Тарихқа тұнған жиһаздар

Темір жол тарихы
26.01.2024, 15:22
Қазақстан теміржолшысы

Биыл қазақ теміржолына 120 жыл толып отыр. Қазақстанда темір жол көлігінің құрылған жылы 1904 жыл болып саналады, сол жылы Өзбек, Қазақ, Қырғыз және Тәжік КСР аумағы арқылы өткен Ресейді Орта Азиямен жалғаған Орынбор - Ташкент темір жолының құрылысы басталды. Бірінші болат магистраль аймақтың сауда, өнеркәсіп, әлеуметтік саласының дамуына ықпал етті.

Осы аралықта қазақ теміржолының жүріп өткен жолы үлкен бір тарих. Алғашқы теміржолшылардың жұмысы, олар пайдаланған құралдар жайлы қазір кітап, журналдардан оқып біле аламыз. Сондай-ақ теміржол желісінің құрылысы барысында түсірілген видео картиналар да кездесіп қалады.

Дегенмен, елордадағы ҚТЖ бас ғимаратындағы музейге бас сұққан адам теміржолға қатысты көне жәдігерлерді қолмен ұстап, тарихына баулай алады.

Мұражайда теміржолшылар қолданған заттар өте көп. Көненің көзіндей болып келе жатқан жәдігерлердің бірі станцияда теміржолшылар қолданған жиһаздар. Ерекше орындық, кресло мен үстел теміржолшылардың өз цехында жасалуымен де құнды.

Әбден ескірген орындық көзімізге бірден түсті. ХХ ғасырдың басында жасалған орындық Ағадыр станциясы маңынан жеткізілген екен. Реставраторлардың көбі оны жөнге келтіруге келіспепті, ақыр соңы депода жұмыс істейтін ҚТЖ жігіттері өздері жөндеп қойыпты.  

Сондай-ақ Түрксіб теміржол құрылысынан кейінгі 1928 жылдары жасалған жиһаздар бар. Ол кездері теміржолда жиһаз жасайтын өз цехтары болған екен. Ол жерде станция басшыларына арнап кресло, үстелдер жасалған. Сондай креслоның бірі музейден орын тепкен. Көне кресло 1958-1960 жылдар аралығында жасалыпты. Басшылар қолданған тамаша үстел де әлі күнге дейін қаз-қалпында сақтаулы тұр.  

Музейде сондай-ақ 1915 жылы жасалған паровоз табличкасы бар. Ол еліміздегі алғашқы паровоздарға қызмет еткен деп айтылады.  

Музейде Ресей патшалығы тұсындағы ақшадан Тәуелсіздік алғанға дейін қолданылған барлық қаражат үлгілері сақталған. Өйткені экономиканың күре тамыры теміржол саласы саналғандықтан ақша үлгілері музейге қойылуы да заңдылық.

Мұражайда сақтаулы тұрған тағы бір құнды жәдігер паровоз машинисі П. Спириннің кителі. Ол кісі соғыс жылдары Сталиннің эшелонын жүргізген екен. Негізгі туып-өскен жері Қызылорда облысы. КСРО бойынша ең мықты  машинистің бірі болған Спирин сол кездері Сталиннің құрмет медалімен марапатталған екен.  

Оған қоса әр жылдары теміржолшылар киген киім формалары да қойылған. Музей маманының айтуынша, соғыс жылдарынан кейін теміржолға әйел адамдарды көптеп ала бастаған.

«Бізде тұрған әйел адамның формасы 1955 жылдары тігілген. Ол кезде теміржолшылардың барлығы әскерилер сияқты форма киіп, пагон таққан. Яғни, жартылай әскери ұйым болды. Соғыс кезіндегі хаттардың көбі шифрланып жазылған. Әлі күнге дейін бөлімшелердің атауы қысқартылып жазылады, оны теміржолшылар ғана түсінеді», - дейді ҚТЖ музейінің менеджері Ақмарал Молдашева.  

Келесі құнды экспонаттардың бірі 1887 жылы жасалған рельстерді өлшейтін жол шаблоны. Бұл өлшем құралы теміржолшылардың таптырмас құралдарының бірі болған.  

Музейде қазір қолмен ұстап көретін 862 зат бар, ал сурет, кітап және өзге де құжаттарды қосып есептегенде 1500-ден астам экспонат шығады.  

Аймақтар
26.07.2024
Таразда кәсіподақтың ұйытқы болуымен футбол алаңы ашылды
Жолаушылар тасымалы
26.07.2024
Жолаушылар пойызындағы бір күн
ҚТЖ келбеті
26.07.2024
Тілдей таспада талай сыр бар
Темір жол тарихы
26.07.2024
Сауатты кадрлар ғана салада оң өзгеріс жасайды – ардагер
Жүк тасымалы
26.07.2024
Контейнерлік тасымалдың инновациялық үрдістері
Жүк тасымалы
26.07.2024
Иран-Қытай көлік бағыты жаңартылуда
Жаңалықтар / Мұрағат
26.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №61 26 шілде 2024 жыл
Жүк тасымалы
25.07.2024
ЕАЭО елдері теміржол көлігін дамыту мәселесін талқылады
Жүк тасымалы
25.07.2024
Атырауда жүк тасымалы межеден асып түсті
Әлеумет
25.07.2024
Қызылордалық 20 бала «Туған жерге саяхат» турымен Астанаға аттанды
Темір жол тарихы
25.07.2024
Паровоз тізгіндеген қазақ қызы
Жолаушылар тасымалы
24.07.2024
Пойызға билетсіз мінгізгені үшін жұмыстан шығарылды
Жаңалықтар
24.07.2024
Құрық теңіз порты мен Транскаспий халықаралық көлік бағытын байланыстыратын жол күрделі жөндеуден өтті
Жаңалықтар
24.07.2024
Кірме жолдарды мемлекеттік меншікке беру рәсімі аяқталды
Әлемде
23.07.2024
Германияда Еуро-2024 кезінде қалааралық пойыздармен 12 миллион жолаушы тасымалданды
Әлемде
23.07.2024
Еуропалық Одақ көлік жобаларына 7 миллиард еуро бөлмек
Жүк тасымалы
23.07.2024
ҚТЖ астық тасымалына дайындығын пысықтауда
Қауіпсіздік
23.07.2024
Атырауда техникалық-әдістемелік сабақ өтті
Жаңалықтар / Мұрағат
23.07.2024
«Қазақстан теміржолшысы» газеті, №60 23 шілде 2024 жыл
Жаңалықтар
22.07.2024
Қазақстан, Түрікменстан және Ауғанстан жаңа теміржол магистралінің құрылысын талқылады