«Гиннестің рекордтар кітабына» лайық жоба

Темір жол тарихы
29.12.2022, 09:16
Шахида Жұман

Маңғыстау облысы бойынша меншікті тілші

Осыдан біраз жыл бұрын, дәлірек айтсақ 2004-2005 жылдары  Қазақстан темір жолында елеулі оқиға орын алды.  Естіген елді елең еткізіп, кереметті көзімен көргендерді тамсандырып таңқалдырған оқиға -  теміржолда, тіпті әлем тәжірибесінде  бұрын-соңды болмаған екен... 

Ол Қазақстан темір жолының бес қабатты үйдің көлеміндей алып жүкті  тасымалдауы еді. Шетелден ақтау теңізі арқылы корабльге тиеліп жеткізілген тұтас бір зауыттың жабдықтарын Теңізшевройлға жеткізу миссиясын ҚТЖ-ның Маңғыстау бөлімшесі жүзеге асырды.   Ол жылдары  қазіргідей темірбетон негізге көшірілген сапалы жол да, дамыған заманауи техника да жоқ. Дегенмен көптеген қиындық кедергілерге қарамастан маңғыстаулық теміржолшылар өз миссиясын абыроймен атқарып шықты.  Сырттай қарағанда теміржолмен бейне бір алып зауыт көшіп келе жатқандай көрініс туғызатын заңғар жүкті түбектің ойы мен қырынан құлатпай, қадағалап жеткізу үшін алдын ала біраз қаншама дайындық жұмыстары жүргізілгенін сол кезде осы жобаның басы қасында болған ардагерлер әлі күнге жыр қылып айтып отырады. 

 

- Негізгі мақсат - 104 корабльге тиеліп, су жолымен әкелінген жүкті   Маңғыстау – Құлсары – ТеңізШевройлдың 8-бекетімен қауіп-қатерсіз жеткізу болды. Ол "Теңіз Шевройл" мұнай зауытының Америка, Жапония, Германиядан теңіз жолы арқылы алдырып, Ақтау портында құрастырылған жабдықтары мен бөлшектері болатын. Маңғыстаулық теміржолшылар 96 дана аса көлемді және салмақты жүкті тасымалдау үшін 61 рет пойыз жүргізді, оның әр сапары тәуекелге толы болды.   Кейбір жүктердің ауқымы да, салмағы да үлкенеді, 500 тоннаға жететін. Ең ұзыны 66 метр, бес вагонмен шамалас. Оны "Ракета" деп атадық. Бес вагонның үстіне орналастырдық. Салмақ әр оське шаққанда 18-20 тоннадан келіп, пойыз жылдамдығы тік жолда 30-40 км/сағат, бұрылысты 20-25 км/сағат, бекеттерде, бұрмаларда 5 км/сағат болуы қадағаланды. Бұрын әлем тәжірибесінде болмаған тасымалдаудың үдерісін арнайы вагон зертхана ілесіп бақылап отырды. Онша ірі емес, түрлі деңгейдегі жүктер де болғандықтан инженерлік рама тағайындалып, соған орналастырылды. Инженерлік раманың өз салмағы 150 тонна. Ені 10 метр. Биіктігі жерден есептегенде 12 метрге баратын,- деп еске алады   ардагер  теміржолшы Ізмағанбет Өмірұзақ.

Ерекше жүктің алғашқы партиясы  2004 жылдың 4 шілдесінде Маңғыстау (Маңғышлақ) станциясынан жөнелтілген. Ал зауыттың бүкіл жабдықтарын тасымалдауға бас-аяғы  бір жыл екі ай уақыт кетті. Бұған дейін мұндай жоба тәжірибеде кездеспегендіктен бүкіл ел назары Қазақстанға ауған.  Шетелдіктер де жарыса жазып жатты. Қазақстан темір жолының беделі   қыл үстінде тұрғандай еді... Сондықтан отандық теміржолшылар әрбір маршрутты мұқият жоспарлап, зерттер, үлкен дайындықпен, сақтақпен жүзеге асырды. Мұндай ерекше  жүк тиелген  пойызды алып жүру арнайы сынақтан өткен локомотив бригадаларына жүктелді. Ауыр салмаққа төтеп беретін жаңа рельстер төселіп,   габариті аса үлкен жүктің өтуіне кедергі келтірмес үшін 605 шақырым аумақтағы бағдаршамдар кішкентай ергежейлі (карликовый) түріне ауыстырылып, ауыстыруға келмейтіндері тиісті арақашықтыққа ығыстырылып қондырылған. Кей жерлдерде жол үстімен өтетін көпірлер реконструкцияланған.  

Бірақ, бір өкініштісі, осынша қажыр-қайратты талап еткен ерекше жоба  Гиннестің рекордтар кітабына кірмей қалған. Қазірге дейін түбектік теміржолшыларды қынжылтып, әтегенай дегізетін өкініш осы.   Ал бұл шын мәнінде   «Гиннестің рекордтар кітабына» лайық жоба еді.    

 

Жолаушылар тасымалы
09.05.2025
Астанадан Жеңіс күніне арналған тақырыптық пойыздар жолға шықты
Аймақтар
08.05.2025
Жамбыл жол бөлімшесі ҰОС ардагерін құттықтады
Жаңалықтар
08.05.2025
ҚТЖ Ұлы Отан соғысы ардагерлерін құттықтады
Темір жол тарихы
08.05.2025
Соғыс салған жара. Тұщыбектегі тағзым ескерткішінің тарихы
Темір жол тарихы
08.05.2025
Жамбыл теміржолшыларының ерлік жолы
Темір жол тарихы
08.05.2025
Соғыс жылдарындағы шойын жол шежіресі
Темір жол тарихы
08.05.2025
Сұрапыл жылдар шындығы
Жолаушылар тасымалы
08.05.2025
ҚТЖ жазғы кезеңде қосымша бағыттарды іске қосады
Мұрағат / Жаңалықтар
08.05.2025
«Қазақстан теміржолшысы» газетінің 2025 жылғы 8 мамырдағы арнайы саны
Жаңалықтар
06.05.2025
«Нұрлы жол» вокзал кешенінде Жеңістің 80 жылдығына орай ағаш отырғызылды
Жолаушылар тасымалы
06.05.2025
«Keruen Express» туристік пойызы сапарға аттанды
Жаңалықтар
06.05.2025
«Батырлар ұраны» шырқалған кеш
Аймақтар
06.05.2025
Семейде өрт сөндіру пойызы қоймадағы өртті өшірді
Спорт
06.05.2025
Семейлік теміржолшы жүзден жүйрік шықты
Темір жол тарихы
06.05.2025
Жеңіс рухын сөндірмеген Қызылорда алауы
Аймақтар
06.05.2025
Арыстағы «Батырлар аллеясы»
Спорт
06.05.2025
Машинистер сайысы
Темір жол тарихы
06.05.2025
Майданға тартылған мұнай жолы
Қауіпсіздік
06.05.2025
Теміржолдағы тәртіп – адам өмірінің кепілі
Темір жол тарихы
06.05.2025
Ешкім де, ештеңе де ұмытылмайды