)
Аймақтар
09.07.2025
Арыстағы біліктілік сайысы: вагон қараушылар шеберлігін сынады
Жаңалықтар
09.07.2025
«ИННОПРОМ–2025» халықаралық көрмесінде ЗИКСТО-ның болашағы талқыланды
Жолаушылар тасымалы
09.07.2025
ҚТЖ «Jibek Joly 5.0» туристік пойызының жаңа маусымын іске қосады
Жаңалықтар
09.07.2025
Кірме жолдардағы қозғалыс қауіпсіздігіне бақылау күшейтілді
Жаңалықтар
09.07.2025
ҚТЖ мен Қытай темір жолдары стратегиялық ынтымақтастық туралы жаңа келісімге қол қойды
Қауіпсіздік
09.07.2025
Жамбыл өңірінде пойыз қозғалысы қауіпсіздігіне қатысты 8 заңбұзушылық анықталды
Әлемде
09.07.2025
Иран мен Ауғанстан Хаф – Герат теміржол жобасын тез арада аяқтауға ниетті
Жаңалықтар
08.07.2025
ҚТЖ басшылығы Бейжіңде өткен ХТЖО-ның XII конгресінде бірқатар стратегиялық кездесулер өткізді
Қауіпсіздік
08.07.2025
Қарағанды – Ағадыр бағытында машинист шұғыл тежегіш қолдануға мәжбүр болды
Аймақтар
08.07.2025
Бейнеудегі машинистердің демалыс үйі жаңа кейіпке енді
Әлемде
08.07.2025
Әзірбайжан темір жолдары жазғы кестеге көшеді
Әлемде
08.07.2025
Тәжікстан Қытай–Қырғызстан–Өзбекстан теміржолы жобасына қосылғысы келеді
Әлемде
08.07.2025
Қытайда панда бейнесіндегі монорельс пойызы таныстырылды
Жолаушылар тасымалы
07.07.2025
ҚТЖ Алматы-Саратов бағытына жаңа вагондар шығарды
Жаңалықтар
06.07.2025
КТЖ басшылығы «Нұрлы жол» вокзал кешенінің жұмысымен танысты