Жамбылдағы жаңа мұражай көне жәдігерлермен толығуда (ФОТО)

Темір жол тарихы
19.01.2022, 11:59
Асхат Райқұл

Тараз қаласындағы ерекше мәдени нысандардың бірі – Жамбыл Жүк тасымалы бөлімшесінің музейі. Үш жылға жуық уақыт бұрын іргесі қаланып, салтанатты жағдайда ашылғанын қуана сүйіншілегеніміз де естен шыға қоймаған болар. Өңірдегі теміржол саласы басшылығының қолдау білдіріп, жанашырлық танытуының арқасында музей сөрелерін құнды жәдігерлермен жасақтау, жабдықтау жұмыстары рет-ретімен жүйесін тапқан. Мамандар мұндай шаруалардың әлі де жалғасып келе жатқанын айтады.

Мәдени нысанды ашып, көпшіліктің игілігіне ұсыну жолында көл-көсір еңбек атқарылды. Әсіресе ардагерлердің еңбегі ерекше. Ал музей жәдігерлерінің оңайшылықпен жиналмағаны аян. Тарихи деректерді ақтару, көне дүниелерді жинақтап, маңызын, салмағын саралау, олардың бәрін тізімдеу оңай жұмыс емесі анық.

Музейдің кіреберістегі оң жағында мәрмәр тасқа «Мұражай 2019 жылдың 25 сәуірінде Ардагерлер кеңесінің төрағасы Ақшалов Сағынбек Әділбекұлы және Жамбыл филиалы кәсіподақ төрағасы Сәменов Жұман Тұрғынбайұылының бастамасымен ашылды» деп кирилл және латын графикасы әріптерімен жазылыпты. Мұны осы орталықты ашуға атсалысқан азаматтардың аға буынға деген құрметі деп білдік.

Музейге енгенде ең алдымен көзге түсетіні және бірден өзіне тартатыны  – сонау Түрксіб магистралінің құрылысы кезінен сақталған көне заттар. Сол заманда түсірілген фотосуреттер де құндылығымен көз тартады. Әсіресе, 1937 жылы Түрксіб теміржол басқармасы басшылығынан теміржолшы Миржали Оңласыновқа берілген «Паровоз слесарі» деген куәліктің түпнұсқасы бірден назар аудартады. Сарғыш тартқан құжат сол уақыттың талай сырын бүгіп жатқаны анық. Сонымен қатар Түркістан-Сібір темір жол басқармасы қызметкерінің жұмыс үстелі және ондағы кызыл жұлдыз, Ленинград зауыттарының электротехникалық трестінде 1937 жылы шығарылған телефон аппараты, сол замандағы патефон, көне кирка, наладка, жол жұмысшысының қайласы мен балғасы, шеге сүймен сынды құрал-саймандар да тоқсан жылдық тарихтың жәдігері ретінде еріксіз назар аударады.

Осы қатардағы 1887, 1888, 1907, 1916 жылдары шығарылған рельстер – теміржол саласының бірегей экспонаттары. Ал осыдан жүз жылдан астам уақыт бұрын жолшылар пайдаланған болат-темірлерді көтергіш күрек уақытпен бірге техниканың да дамығандығын айғақтайды. Жол төсегіш бүгінгі қондырғылар мен бұл жәдігердің арасында бұл сала қаншама өркендеу мен өрлеуді бастан кешірді.

Ұлы Отан соғысына қатысқан теміржолшылар бұрышы да жәдігерге бай. Бұл мүйістен кеңес әскерлеріне тән дүниелер мен теміржолшы майдангерлердің каскасы, сағаты, котелогы мен фляжкасы, майдан сөмкесі, темекі тартуға арналған түтікше, оттық, противогаз сияқты әскери және тұрмыстық бұйымдар зұлмат жылдардың естеліктерін шертіп тұрғандай. Сондай-ақ Сталинград, Ленинград, Минск, Одесса, Керчь, Брест қамалы, Новороссийск, Севастополь, Мурманск, Мәскеу, Тула қалаларынан, Дубосеково разъезінен әкелінген топырақтар да музейдің экспонаттар сөресінен орын алыпты.

