Қазақстан-Қытай: шекарадағы шиеленісті жағдай қашан шешіледі?

Жүк тасымалы
29.10.2021, 10:39
Сұлугүл Бакесова

«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі

Үстіміздегі жылдың 26 қазанында қазақстан-қытай шекарасындағы жағдай бойынша кеңес өтті. Бейнеконференция форматында өткен кеңеске «ҚТЖ» ҰК» АҚ, «Қытай темір жолдары», «Үрімші темір жолы» ЖШҚ және ҚР Сыртқы істер министрлігінің өкілдері қатысты, деп хабарлайды Rail-news.kz. Кытай тарапы ҚХР-дан Қазақстанға бағытталып, бірақ тоқтап тұрған импорттық контейнерлерді жөнелтуді жеделдету ниеттерін жеткізді. Жүктердің жартысын қазан айының соңына дейін жөнелту жоспарланып отыр екен. Көптен бері күрмеулі мәселеге айналған бұл жағдай ел басшылығының бақылауында. 21 қазанда ҚР Премьер-министрінің бірінші орынбасары Әлихан Смайылов пен ҚХР Мемлекеттік кеңесінің вице-премьері Хань Чжэн телефон арқылы сөйлесіп, екі ел арасында жүктерді қабылдау мен тапсыруды қайта бастау туралы уағдаластыққа қол жеткізілген болатын. Ал 22 қазаннан бастап ҚХР жүк қабылдауды тәулігіне 6 пойыздан 8-ге дейін арттырды. Көрші елге металл кендері, түсті металдар, кокс т.т, жүк жөнелтілді. казахстан китай поезд «ҚТЖ» ҰК» АҚ шекарадағы шиеліністі мәселені шешу үшін барлық қажетті шараларды қабылдап отыр. Мәселен, «ҚТЖ» ҰК» АҚ мен Үрімші темір жолының басшылығы деңгейінде апта сайын кездесулер және шекара маңындағы станциялар бастықтары деңгейінде күнделікті кеңестер өткізіледі. «ҚТЖ» ҰК» АҚ-ның негізгі міндеті Қытай тарапына тапсыруды күтіп тұрған пойыздар санын азайту болып отыр. Сондай-ақ, ұлттық компания өз құзыреті шегінде Қазақстанның импорттаушыларына жан-жақты көмек көрсетуде. Еске сала кетсек, ҚХР Үкіметі коронавирус індетінің таралуын болдырмау мақсатында «Достық-Алашанькоу» және «Алтынкөл-Қорғас» шекаралық өткелдерде алдын алу және бақылау шараларын күшейтуі салдарынан пойыздарды тапсыруды орташа есеппен тәулігіне 16-дан 13-ке дейін төмендеткен болатын. Бір ғана Достық-Алашанькоу шекаралық өткелінде Қазақстаннан Қытайға пойыздарды қабылдау тәулігіне 16-дан 5-6 құрамға дейін төмендеп кетті. Соның салдарынан шекарада шамамен 7 мың вагон жиналып қалған. Ал «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС тасымалды жоспарлау жөніндегі атқарушы директоры Нұржан Келбұғанов биылғы 15 тамыздан бастап қытай тарапы Алашанькоу станциясында «Сovid-19» індетінің жаңа жағдайлары анықталуына байланысты контейнерлік пойыздарды ғана қабылдай отырып, басқа пойыздарды қабылдауды шектегенін, бұл өз кезегінде Қазақстан тарапындағы вагон ағынының ұлғаюына және тастанды пойыздардың өсуіне әсер етіп отырғанын айтады. Нәтижесінде, 5 қазандағы жағдай бойынша Достық станциясына бағытталған пойыз саны – 147 пойыз 7 326 вагонды құраған, оның ішінде 100 пойыз, 5 000 вагон жол үстінде қаңтарылып тұр. Билік өкілі Ә.Смайловтың сөзінше, барлық жүк тиелген вагондар қытай тарапынан алдын ала қабылдауға келісілген. Ол сондай-ақ теміржол көлігі саласындағы халықаралық шарттар шеңберінде тасымалдау жоспарын келіскен тарап орындауға, яғни жүкті өз аумағына қабылдауға міндетті екенін еске салды. Нұржан Келбұғанов 9 айдың қорытындысы бойынша ҚР мен ҚХР арасындағы жүк тасымалы 15,8 млн тоннаны құрап, 2020 жылмен салыстырғанда 2%-ға немесе 0,3 млн тоннаға төмендегенін, бұл ретте Қазақстан тарапынан пойыздарды қабылдау бойынша шектеулер жоқ екенін жеткізді. Ал қазақстандық кәсіпкерлер қазақстан-қытай шекарасында жүктердің тұрып қалуы миллиардтаған шығынға ұшыратып отырғанын айтып дабыл қағуда. Қазақстаннан Қытайға тауар экспорты төмендегенімен, импорт күрт өскен. Импорттаушылар мен логистердің айтуынша, Қытай Еуропаға жөнелтетін және ол жақтан келетін транзиттік жүктерге басымдық бере отырып, Қазақстанға келетін және керісінше қытай еліне кететін жүктердің тасымалдануын тоқтатып, өту жылдамдығын едәуір төмендеткен. Бизнесмендер барлық логистика құнының өсуі, жүктерді жеткізу мерзімінің айтарлықтай ұлғаюы, ағымдағы шығындар мен қаражаттың тоқтауы бизнеске ауыр соққы болып тиіп отырғанын жет- кізіп, өз міндеттемелерін орындау үшін ҚХР-да ақшасы төленіп қойған тауарлары болса да, сол тауарды басқа елдерден әлдеқайда қымбатқа сатып алуға мәжбүрміз дейді. Бизнес өкілдері шекарада теміржол тепе-теңдігін орнату қажет деп санайды. Мәселені шешуге қатысты өз ой-пікірлері бар және олар ел Үкіметіне бұл ұсыныстарын жолдап та отыр. Мәселен, Еуропаға 1 транзит = Қазақстанға 1 импорт = Қазақстаннан 1 экспорт; Қытайдан Қазақстанға азаматтық және жүк тасымалдарын қалпына келтіру; контейнерлік пойыздар санын аптасына 10-ға дейін (қазір аптасына 1) арттыру қажет дей келіп, ауыр салмақты автокөліктермен де жүк тасымалын арттырудың жолдарын ұсынады. Ал импорттық тасымал мәселесі- не қатысты Нұржан Келбұғановтың айтары мынау.

