«Гиннестің рекордтар кітабына» лайық жоба

Темір жол тарихы
29.12.2022, 09:16
Шахида Жұман

Маңғыстау облысы бойынша меншікті тілші

Осыдан біраз жыл бұрын, дәлірек айтсақ 2004-2005 жылдары  Қазақстан темір жолында елеулі оқиға орын алды.  Естіген елді елең еткізіп, кереметті көзімен көргендерді тамсандырып таңқалдырған оқиға -  теміржолда, тіпті әлем тәжірибесінде  бұрын-соңды болмаған екен... 

Ол Қазақстан темір жолының бес қабатты үйдің көлеміндей алып жүкті  тасымалдауы еді. Шетелден ақтау теңізі арқылы корабльге тиеліп жеткізілген тұтас бір зауыттың жабдықтарын Теңізшевройлға жеткізу миссиясын ҚТЖ-ның Маңғыстау бөлімшесі жүзеге асырды.   Ол жылдары  қазіргідей темірбетон негізге көшірілген сапалы жол да, дамыған заманауи техника да жоқ. Дегенмен көптеген қиындық кедергілерге қарамастан маңғыстаулық теміржолшылар өз миссиясын абыроймен атқарып шықты.  Сырттай қарағанда теміржолмен бейне бір алып зауыт көшіп келе жатқандай көрініс туғызатын заңғар жүкті түбектің ойы мен қырынан құлатпай, қадағалап жеткізу үшін алдын ала біраз қаншама дайындық жұмыстары жүргізілгенін сол кезде осы жобаның басы қасында болған ардагерлер әлі күнге жыр қылып айтып отырады. 

 

- Негізгі мақсат - 104 корабльге тиеліп, су жолымен әкелінген жүкті   Маңғыстау – Құлсары – ТеңізШевройлдың 8-бекетімен қауіп-қатерсіз жеткізу болды. Ол "Теңіз Шевройл" мұнай зауытының Америка, Жапония, Германиядан теңіз жолы арқылы алдырып, Ақтау портында құрастырылған жабдықтары мен бөлшектері болатын. Маңғыстаулық теміржолшылар 96 дана аса көлемді және салмақты жүкті тасымалдау үшін 61 рет пойыз жүргізді, оның әр сапары тәуекелге толы болды.   Кейбір жүктердің ауқымы да, салмағы да үлкенеді, 500 тоннаға жететін. Ең ұзыны 66 метр, бес вагонмен шамалас. Оны "Ракета" деп атадық. Бес вагонның үстіне орналастырдық. Салмақ әр оське шаққанда 18-20 тоннадан келіп, пойыз жылдамдығы тік жолда 30-40 км/сағат, бұрылысты 20-25 км/сағат, бекеттерде, бұрмаларда 5 км/сағат болуы қадағаланды. Бұрын әлем тәжірибесінде болмаған тасымалдаудың үдерісін арнайы вагон зертхана ілесіп бақылап отырды. Онша ірі емес, түрлі деңгейдегі жүктер де болғандықтан инженерлік рама тағайындалып, соған орналастырылды. Инженерлік раманың өз салмағы 150 тонна. Ені 10 метр. Биіктігі жерден есептегенде 12 метрге баратын,- деп еске алады   ардагер  теміржолшы Ізмағанбет Өмірұзақ.

Ерекше жүктің алғашқы партиясы  2004 жылдың 4 шілдесінде Маңғыстау (Маңғышлақ) станциясынан жөнелтілген. Ал зауыттың бүкіл жабдықтарын тасымалдауға бас-аяғы  бір жыл екі ай уақыт кетті. Бұған дейін мұндай жоба тәжірибеде кездеспегендіктен бүкіл ел назары Қазақстанға ауған.  Шетелдіктер де жарыса жазып жатты. Қазақстан темір жолының беделі   қыл үстінде тұрғандай еді... Сондықтан отандық теміржолшылар әрбір маршрутты мұқият жоспарлап, зерттер, үлкен дайындықпен, сақтақпен жүзеге асырды. Мұндай ерекше  жүк тиелген  пойызды алып жүру арнайы сынақтан өткен локомотив бригадаларына жүктелді. Ауыр салмаққа төтеп беретін жаңа рельстер төселіп,   габариті аса үлкен жүктің өтуіне кедергі келтірмес үшін 605 шақырым аумақтағы бағдаршамдар кішкентай ергежейлі (карликовый) түріне ауыстырылып, ауыстыруға келмейтіндері тиісті арақашықтыққа ығыстырылып қондырылған. Кей жерлдерде жол үстімен өтетін көпірлер реконструкцияланған.  

Бірақ, бір өкініштісі, осынша қажыр-қайратты талап еткен ерекше жоба  Гиннестің рекордтар кітабына кірмей қалған. Қазірге дейін түбектік теміржолшыларды қынжылтып, әтегенай дегізетін өкініш осы.   Ал бұл шын мәнінде   «Гиннестің рекордтар кітабына» лайық жоба еді.    

 

Жүк тасымалы
21.10.2025
Тоқаев: Былтыр Транскаспий бағытымен жүк тасымалдау көлемі 62 пайызға өсті
Жаңалықтар
21.10.2025
Тоқаев пен Ильхам Әлиев Орта дәлізді дамыту жобасымен танысты
Жаңалықтар / Жолаушылар тасымалы
21.10.2025
«Поттер пойызы» қазақ тіліндегі жаңарған бағдарламасымен және жаңа кейіпкерлерімен жолға шығады
Жаңалықтар
21.10.2025
Білім ордасына – 80 жыл
Сұхбат
21.10.2025
Қыс маусымы: Еңбек қауіпсіздігіне ерекше назар
ҚТЖ келбеті
21.10.2025
Еңбекпен өрілген өмір: Бахтарбек Жүнісовтың еңбек жолы
Жолаушылар тасымалы
21.10.2025
ҚТЖ жолаушыларына арналған ТОП-5 қолайлы сервис
Аймақтар
21.10.2025
Ұлт руханиятының қайнар көзі
Жаңалықтар / Мұрағат
21.10.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №87 21 қазан 2025 жыл
Қауіпсіздік
20.10.2025
Таразда болашақ теміржолшыларға қауіпсіздік сабақтары өтті
Жаңалықтар
20.10.2025
ҚТЖ басшылығы Stadler зауытында болды
Аймақтар
20.10.2025
Тазалық акциясы тоқтамайды
Аймақтар
20.10.2025
Ақмола теміржолшылары 7,2 млн тонна жүк тиеді
Әлемде
20.10.2025
Үндістан 7000 км жоғары жылдамдықты теміржол желісін салмақ
Жүк тасымалы
20.10.2025
Темір жолдағы серпін: 9 айда 339 млн тонна жүк тасымалданды
Жолаушылар тасымалы
20.10.2025
Арқалық-Державинская бағытында жаңа қала маңы пойызы іске қосылды
Аймақтар
19.10.2025
Орал қаласының вокзалын қайта жаңарту тұрақты бақылауда
Жаңалықтар
18.10.2025
ҚТЖ: балалармен бірге табиғат үшін!
Жаңалықтар
17.10.2025
«Таза Қазақстан: теміржолшылар 90 мыңнан астам ағаш отырғызды
Жаңалықтар
17.10.2025
Оқытушылар құрамы ҚТЖ-да тағылымдамадан өтті