1992, 1995 жылдары электрленген Жамбыл-Түлкібас және Шу-Луговое учаскелерінің пайдалануға берілуі кезінде тапсырылған символикалық кілттер де отыз жылға тарта уақыт бұрынғы тарихи оқиғаны ойға оралтады.

«Бұл музейді өткенге тағзым, келешекке тағылым деп бағалаған абзал. Өйткені, біз мәдени нысанды жасақтаған кезде теміржол саласына қатысты жәдігерлермен, құнды дүниелермен, фотосуреттермен, құжаттармен бірге жамбылдық құрметті теміржолшыларды естен шығарған жоқпыз. Осында басшылық еткен азаматтардың да фотосуреттерін төрімізге ілдік. Бүгінгі буын олардың есімдерін ұмытпай, біліп жүруі тиіс. Бұл шаңырақ Түрксіб заманынан бүгінге дейінгі уақытта өңірлік теміржолшы саласының жолынан, тыныс-тіршілігінен хабар беріп тұрса деген мақсатымыз болды. Сол үдеден шыға алдық па, жоқ па, оны көпшілік  бағалар», – дейді жергілікті теміржолшылар. 


Асхат РАЙҚҰЛ

Жолаушылар тасымалы
22.05.2025
Балқаш курорттық аймағына жазда қосымша пойыздар қатынайды
ҚТЖ келбеті
22.05.2025
Шымкенттік инженер ойлап тапқан қорғаныс құрылғысы 18 депода қолданылуда
Спорт
22.05.2025
Кәсіподақтың 120 жылдығына орай шағын футболдан турнир өтті
Инфрақұрылым
22.05.2025
Көлік-логистика саласында бірқатар жоба іске асады
Жаңалықтар
22.05.2025
«Алматы-Ақтөбе» пойызының жолаушысынан марихуана табылды
Әлемде
21.05.2025
Қытай Моңғолиямен шекарада жаңа теміржол желісінің құрылысын бастады
Жаңалықтар
21.05.2025
«Самұрық-Қазына» мен Alstom серіктестік мәселесін талқылады
Жаңалықтар
21.05.2025
Қазақстан мен Грекия логистика саласындағы әріптестікті нығайтуда
Жаңалықтар
21.05.2025
Қостанай станциясында эпилепсиямен ауыратын әйелге шұғыл көмек көрсетілді
Жаңалықтар
20.05.2025
ҚТЖ 36 өндірістік нысанды жөндеуден өткізеді
Жолаушылар тасымалы
20.05.2025
Жазғы маусымда Алакөлге қосымша вагондар іске қосылады
Жаңалықтар
20.05.2025
«Саламатты қазақстан» медициналық пойызы сапарға шықты
Әлеумет
20.05.2025
Сайөтес станциясында желілік полиция жолаушыларды ақпараттандыру шарасын өткізді
Қауіпсіздік
20.05.2025
Теміржолшылардың төтенше жағдайға дайындығы пысықталды
Станция тынысы
20.05.2025
Қызылсай теміржолшыларының қарбалас қызметі
Аймақтар
20.05.2025
Қала келбеті – теміржол бойынан басталады
Аймақтар
20.05.2025
Маңғыстауда жоспарлы жол жөндеу жұмыстары жүргізілуде
Жаңалықтар / Мұрағат
20.05.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №38 20 мамыр 2025 жыл
Жаңалықтар
19.05.2025
Теміржолшылар климаттық өзгерістер жағдайындағы еңбек қауіпсіздігі мәселелерін талқылады
Жаңалықтар
19.05.2025
Машинист трактормен соқтығысуға жол бермеді