Атыраулық ардагер балалық шағын концлагерде өткізген

Әлеумет
06.05.2022, 14:22
Қосұйым Мұқашев

Атырау облысы бойынша меншікті тілші

Ұлы Отан соғысы кезінде фашистік концлагерьлерде 20 миллионнан астам адам тұтқында болған. Олардың 2 миллионға жуығы балалар еді. Солардың бірі атыраулық Екатерина Абсатырова ол кезде небәрі он жаста екен. Биыл жасы тоқсан бірге шыққан кейуана сол бір азап пен тозақта өткен балалық шағын өкінішпен еске алады...

  Екатерина Серафимовна 1931 жылы Мордова АССР-ның Первомай деревнясында дүниеге келген екен. 1939 жылы фин соғысы басталғанда Финляндия территориясының бір бөлігі СССР-ға қарай ығысады.  

– Сол кезде финдер үйлерін тастап көшіп кетті. Жер де, тұрғын үй-жай да иесіз, қаңырап бос қалды. Осы уақытта сырттан жалдап алушылар келіп, бізді өздерімен бірге тұрып, шаруашылықпен айналысуға шақырды. Отбасында 9 бала, əке-шешем жəне əжем, барлығы оннан астам адам болатын. Сөйтіп, бүкіл отбасымызбен сол жаққа қоныс аударып, еңбек етіп, тұрмыс кешіп жатқанбыз. 1941 жылы неміс-фашист басқыншыла- ры Кеңес Одағына тұтқиылдан шабуылдап, Ұлы Отан соғысы басталғанда əлгі үй-жайларын тастай қашқан финдер кері оралды. Олар бізді отырған үйімізден қуып шықты. Бір сəтте баспанамыздан айырылып, далада қалған, біз сияқты босқындардың бəрін тұтқынға алды, – деп күрсіне есіне алды Екатерина Серафимовна. 

Басқыншылар бұларды Германияға айдап əкеткен жоқ. Үлкен-кіші демей барлығын жақын маңдағы концентрациялық лагерьлерге жөнелтті. Олардың отбасы Финляндияның астанасы Хельсинки қаласының маңындағы Юрокко лагеріне түсті. Осылайша, он жастағы Катя үшін тікенек сыммен қоршалған концлагерьдегі азапты күндер басталды. Еркіндігі мен азаттығынан айырылған тұтқын- дарға ешқандай аяушылық жоқ еді. Ересектермен бірдей балалар да ашқұрсақ жүретін, күзетшілер оларды сəт сайын ұрып-соғатын. Аяқ астынан кінə тағып, азаптап, ойларына келгенін жасайтын. Ұл-қыз деп бөлмей, қорлықтың да небір түрін көрсететін. Осындай тозақпен бірдей тірлікті біздің кейіпкеріміз де бастан кешірді. Татар дəмі, көрер жарығы таусылмағаны шығар, үш жыл үш ай дегенде концлагерьдегі тозақтан бостандыққа шықты. Кеңес əскерлері тірі қалған тұтқындарды еркіндікке жіберді. Соның алдында ғана ату жазасына кесілгендер ажалы жетпей аман қалды. Олардың ішінде 14 жасар Катя да бар болатын. 

Содан кейін асханада аспаз, ауруханада санитар, басқа да әр түрлі жұмыстар жасап, соғыс біткенше едәуір есейіп қалған Екатерина Гурьевтегі Ганюшкино жетімдер үйінде өскен, сондағы поселкеден соғысқа алынған қазақ сол- даты Абсатыров Вагаф (Уап) деген жігітпен танысып, екеуі көңілдері жарасып, қосылады. Біраз жыл Сібірде тұрып қалады. Шаңырақтарында Лидия жəне Анатолий есімді ұл мен қыз дүниеге келеді. Тек 1968 жылы, арада ширек ғасыр уақыт өткесін ғана олар отбасымен Қазақстанға, Аты- рауға оралады. Бүгінде Екатерина Серафимовна қызының қолында Атыраудағы Нұрсая ықшам ауданында тұрып жатыр. Ал Анатолий отбасымен Украинада қоныстанған. 

Күйеуінің фамилиясына көшкен Абсатырова Екатерина Атырау локомотив депосына қарасты машинистердің демалыс үйінде кезекші болып еңбек етіп, содан зейнеткерлікке шыққан. Ол фашист концлагерінің кәмелетке толмаған тұтқыны ретінде Ұлы Отан соғысы ардагеріне теңестірілгендер қатарына жатады және барлық жеңілдіктерге ие. Бүгінде Атырау өңірі бойынша теміржолшы соғыс ардагерлерінен қалған көзі тірі жалғыз адам.

Жаңалықтар
29.10.2025
ҚТЖ басшысы жеңіспен оралған футболшылар командасын марапаттады
Аймақтар
29.10.2025
Тараздағы оқу орталығында машинист-инструкторлар үшін практикалық дәріс өтті
Аймақтар
29.10.2025
Теміржолшылар марапатталды
Аймақтар
29.10.2025
Елдік пен еңбек мерекесі
Аймақтар
29.10.2025
Республика күні мерекесінде теміржолшылар марапатталды
Жаңалықтар
28.10.2025
ҚТЖ-да жасанды интеллект бойынша семинар өтті
Жүк тасымалы
28.10.2025
ҚТЖ: уақытша шектеулер қытай тарапының пойыздарды қабылдауының төмендеуімен байланысты
Жаңалықтар
28.10.2025
Иран, Түркия және Ауғанстан теміржол тасымалы бойынша ынтымақтастықты арттыруда
Әлемде
28.10.2025
Әлемдегі ең жылдам пойыз 453 км жылдамдықты еңсерді
Әлемде
28.10.2025
Alstom Португалияға 117 пойыз жеткізетін болды
Жаңалықтар
27.10.2025
ҚТЖ – бірліктің, күш-қуат пен жеңістің символы!
Жолаушылар тасымалы
27.10.2025
Алматы мен Мәскеу арасында тікелей теміржол қатынасы ашылды
Жаңалықтар
25.10.2025
Талғат Алдыбергенов теміржолшыларды Республика күнімен құттықтады
Жаңалықтар
24.10.2025
ҚТЖ Республика күнін салтанатты түрде атап өтті
Инфрақұрылым
24.10.2025
Қызылжар жобасынан не күтеміз?
Инфрақұрылым
24.10.2025
Жол техникалары сапқа қойылды
Аймақтар
24.10.2025
Шаруашылықтар қысқа дайын ба?
Аймақтар
24.10.2025
Кемшіліктер қайталанбауы тиіс
ҚТЖ келбеті
24.10.2025
Жолаушының алғысына бөленген кассир
Аймақтар
24.10.2025
Вагон қараушыдан ұстазға айналған теміржолшы