«Экспедиторлар мен жүк алушылардан Қытай темір жолдары тарапынан жоспарды келі- суге және ҚХР-дың ҚР шекаралық өткелдері арқылы тасымалдауға уақытша шектеулер бар екендігі туралы көптеген өтініштер келіп түсті, бұл тауарлар жеткізілімінің бұзылуына әкеп соғады. Әлеуметтік маңызға ие жүктердің қатарында азық-түлік қажеттіліктері және екіжақты ынтымақтастықтың түрлі салалары бойынша бірлескен қазақстандық-қытайлық мемлекеттік жобаларды жүзеге асыру үшін қажетті тауарлар (жабдық, құрылыс материалдары, мыс бұйымдары) бар. Жүк қабылдап алушылардан келіп түскен өтініштерді дереу қытай тарапының атына қайта жіберудеміз, соған қарамастан тасымалдауға арналған жоспарлар толық көлемде шығарылмай отыр, сондай-ақ Қазақстанға бағытталған импорттық жүктерді жөнелтуге конвенциялық тыйымдар үнемі жариялануда», – дейді ол.

Ал қазақстандық бизнесмендер болса, Қытайдан өткізу пункттерінің карантинге жабылғаны туралы, баға саясатының өзгеруі және қайта тиеуге қойылатын талаптар туралы ресми растау құжаттарын ұсынуды сұрап отыр.

