Атыраулық ардагер балалық шағын концлагерде өткізген

Әлеумет
06.05.2022, 14:22
Қосұйым Мұқашев

Атырау облысы бойынша меншікті тілші

Ұлы Отан соғысы кезінде фашистік концлагерьлерде 20 миллионнан астам адам тұтқында болған. Олардың 2 миллионға жуығы балалар еді. Солардың бірі атыраулық Екатерина Абсатырова ол кезде небәрі он жаста екен. Биыл жасы тоқсан бірге шыққан кейуана сол бір азап пен тозақта өткен балалық шағын өкінішпен еске алады...

  Екатерина Серафимовна 1931 жылы Мордова АССР-ның Первомай деревнясында дүниеге келген екен. 1939 жылы фин соғысы басталғанда Финляндия территориясының бір бөлігі СССР-ға қарай ығысады.  

– Сол кезде финдер үйлерін тастап көшіп кетті. Жер де, тұрғын үй-жай да иесіз, қаңырап бос қалды. Осы уақытта сырттан жалдап алушылар келіп, бізді өздерімен бірге тұрып, шаруашылықпен айналысуға шақырды. Отбасында 9 бала, əке-шешем жəне əжем, барлығы оннан астам адам болатын. Сөйтіп, бүкіл отбасымызбен сол жаққа қоныс аударып, еңбек етіп, тұрмыс кешіп жатқанбыз. 1941 жылы неміс-фашист басқыншыла- ры Кеңес Одағына тұтқиылдан шабуылдап, Ұлы Отан соғысы басталғанда əлгі үй-жайларын тастай қашқан финдер кері оралды. Олар бізді отырған үйімізден қуып шықты. Бір сəтте баспанамыздан айырылып, далада қалған, біз сияқты босқындардың бəрін тұтқынға алды, – деп күрсіне есіне алды Екатерина Серафимовна. 

Басқыншылар бұларды Германияға айдап əкеткен жоқ. Үлкен-кіші демей барлығын жақын маңдағы концентрациялық лагерьлерге жөнелтті. Олардың отбасы Финляндияның астанасы Хельсинки қаласының маңындағы Юрокко лагеріне түсті. Осылайша, он жастағы Катя үшін тікенек сыммен қоршалған концлагерьдегі азапты күндер басталды. Еркіндігі мен азаттығынан айырылған тұтқын- дарға ешқандай аяушылық жоқ еді. Ересектермен бірдей балалар да ашқұрсақ жүретін, күзетшілер оларды сəт сайын ұрып-соғатын. Аяқ астынан кінə тағып, азаптап, ойларына келгенін жасайтын. Ұл-қыз деп бөлмей, қорлықтың да небір түрін көрсететін. Осындай тозақпен бірдей тірлікті біздің кейіпкеріміз де бастан кешірді. Татар дəмі, көрер жарығы таусылмағаны шығар, үш жыл үш ай дегенде концлагерьдегі тозақтан бостандыққа шықты. Кеңес əскерлері тірі қалған тұтқындарды еркіндікке жіберді. Соның алдында ғана ату жазасына кесілгендер ажалы жетпей аман қалды. Олардың ішінде 14 жасар Катя да бар болатын. 

Содан кейін асханада аспаз, ауруханада санитар, басқа да әр түрлі жұмыстар жасап, соғыс біткенше едәуір есейіп қалған Екатерина Гурьевтегі Ганюшкино жетімдер үйінде өскен, сондағы поселкеден соғысқа алынған қазақ сол- даты Абсатыров Вагаф (Уап) деген жігітпен танысып, екеуі көңілдері жарасып, қосылады. Біраз жыл Сібірде тұрып қалады. Шаңырақтарында Лидия жəне Анатолий есімді ұл мен қыз дүниеге келеді. Тек 1968 жылы, арада ширек ғасыр уақыт өткесін ғана олар отбасымен Қазақстанға, Аты- рауға оралады. Бүгінде Екатерина Серафимовна қызының қолында Атыраудағы Нұрсая ықшам ауданында тұрып жатыр. Ал Анатолий отбасымен Украинада қоныстанған. 

Күйеуінің фамилиясына көшкен Абсатырова Екатерина Атырау локомотив депосына қарасты машинистердің демалыс үйінде кезекші болып еңбек етіп, содан зейнеткерлікке шыққан. Ол фашист концлагерінің кәмелетке толмаған тұтқыны ретінде Ұлы Отан соғысы ардагеріне теңестірілгендер қатарына жатады және барлық жеңілдіктерге ие. Бүгінде Атырау өңірі бойынша теміржолшы соғыс ардагерлерінен қалған көзі тірі жалғыз адам.

ҚТЖ келбеті
29.09.2025
ҚТЖ қызметкерлері байқауда топ жарды
Жаңалықтар
29.09.2025
Достық жол дистанциясында жаңғырту жұмыстары жүргізілді
Әлеумет
29.09.2025
Дүниежүзілік жүрек күні: ҚТЖ-да профилактикалық акция өтті
Жүк тасымалы / Апта саны
29.09.2025
Қыркүйекте теміржол көлігімен 1 млн тоннадан астам астық тасымалданды
Әлеумет
29.09.2025
Медициналық пойыз Абай елін аралап жүр
Жаңалықтар
29.09.2025
Қазақстан мен Қытай 2026 жылға арналған тасымалдау перспективаларын талқылады
Жүк тасымалы
29.09.2025
Қаржы министрлігі 2027 жылға қарай ТХКБ бойынша жүк тасымалы 7,2 млн тоннаға жетеді деп болжауда
Жаңалықтар
29.09.2025
ҚТЖ Достық станциясын дамытуға инвестиция салуда
Спорт
29.09.2025
KTZH Marathon 2025: Қозғалыс қуаты – Бірлік күші!
Жаңалықтар
28.09.2025
ҚТЖ басшылығы Астана-1 вокзалының жөндеу жұмысымен танысты
Жаңалықтар
27.09.2025
Құрметті теміржолшы «Құрмет» орденімен марапатталды
Жаңалықтар
27.09.2025
ТХКБ-ны бірлесе дамыту жайы талқыланды
Жаңалықтар
27.09.2025
ҚТЖ-да «HR – өндіріс серпіні» стратегиялық HR-сессиясы өтті
Жаңалықтар
27.09.2025
Темір жолдар мен тағдырлар: Алматыда «Жолдар» телехикаясының түсірілімі басталды
Жаңалықтар
26.09.2025
Еліміздің теміржол көлігі жаңа деңгейге көтерілуде: ҚТЖ және Wabtec ауқымды әріптестікті іске қосты
Цифрландыру
26.09.2025
Бейнебақылау камерасына баға берсек...
Инфрақұрылым
26.09.2025
Астанада өткен форумда ұлттық жобалар сөз болды
Аймақтар
26.09.2025
Арыс-2 вокзалы қайта салынуда
Цифрландыру
26.09.2025
Цифрландырудан – жасанды интеллектке дейін
Аймақтар
26.09.2025
Шиелі вокзалы тарихи келбетін сақтай отырып жаңғыртылуда