Есімі бүкіл Одаққа мәлім болған өнертапқыш теміржолшы

Темір жол тарихы
20.01.2023, 11:42
Сурет отбасы архивінен
Ерман Әбдиев

Тараз қаласы бойынша меншікті тілші

Өткен ғасырда отандық теміржол көлігінің тарихын жасаған тұлғалар туралы аз жазылып жүрген жоқ. Қазақтың тұңғыш дипломды теміржол инженері Тынышпаевтан бастап шойын жолдың шежіресіне айналған даңқты теміржолшылар қатарында Жамбыл станциясының пойыз құрастырушысы болған Жолшы Сыздықов та бар.

Социалистік Еңбек Ері, «Еңбек Қызыл Ту» орденді құрметті теміржолшының есімі өткен ғасырдың ортасына қарай бүкіл кеңестер одағына мәлім болды. Отызыншы жылдардың ішінде теміржолға табан тіреген бозбала бірнеше жыл стрелка бұрушы болып тәжірибе жинап, 1938 жылы пойыз құрастырушы болып ауысады да өмірінің соңына дейін табан аудармай еңбек етеді. Осы кәсіптен береке тауып, абыройға бөленеді. Кеңестер одағының теміржол көлігін дамыту ісіндегі қол жеткізген жоғары көрсеткіштері үшін Жолшы Сыздықовқа 1959 жылы Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және «Орақ пен Балға» Алтын жұлдызымен марапатталады.  

Жолшының әкесі Сембек 1920- 1921 жылдары қайтыс болады. Аналары Ұлтуар екі ұлын – алты жасар Жолшы мен он-он екі жасар Қойшығараны жетектеп күнкөріс қамымен қалаға жетеді. Еті тірі әйел жергілікті қазақтар «Көнзауыт» атайтын жылқы зауытына жұмысқа тұрады. Асыл тұқымды жылқы өсіретін зауытта қора сыпырсаң да аштан өлмейсің. Өкімет сол жылдардың өзінде осы салаға әжептәуір қаржы бөлген көрінеді. Осындағы күйеуінің туысы Сыздық оларға көп қарайласады. Кейін Ұлтуар Сыздыққа тұрмысқа шығып, оған дейін ешқандай құжаты болмаған балаларға туу туралы куәлік алғанда Сыздықов болып жазылып кеткен екен.  

Жолшы бастауыш сыныпты ауылдағы төрт кластық мектепте оқып, сосын теміржол станциясындағы мектепте бітірген. Жетіншіні бітірген соң еңбекке араласады. Теміржолшыларға берілген арнайы броньмен соғысқа бармай қалғанымен сол жылдары тылдағы жұмыс та майданнан ешбір кем болмағанын Жолшы ақсақал көзі тірісінде жиі айтып отырады екен. Әскери жағдайға көшірілген теміржолда жұмыс істеу – оқ пен оттың ортасында жүрген жоқпын демесе, аса қиын, қатыгез кезең болыпты. Кейде бірнеше тәулік ұйқы көрмей, ашқұрсақ үскірік аяз бен желдің өтінде жүретін кездері аз болмаған. Жоқтан бар жасап, бір адам бес-алты теміржолшының жұмысын жасайтын болған. Жолшы Сыздықовтың пойыз құрастырушылар жұмысын жеңілдету мақсатында ойлап тапқан төбешігі жоқ станцияларда құрамды екіжақты құрастыру мен ажырату әдісі өндірісте өнертапқыш жаңалық ретінде танылып, «КСРО өнертапқышы» төсбелгісімен марапатталады. Бұл өнертапқыштық жаңалығы Түрксібтің барлық бөлімшелері арасында тиімді әдіс ретінде қолданысқа еніп, кеңінен таратылды.  

Құрметті теміржолшы Жолшы Сыздықов – Жамбыл қаласының Құрметті азаматы. Қазір Тараз қаласында даңқты теміржолшы атында көше бар. Болат жолдың бойында қырық жылдай тер төккен майталман теміржолшы әулетінің негізін қалаушы болып табылады. Үлкен ұлы Өмірбек өзінің ізімен пойыз құрастырушы болды. Салада ширек ғасыр еңбек етіп, Құрметті теміржолшы атанып, «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған. Өмірәлі 33 жыл тепловоз машинисі болып еңбек етті. Рысбек Өмірбекұлы Жамбыл бөлімшесінде, Алмас Рысбекұлы Өмірбеков Тараз локомотив жөндеу депосында, Ерғали Айтбекұлы Сыздықов Ақыртөбе станциясында жол шебері болып еңбек етуде. Теміржолдағы жалпы еңбек өтілі 400 жылдан асқан бұл әулеттің мүшелері биыл туғанына 110 жыл толатын даңқты аталары Жолшы Сыздықовтың ізбасарлары екенін мақтан тұтады.  

 

Әлемде
21.08.2025
Alstom жаңа сутекті пойызын сертификаттауға шығарды
Жүк тасымалы
21.08.2025
"Шұбаркөл Премиум" көмірін тасымалдау бойынша рекорд орнатылды
Аймақтар
21.08.2025
800 метрге дейінгі түйіспесіз рельс плеттерін дайындайтын кәсіпорын
Инфрақұрылым
21.08.2025
Құлсары жолы жаңарып жатыр
Жаңалықтар
20.08.2025
ҚТЖ Қытай инвесторларымен Каспий логистикасын кеңейту мәселесін талқылады
Жүк тасымалы
20.08.2025
ҚТЖ мен ірі жүк жөнелтушілер жыл соңына дейін тасымалдау жоспарларын талқылады
Жүк тасымалы
20.08.2025
Орта дәліз: Чэнду қаласынан шыққан контейнерлер 15 күнде Карсқа жетті
Трансформация
20.08.2025
Елде теміржол техникасын өндіру көлемі еселеп артты
Цифрландыру
20.08.2025
Цифрлық технологиялар тасымал тиімділігін 45%-ға арттырады – Жаслан Мәдиев
Инфрақұрылым
19.08.2025
Үкіметте теміржол саласын жаңғырту мәселелері қаралды
Жаңалықтар
19.08.2025
Қазақстан Қытаймен арадағы теміржол жүгін өткізу қабілетін 25 миллион тоннаға арттырмақ
Жаңалықтар
19.08.2025
ҚТЖ жеті айда 177 млн тонна жүк тасымалдады
Жаңалықтар
19.08.2025
ҚТЖ трансұлттық мультимодальды компания ретінде қалыптасуда – Жақыпов
Жаңалықтар
19.08.2025
Қазақстан 456 локомотив сатып алады
Жаңалықтар
19.08.2025
Биыл елімізде екі ірі теміржол жобасы мерзімінен бұрын аяқталмақ
Қауіпсіздік
19.08.2025
Қауіпсіздікті қамтамасыз ету – ортақ міндет
Спорт
19.08.2025
Кіл мықтылар анықталды
Қауіпсіздік
19.08.2025
Ұрлық түбі – қорлық
Аймақтар
19.08.2025
Теміржолшы мамандығына грант саны артуда
Жаңалықтар
19.08.2025
Ұлы ақынды ұлықтады