Шымкенттік инженер ойлап тапқан қорғаныс құрылғысы 18 депода қолданылуда
Түркістан облысы бойынша меншікті тілші
Шымкент станциясында еңбек қорғау жөніндегі жетекші инженері Ордабай Төлбасының тумблер қаптамасына қатысты рацұсынысы үлкен қауіп-қатердің алдын алуға бағытталған. Ол бұл туындысын өткен жылы Арыс локомотив пайдалану депосында қызмет етіп жүргенде ойлап тапқан.
Былтыр жазда «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС Техникалық саясат департаменті мамандарының қатысуымен өткен техникалық кеңестің 2-деңгейлі отырысының хаттамасы негізінде рационализаторлық ұсыныстардың біршамасы техникалық талапқа сай деп танылып, рационализаторлар тиісті деңгейде сыйақылар алды. Солардың қатарында Төлбасының да төл туындысы бар.
Өндіріс орындарындағы қауіпсіздік мәселесіне жіті көңіл бөлетін жас маман үнемі осы бағытта үздіксіз ізденіп жүретін. Бірде әріптестерінен Алматыдағы локомотив жөндеу допосындағы қайғылы жағдай туралы естиді. Шебер мен слесарь алып техниканы кезекті жөндеуден өткізіп, канавадан шығарып тексергенде бір-екі кемшілік анықталады. Олар локомотивті тұрған жерінде жоғары кернеулі токтан ажыратады да, жоғары кернеулі желілер орналасқан секция арасында жөндеуді жалғастырады. Осы сәтте бұл жағдайдан мүлдем хабарсыз машинист, кабинадағы ток қабылдаушы құрылғыны іске қосып жібереді. Салдарынан іштегі секция арасындағы слесарь тілге келмей көз жұмады.
Осыны естіген Төлбасы Сырданұлы мұндай сәттің алдын алуға қатысты терең ойға батады. Көп ұзамай ток қабылдаушы құрылғыны қозғалтпай тұратын құрылғы ойлап табады. Оның құжат жүзінде тіркелген ресми атауы – «№223 ток қабылдағыш тумблерге арналған қорғаныс қаптамасы». Бұл өзі бір қарыс болғанымен, адам өмірін сақтап қалуда қызметі өте маңызды. Яғни сырт көрінісі тік иілген тұтқа іспеттес құрылғының іші ойық төрт қырлы бір ұшы жоғары кернеулі қосқыштың басына кигізіледі де, екінші ұшы үстіңгі басқару панелінің төменгі жиегіне қыстырылады. Қызыл түсті қорғаныс қаптамасының үстіне көзге анық көрінетіндей етіп «Не включать» деп жазылған. Бертінде ғана ойлап табылған бұл құрылғыға көзі түскен кез келген маман локомотив ішінде жөндеу жүргізіліп жатқанын бірден түсінеді. Оның сөзсіз түсінікті болатыны соншалық, құрылғы қыстырылғанын көрген бойда адам санасында құрылғыны іске қосуға тыйым салатындай шартты рефлекс пайда болады.
Бүгінде елімізде 36 локомотив жөндеу депосы жұмыс істеп тұрған болса, соның жартысы электровоздарға қызмет көрсетумен айналысады. Міне, осы кәсіпорындарға Төлбасы Сырданұлының төл туындысын қолданысқа енгізу жөнінде Орталық аппараттың шешімі ұсынылған. Демек, бұл күнде республика өңірлеріндегі 18 электровоз жөндеу депосында №223 ток қабылдағыш тумблерге арналған қорғаныс қаптамасы қолданылып келеді деген сөз. Ал енді бұл құрылғыны сақтау мен оны қолдану жауапкершілігі депо слесарі мен ТО-2 шеберінің міндетіне жүктелген. Айта кетерлігі, бұл құрылғылар тек жоғары кернеулі электр энергиясының желілері тартылған жерлерде ғана қолданылады.