Концлагерь тұтқыны болған Катя әжей
Соғыс ардагері Екатерина Серафимовна Мордовия елінде дүниеге келген. Атырау өңірі бойынша теміржолшы соғыс ардагерлерінен қалған көзі тірі жалғыз адам.
90-ға таяған соғыс және еңбек ардагерін теміржолшы әріптестері жыл сайын Жеңіс күні арнайы келіп құттықтайды. Катя әжей өз өмірінен тағылымды естеліктер айтып, концлагерьде болған үш жылын әлі күнге жаны түршіге еске алып отырады.
Ұлы Отан соғысы басталардың алдында әкесі Серафим Ксенофонтов 9 баласымен Карелияға көшіп келеді. Ол кезде Карелияның Совет Одағының құрамына кірген кезі еді, ал финдер жерлерін тастап қашып кеткен. Көп кешікпей соғыс басталады. Кішкентай Катя ол кезде 10 жаста еді. Финдер өз жерлеріне қайтып келіп, неміс басқыншыларымен бірге сол жерді басып алады. Жанжақтан көшіп келіп тұрып жатқан халықтың бәрі, соның ішінде Катяның әкесі Серафимнің отбасы да тұтқынға түседі. «Көрмеген қорлығымыз жоқ. Көп адамдар немістер жағына шығып, сатылып кетті. Бәрінен де сол өз арамыздан шыққан сатқындардың озбырлығы немістерден де асып түсті. Ұрып соғу, ауыр жұмыстарға салу, аштан қатыру дегендей азаптаудың түр-түрін көрдік. Үлкендер орманды талдарды құлатып, ағаш шапты. Біз балалар оларды жинап, жаңқалар мен жапырақтарын жинап өртедік. Кешке сүйретіліп баракқа әрең жетеміз де тақтай төсектерге құлаймыз. Сөйтіп, Миехиккель концлагерінде 3 жыл 3 ай болып, бүкіл қорлық пен зорлықтың бәрін бастан кештік, көп адам бұл азапты өмірге шыдамай өліп кетті. 1944 жылдың күзінде Совет солдаттары келіп, азат етті ғой» деп еске алады Екатерина Серафимқызы.
Содан кейін жасөспірім Катя қыз асханада, медицина саласында санитар, басқа да әр түрлі жұмыстар жасап, есейе береді. Азат етуге келген солдаттар арасынан өзіне ерекше қамқорлық жасап жүрген жас жігітті ұнатып, жанына жақын тартып жүреді. Ол – Гурьевтегі Ганюшкино жетімдер үйінде өскен, сондағы поселкеден әскерге барған қазақ солдаты Абсатыров Уап (Вагаф) еді. Соғыс біткесін екеуі бас қосады да, Уаптың туған жері Атырауға келіп, әскери салада қызмет етеді. Ұл-қыз сүйеді. Кейіннен Уап бірге туған бауырларын да, анасын да іздеп тауып, табысады. Бірақ аты-жөні мен тегін өзгертпепті. Күйеуінің фамилиясына көшкен Абсатырова Екатерина соғыстан кейін Атырау локомотив депосында машинистердің демалыс үйіне кезекші болып жұмыс жасап, содан зейнеткерлікке шыққан. Ол фашист концлагерінің кәмелетке толмаған тұтқыны ретінде Ұлы Отан соғысы ардагерлеріне теңестірілгендер қатарына жатады және сол жеңілдіктерге толықтай құқылы.
Қосұйым МҰҚАШЕВ