Пойыздың «Қара жәшігі»

ҚТЖ келбеті
30.01.2025, 09:05
Суретті түсірген автор
Нұрлыбек Досыбай

Түркістан облысы бойынша меншікті тілші

Көпшілік ұшақтың «қара жәшігі» болатынын білгенімен, мұндай құрылғы пойызда да бар екенін біле бермейді. Мамандар арасында «Дешифрлеу күшейткіші» деп аталатын құрылғы осы «қара жәшіктің» қызметін атқарады. Ал онымен ел ішінде жүрген барлық локомотивтер жабдықталған.  

Оны күтіп, баптау мен қалыпты жағдайда жұмыс істеуін қамтамасыз ететін электромеханик Гүлнәр Бердіқұлова бізге бұл жөнінде кең ақпарат берді.   

 

– Жалпы, «дешифратор усилитель» құрылғысын ТЭМ-2 тепловозының немесе локомотив атаулының «жүрегі» немесе «миы» десек те болады. Өйткені мұның көмегімен тұтас жылжымалы құрамның бойына «қан жүгіріп», алып техника толық басқарылады. Сонымен қатар қашықта тұрған теміржолдағы бағдаршамның қандай түске жанып тұрғаны осы шағын қобдишадай құрылғы бетіндегі шам арқылы анық көрінеді. Мысалы пойыздың жолы ашық тұрғанымен, бағдаршамның қай түсі жанып тұрғанына машинистің көзі анық жетпейтіні белгілі. Ал күн райы тұманды болса, ол тіпті мүмкін емес. Сондай сәтте машинистер бағдаршамның қай түсте жанып тұрғанын осы «ДУ» құрылғысындағы бармақтың басындай ғана лампадан нақтылап жатады. Яғни локомотив кабинасындағы табло қашықтағы бағдаршамның белгісі қандай екенін анық көрсетіп береді.

– ДУ істен шыққанда жауапты мамандар оны локомотивтен шешіп, біздің цехқа алып келеді. Біз осы «қара жәшікті» ашып, қопарып, қай шамы, не себептен жанбай қалғанын тексереміз. Құрылғы стендке қойылғанда кем-кетігі бірден анықталады. Көп жағдайда оның сигнал беру қуатын бір-біріне өткізетін қаңылтыр тілшелердің бір-біріне жабысып қалуы жиі қайталанады, – дейді Гүлнәр Оңалбекқызы.

Әрине ең алдымен «қара жәшік» қобдишасы шаң-тозаңнан тазартылып, диагностика жасалады. Ал ақау анықталғанда төмен кернеулі электрдәнекерлеу құрылғысымен сымдар жалғанады.

Негізінен мұндай құрылғыларды қалпына келтіруге 6 сағат уақыт беріледі. Бірақ Гүлнәр секілді білікті мамандардың арқасында локомотивтер 1,5-2 сағат ішінде жолға шығып жатады. Техникалық нұсқаулықта жоспарлы 6 сағат жалпы олқылықты қалпына келтіріп, жөндеп шығару үшін қажет деп көрсетілген. Алайда, іс-жүзінде алдын ала қалпына келтіріліп, дайындалған ДУ құрылғысын ауыстыру арқылы уақыт үнемделеді. Бұл да бір тәжірибеден туындаған тапқыр шешім болса керек. Ал локомотивтің құрылғысын едел-жедел ауыстырып, аттандырған соң одан шешіп алынған құрылғы асықпай жөнделіп, кем-кетігі түзеледі де резервке қойылады.

Гүлнәр Оңалбекқызының айтуынша, бүгінде осы бір жинақты ДУ құрылғысының 16 және 25 келілік екі түрлі қобдишасы бар. Шымкент қаласының локомотив пайдалану депосында орналасқан цехта аталған құрылғы түрлерінің әр бірінен кемі 3-4 жинағы резервте дайын тұрады. Негізінен жарты жыл сайын ауыстырып немесе қайта тексерістен өткізілуі тиіс ДУ құрылғысына қатысты жұмыстардың бәрі де осы цехта орындалады.

 

Жаңалықтар
15.05.2025
Астанада алғаш рет Қазақстан-Қытай көлік форумы өтіп жатыр
Жаңалықтар
15.05.2025
Қазақстан мен Қытай "Алматы-Сиань" бағыты бойынша жолаушылар пойызын іске қосуды жоспарлап отыр
Жаңалықтар
15.05.2025
ЕО Елшісі Ақтау теңіз портына сапармен келді
Жолаушылар тасымалы
15.05.2025
9,5 мыңнан астам жолаушы пойыз бен вагонды ауыстырып отыру қызметтерін пайдаланған
Аймақтар
15.05.2025
Аралда теміржол өткеліне көпір салынды
Аймақтар
14.05.2025
«Әкем – асқар тауым»: Қызылордада әкелер мен ұлдар сайысы өтті
Қауіпсіздік
14.05.2025
20 мыңнан астам азаматқа теміржолдағы қауіпсіздік ережелері түсіндірілді
Әлемде
14.05.2025
Қытайда сутегімен жүретін пойыз алғаш рет жолға шықты
Жаңалықтар
14.05.2025
Мас жолаушы пойыздың тоқтау-кранын жұлып алып, тоқтауына себеп болды
Жаңалықтар
14.05.2025
Қытай Қазақстанға алғашқы CEA1 магистральдық электровозын жеткізді
Жүк тасымалы / Апта саны
13.05.2025
ҚТЖ желісінде жүк тасымалы 4,5%-ға артты
Сұхбат
13.05.2025
Қанат ӘЛМАҒАМБЕТОВ: «Шиеленісті жағдайды уақытылы шешуге мүдделіміз»
Аймақтар
13.05.2025
Ғибратты ғұмыр
Аймақтар
13.05.2025
Жүз жасаған кейуана
Станция тынысы
13.05.2025
Болашақ станциясы өсім жолында: жаңа дәреже – жаңа міндеттер
Аймақтар
13.05.2025
Теміржолшылар Жеңіс күні бірлік пен рухты паш етті
Жаңалықтар / Мұрағат
13.05.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №36 13 мамыр 2025 жыл
Жүк тасымалы
12.05.2025
Қытайдан Орталық Азия елдеріне контейнерлік тасымал 104%-ға өсті
Жаңалықтар
12.05.2025
Қазақстан бидайы алғаш рет БАӘ нарығына шықты
Жаңалықтар
12.05.2025
Алты ел еуразиялық дәлізді қалыптастыру барысын талқылады