«Қазіргі уақытта «ҚТЖ» ҰК» АҚ бизнеспен жедел өзара іс-қимыл шеңберінде тұрақты кездесулер өткізуде, іс-шаралар жоспарлары әзірленіп, ірі клиенттермен жұмыс істеу жөніндегі арнайы өкіл енгізілді. Астық трейдерлерімен бірге қазақстандық астық тиелген бірінші контейнерлік пойыз іске қосылды, тыйым салу кезеңінде жүкті қайта бағдарлау қарастырылуда. Сондай-ақ, темір кенін экспорттаушылармен бірлескен Жол картасы әзірленді, соның нәтижесінде барлық мәлімделген жүктерді тасымалдау қамтамасыз етілді. Сонымен қатар, «ҚТЖ» ҰК» АҚ аталған мәселені шешу үшін жүктердің 80%-ын Алтынкөл-Қорғас станциясына қайта бағыттау; контейнерлік жүктер үлесін арттыру сияқты барлық қажетті шараларды қабылдап отыр. Келіссөздер қорытындысы бойынша, Үрімші темір жолының басшылығы қазіргі уақытта осы мәселеге қатысты жергілікті үкіметпен жұмыс жүргізіліп жатыр деп сендіріп отыр», – деген «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС өкілі, карантиндік іс-шаралар 2022 жылғы ақпанда өтетін қысқы Олимпиада ойындарымен байланысты күшейе түсуі және бұл жағдай келесі жылдың көктеміне дейін сақталуы мүмкін деген болжам да бар екенін жасырмады.
Жаңалықтар
23.05.2025
Қазақстанда алғаш рет жартылай вагондарда контейнерлерді тасымалдау технологиясы енгізілді
Жолаушылар тасымалы
23.05.2025
ҚТЖ балаларды пойызда тасымалдау ережелерін еске салды
Жаңалықтар
23.05.2025
Заманауи CRRC тепловоздары елдің солтүстік аймақтарында пайдаланылатын болады
Әлеумет
23.05.2025
Еңбеккер мүддесі – бірінші орында
Спорт
23.05.2025
Көкшетаудағы чемпионаттан жамбылдықтар жүлдемен оралды
ҚТЖ келбеті
23.05.2025
Еңбекпен есімі танылған байланыс шебері
Аймақтар
23.05.2025
Абай мұрасы – теміржолшылар назарында
Жаңалықтар
23.05.2025
Заманауи маневрлік тепловоздар жеткізілді
Жаңалықтар / Мұрағат
23.05.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №39 23 мамыр 2025 жыл
Жолаушылар тасымалы
22.05.2025
Балқаш курорттық аймағына жазда қосымша пойыздар қатынайды
ҚТЖ келбеті
22.05.2025
Шымкенттік инженер ойлап тапқан қорғаныс құрылғы 18 депода қолданылуда
Спорт
22.05.2025
Кәсіподақтың 120 жылдығына орай шағын футболдан турнир өтті
Инфрақұрылым
22.05.2025
Көлік-логистика саласында бірқатар жоба іске асады
Жаңалықтар
22.05.2025
«Алматы-Ақтөбе» пойызының жолаушысынан марихуана табылды
Әлемде
21.05.2025
Қытай Моңғолиямен шекарада жаңа теміржол желісінің құрылысын бастады
Жаңалықтар
21.05.2025
«Самұрық-Қазына» мен Alstom серіктестік мәселесін талқылады
Жаңалықтар
21.05.2025
Қазақстан мен Грекия логистика саласындағы әріптестікті нығайтуда
Жаңалықтар
21.05.2025
Қостанай станциясында эпилепсиямен ауыратын әйелге шұғыл көмек көрсетілді
Жаңалықтар
20.05.2025
ҚТЖ 36 өндірістік нысанды жөндеуден өткізеді
Жолаушылар тасымалы
20.05.2025
Жазғы маусымда Алакөлге қосымша вагондар іске қосылады