Өрт сөндіру – ерлерге тән кәсіп
«Қазақстан теміржолшысы» газетінің тілшісі
Еліміздегі ең қауіпті мамандықтардың бірі – өрт сөндіру қызметі. Тілсіз жаумен бетпе-бет келіп, қызыл жалынмен арпалыса жүріп әрекет ететін өрт сөндірушілердің қауіп-қатерге толы өмірі кейде қызмет барысында күрт үзіліп те кететіні жасырын емес...
Өрт оқиғалары әртүрлі болады: газ баллонының жарылуы, электр желісінен шыққан өрт, күкірт немесе мазут сияқты химиялық зиянды заттардың жануымен қатар ауаға улы заттардың бөлінуі, тағысын тағылар. Мұның бәрі сайып келгенде, адамның өмірі мен денсаулығына аса қауіпті. Біз бүгін Астана станциясының өрт сөндіру пойызы қызметіне барып, олардың тыныш күндегі тыныс-тірлігімен танысып қайттық.
Жалпы еліміз бойынша 47 өрт сөндіру пойызы және Алтынкөл, Қоскөл, Шұбаркөл және Тассай станциялары бойынша 4 өрт сөндіру қосыны бар. Ақмола өңірі бойынша бес өрт сөндіру пойызы бар. Олар Жаңаесіл, Көкшетау, Бурабай курорты, Атбасар және Астана станцияларында орналасқан. Астана станциясындағы өрт сөндіру пойызы төрт бағытта қызмет көрсетеді. Көкшетау бағыты бойынша Ақкөл станциясына, Атбасар бағыты бойынша Жалтыр станциясына дейінгі, Павлодар станциясы бойынша Сарыоба және Қарағанды бағыты бойынша Анар станцияларына дейінгі телімдерді қамтиды.
«Күн сайын техникалардың дайындығын тексеріп, қызмет көрсететін телімдердегі ахуалды бақылауға аламыз. 2025 жылдың 20 қаңтарында Қарағанды бағытындағы Шоқай станциясында элеватордың 2400 шаршы метрді қамтитын қоймаларынан өрт шықты. Қоймадағы зығыр мен күнбағыс дәнегі жанып, біз арнайы шақырумен барып өртті сөндірдік. Жұмыс кестесі 24/7 режимінде, төрт адамнан тұратын қарауыл қызметі күн сайын жұмысқа түседі. Біздің өрт сөндіру пойызында барлығы 18 адам жұмыс істейді. Тілсіз жаумен күреске адам саны өрттің сипаттамасына байланысты жұмылдырылады, егер өрт көлемі үлкен болса, қосымша қарауылдар шақырылады. Өрт хабары жетіп, бұйрық түскен бойда пойыз 15 минут ішінде жиналып, оқиға жеріне шұғыл аттанады. Пойыз көбік, сумен, тағысын тағы қажетті керек-жарақтармен жарақтандырылған. 100 тонна су үнемі дайын тұрады. Қыста қатып қалмау үшін орталық жылу жүйесіне қосылған, 50-55 градус температурада қыстың кез келген ауа райында жылы болып тұрады», – дейді Астана станциясы өрт сөндіру пойызының бастығы Архат Айтмұхаметов.
Архат теміржолдағы еңбек жолын қалпына келтіру пойызында бастап, кейін өрт сөндіру пойызына ауысыпты. Біраз уақыт қарауыл бастығы болыпты. Ал өрт сөндіру пойызының бастығы қызметінде биыл – бесінші жыл.
Өткен жылы астаналық өрт сөндірушілер тілсіз жауды ауыздықтауға 5 рет қатысыпты. Үш оқиғада жиһаз, көлік дөңгелектері қоймаларынан шыққан өртті сөндірген. Ал екі рет күкірт қышқылы сияқты қауіпті жүктердің ағып, кейін жана бастаған шағында олардың өршіп кетуін болдырмаған.
«Бізде қалалық төтенше оқиғалар департаментімен өзараәрекет ету алгоритмі бар. Жыл сайын 4 оқу-жаттығуға қатысып, тәжірибемізді молайтып, машықтарымызды шыңдаймыз. Өрт сөндіруші жігіттер жыл сайын медициналық тексеруден өтеді. Биыл 3 адамды зейнетке шығарып салғалы отырмыз, оның екеуі өрт сөндіруші, біреуі жүргізуші. Жалпы өрт сөндіруші дабыл келісімен 23 секундта киініп болу керек. Әр өрт сөндірушінің экипировкасы 34 келіні құрайды. Өрт сөндіруші қызметі аса жауапты әрі қауіпті болғандықтан, қызметкерлеріміз үш жыл сайын теориялық және практикалық оқулардан өтіп, өрт сөндіруге қатысуға рұқсат беретін сертификат алып тұрады. Біздің қызметте еңбек қорғау, техника қауіпсіздігін сақтау, сосын ең бастысы уақыт нормативін сақтау басты назарға алынады. Тіпті осы критерийлер бойынша байқау да бар. Ол байқауда барлық көрсеткіштер үдесінен табылған өрт сөндіру пойызы Ауыспалы туды жеңіп алады, – дейді Архат Қабдешұлы.
Өрт сөндіруші қызметі азаматтардан батылдықпен қатар күйзеліске төзімділік, шыдамдылық, ұстамдылық, салқынқандылық және жылдам әрекет ету сынды қасиеттерді талап етеді. Сондықтан бұл ердің еріне тән кәсіп, мықты мамандық саналады.