Есімі бүкіл Одаққа мәлім болған өнертапқыш теміржолшы

Темір жол тарихы
20.01.2023, 11:42
Сурет отбасы архивінен
Ерман Әбдиев

Тараз қаласы бойынша меншікті тілші

Өткен ғасырда отандық теміржол көлігінің тарихын жасаған тұлғалар туралы аз жазылып жүрген жоқ. Қазақтың тұңғыш дипломды теміржол инженері Тынышпаевтан бастап шойын жолдың шежіресіне айналған даңқты теміржолшылар қатарында Жамбыл станциясының пойыз құрастырушысы болған Жолшы Сыздықов та бар.

Социалистік Еңбек Ері, «Еңбек Қызыл Ту» орденді құрметті теміржолшының есімі өткен ғасырдың ортасына қарай бүкіл кеңестер одағына мәлім болды. Отызыншы жылдардың ішінде теміржолға табан тіреген бозбала бірнеше жыл стрелка бұрушы болып тәжірибе жинап, 1938 жылы пойыз құрастырушы болып ауысады да өмірінің соңына дейін табан аудармай еңбек етеді. Осы кәсіптен береке тауып, абыройға бөленеді. Кеңестер одағының теміржол көлігін дамыту ісіндегі қол жеткізген жоғары көрсеткіштері үшін Жолшы Сыздықовқа 1959 жылы Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және «Орақ пен Балға» Алтын жұлдызымен марапатталады.  

Жолшының әкесі Сембек 1920- 1921 жылдары қайтыс болады. Аналары Ұлтуар екі ұлын – алты жасар Жолшы мен он-он екі жасар Қойшығараны жетектеп күнкөріс қамымен қалаға жетеді. Еті тірі әйел жергілікті қазақтар «Көнзауыт» атайтын жылқы зауытына жұмысқа тұрады. Асыл тұқымды жылқы өсіретін зауытта қора сыпырсаң да аштан өлмейсің. Өкімет сол жылдардың өзінде осы салаға әжептәуір қаржы бөлген көрінеді. Осындағы күйеуінің туысы Сыздық оларға көп қарайласады. Кейін Ұлтуар Сыздыққа тұрмысқа шығып, оған дейін ешқандай құжаты болмаған балаларға туу туралы куәлік алғанда Сыздықов болып жазылып кеткен екен.  

Жолшы бастауыш сыныпты ауылдағы төрт кластық мектепте оқып, сосын теміржол станциясындағы мектепте бітірген. Жетіншіні бітірген соң еңбекке араласады. Теміржолшыларға берілген арнайы броньмен соғысқа бармай қалғанымен сол жылдары тылдағы жұмыс та майданнан ешбір кем болмағанын Жолшы ақсақал көзі тірісінде жиі айтып отырады екен. Әскери жағдайға көшірілген теміржолда жұмыс істеу – оқ пен оттың ортасында жүрген жоқпын демесе, аса қиын, қатыгез кезең болыпты. Кейде бірнеше тәулік ұйқы көрмей, ашқұрсақ үскірік аяз бен желдің өтінде жүретін кездері аз болмаған. Жоқтан бар жасап, бір адам бес-алты теміржолшының жұмысын жасайтын болған. Жолшы Сыздықовтың пойыз құрастырушылар жұмысын жеңілдету мақсатында ойлап тапқан төбешігі жоқ станцияларда құрамды екіжақты құрастыру мен ажырату әдісі өндірісте өнертапқыш жаңалық ретінде танылып, «КСРО өнертапқышы» төсбелгісімен марапатталады. Бұл өнертапқыштық жаңалығы Түрксібтің барлық бөлімшелері арасында тиімді әдіс ретінде қолданысқа еніп, кеңінен таратылды.  

Құрметті теміржолшы Жолшы Сыздықов – Жамбыл қаласының Құрметті азаматы. Қазір Тараз қаласында даңқты теміржолшы атында көше бар. Болат жолдың бойында қырық жылдай тер төккен майталман теміржолшы әулетінің негізін қалаушы болып табылады. Үлкен ұлы Өмірбек өзінің ізімен пойыз құрастырушы болды. Салада ширек ғасыр еңбек етіп, Құрметті теміржолшы атанып, «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған. Өмірәлі 33 жыл тепловоз машинисі болып еңбек етті. Рысбек Өмірбекұлы Жамбыл бөлімшесінде, Алмас Рысбекұлы Өмірбеков Тараз локомотив жөндеу депосында, Ерғали Айтбекұлы Сыздықов Ақыртөбе станциясында жол шебері болып еңбек етуде. Теміржолдағы жалпы еңбек өтілі 400 жылдан асқан бұл әулеттің мүшелері биыл туғанына 110 жыл толатын даңқты аталары Жолшы Сыздықовтың ізбасарлары екенін мақтан тұтады.  

 

ҚТЖ келбеті
26.07.2025
ҚТЖ машинисі ТМД елдері арасында кәсіпқойлар чемпионатында жүлделі орынға ие болды
Жаңалықтар
25.07.2025
Теміржолшылар өткелдерде рейд жүргізуде
Жүк тасымалы
25.07.2025
Тариф өсімі: кімге тиімді, кімге тиімсіз?
Инфрақұрылым
25.07.2025
Шымкенттегі теміржол өткелінде төрт жолақты көпір құрылысы қарқын алды
Аймақтар
25.07.2025
Жұмыла көтерген жүк жеңіл
Аймақтар
25.07.2025
Ұлы Абайдың ізімен...
Спорт
25.07.2025
ЦЖС командасы шағын футбол турнирінің жеңімпазы атанды
Жаңалықтар / Мұрағат
25.07.2025
Қазақстан теміржолшысы газеті, №56 25 шілде 2025 жыл
ҚТЖ келбеті
24.07.2025
Астанада локомотив бригадалары арасында байқау өтті
Аймақтар
24.07.2025
Семей жол дистанциясында еңбек жағдайы жақсаруда
Қауіпсіздік
24.07.2025
Балалар қауіпсіздігі бәрінен маңызды
Жолаушылар тасымалы
24.07.2025
«Астана-Павлодар» қала маңы электр пойызының қозғалыс кестесі жаңартылды
Қауіпсіздік
24.07.2025
Машинист дер кезінде әрекет етіп, жолдағы әйелді аман алып қалды
Әлеумет
23.07.2025
Жаз қызығы жалғасуда
Әлеумет
23.07.2025
Медициналық пойыз Қостанай ауылдарына қызмет көрсетіп жатыр
Әлемде
23.07.2025
Орталық Азия Ауғанстанды үнді мұхитына шығатын дәліз ретінде көреді
Жүк тасымалы
23.07.2025
Орта дәліз: Қытай, Қазақстан және Әзербайжан ынтымақтастығы күшейе түсті
Әлемде
23.07.2025
Ұлыбританияда Stadler 99 сериялы жаңа локомотиві таныстырылды
Жаңалықтар
23.07.2025
ҚТЖ бөгде адамдардың темір жолға шығуының алдын алуда
Жүк тасымалы
22.07.2025
Шаньси провинциясынан алғашқы контейнерлік пойыз Орта дәлізбен Әзірбайжанға жөнелтілді